Sony VPL-VW260ES TEST najnowszego projektora 4K UHD

Obsługa Ultra HD / 4K

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o Ultra HD: “UHD? 4K? CZYM JEST TECHNOLOGIA, KTÓRA PODBIJA RYNEK”

Sony VW260ES jest świetnie przygotowany do obsługi standardu Ultra HD. Podobnie jak inne modele, przyjmuje on wszelkie formaty UHD przez złącze HDMI. Używając tego sformułowania mam na myśli przede wszystkim HDR, w formacie HDR10, oraz HLG. Obsługa tego drugiego wprowadzona została w tym roku. Nie ma oczywiście Dolby Vision, HDR10+, czy normy Technicolor, jednak należy pamiętać, że te standardy nie zostały opracowane dla projektorów! Na szczęście mechanizm kompatybilności gwarantuje, że po podłączeniu odtwarzacza, wraz z filmem w formacie Dolby, będziemy mogli cieszyć się jego podstawową wersją, czyli HDR10. Port HDMI jest także ograniczony wciąż do tak zwanego “poziomu A”, czyli 2160p60Hz obsługuje jedynie przy próbkowaniu barw 4:2:0. O ile w filmach 24p nie ma to żadnego znaczenia, to problematyczne stają się 50 i 60Hz formaty sygnału, które funkcjonują we współpracy z PC, nowymi konsolami, a także niektórymi filmami! Wielka szkoda, że producent nie zaktualizował złącza HDMI w swoim nowym projektorze. Dopiero model VW760 oferuje taką funkcjonalność.

Kompatybilność okrojonego złącza HDMI sprawdziłem przy współpracy z Sony UBP-X1000 dostarczonym wraz z projektorem przez firmę Sony. Odtwarzacz jest instalacyjną wersją testowanego niedawno Sony UBP-X800. Różni się cyfrowym wyjściem dźwięku, wyświetlaczem, analogowymi wyjściami stereo oraz portem RS232, do obsługi zdalnego sterowania. Więcej o odtwarzaczu przeczytacie tutaj.

Współpraca z odtwarzaczem była bezproblemowa przy “zwykłych” filmach UHD. Czyli 97% wydanych produkcji. Schody zaczęły się, gdy spróbowałem odtworzyć film”Billy Lynn’s Long Halftime Walk”, czyli pierwszy film Ultra HD z HDR z klatkażem 60p! Ograniczenie pasma złącz HDMI w projektorze wymusiło odtwarzanie tego filmu w 8 bitowej głębi kolorów. Przy 8 bitowym kodowaniu w filmie działał zarówno HDR jak i szeroka paleta barw, jednak w jasnych scenach widać było banding. Jak na niebie w poniższym kadrze. Niby nie rzuca się to mocno w oczy podczas oglądania filmu jednak gdy zaczniemy się rozglądać po całym ekranie to efekt ten bez problemu dostrzeżemy.

Rozdzielczość 4K

Projektory Sony są jedynymi, oferującymi na ten moment natywną rozdzielczość 4K w ludzkiej cenie. Przez sformułowanie to mam na myśli celowe pominięcie modeli typu JVC DLA-Z1, bo ich cena przekracza 150 000zł. Jak powinniśmy jednak wiedzieć, rozdzielczość przetwornika w projektorze nie koniecznie wiąże się z ilością i szczegółowością pikseli na ekranie. W grę wchodzą jeszcze takie rzeczy jak jakość i wielkość obiektywu, oraz funkcje interpolujące piksele, np. konkurencyjny eShitf, czy 4K enhancement. Wiemy też, że bez dwóch zdań najlepszą ostrość oferują obecnie projektory DLP “4K”, które wcale 4K w stricte tego słowa znaczeniu nie są. DLP ma jednak inne cechy, które deklasują go przy konfrontacji z technologią LCoS. Wiadomo, że nie samą rozdzielczością człowiek żyje, jednak ma ona znaczenie. VW260ES dostarcza bardzo rozdzielczy obraz, a czy dużo lepszy od technologii konkurencji to oceńcie już sami po poniższych zdjęciach, które robię w ten sam sposób na każdym projektorze.

Widać na nich też lepszą sprawność w stosunku do np. VW550. Zwróćmy jednak uwagę, że nie wynika ona z lepszej ostrości, a z mniejszych problemów z konwergencją (zbieżnością składowych barw). Myślę, że może mieć to spory związek z konkretnym egzemplarzem projektora. VW260ES przyszedł do nas prosto z fabryki. VW550, którego testowałem prawdopodobnie miał już trochę przygód za sobą, a transport generalnie nie służy projektorom.

Jakość efektu HDR

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o HDR: „HDR, co to jest HDR, HDR10 kontra Dolby Vision”

W kwestii konfiguracji trybu HDR nie nastąpiła żadna zmiana względem np. modelu VW550. Po podaniu sygnału Ultra HD z HDR suwak “Kontrast” dostaje przyrostek “(HDR)” i to nim możemy dostosować zakres jasności z filmów, jaki chcemy przelać na ekran. W przypadku projektorów nie ma bowiem żadnych klarownym norm mówiących o tym, w jaki sposób efekt miałby być oddawany. Jedyne co w branży jest ustalone to jasność HDR w kinach Dolby Cinema – na poziomie 150cd/m2, co jest trzykrotną jasnością kina SDR (48cd/m2). Treści trafiające w nasze ręce na płytach Ultra HD Blu-ray nie mają jednak i nie będą miały nic wspólnego z materiałami przeznaczonymi dla branży profesjonalnej. W jaki sposób ma projektor oddać więc ponadnormatywne jasności treści HDR? Niektóre autorytety z branży (np. Steve Shaw z firmy Light Illusion) twierdzi, że należy zastosować 10-krotny mnożnik. To co miałoby mieć na telewizorze 1 000cd/m2, na projektorze powinno mieć 100cd/m2. Efekt o jasności 1 500cd/m2 – 150cd/m2 i tak dalej. Nie uważam by była to dobra opcja, ponieważ dotychczasowe 48cd/m2 było dwu, lub dwu-i-pół krotnością jasności telewizora dedykowanej do ciemnych pomieszczeń (100-120cd/m2). Osobiście uważam więc, że w zależności od naszego ekranu trzeba by utrzymać ten stosunek na poziomie od 2:1 (niewielkie ekrany kinowe w dużych pomieszczeniach) do 6:1 (duże ekrany, mała odległość).  Niestety w projektorach Sony nie da się tego aż tak dobrze zoptymalizować pod warunki użytkownika. Mają one niejako to odgórnie narzucone. W naszej redakcji, na 99″ ekranie udało się uzyskać poprawne oddanie tonów obrazu przy stosunku 5:1. Osobiście wolałbym trochę jaśniejszy (całościowo) obraz, jednak efekty same w sobie robiły wrażenie. Trudno to przekazać słowami 😉 Mocniejsze rozjaśnienie obrazu byłoby możliwe przy jeszcze większym podbiciu suwaka “Kontrast(HDR)” (stanął on na wartości 68 w moim scenariuszu), ale spowodowałoby jeszcze szybsze gubienie detali w bielach, czego chcemy uniknąć. Tu trzeba się zdać albo na wiedzę kalibratora, albo na swoje własne odczucia.

Obraz wyglądał świetnie, chociaż fakt, że punktowe światła nie były tak mocne jak np. na telewizorach. Dało się zaobserwować też nieznaczne pogorszenie czerni, ponieważ projektor musiał wejść w wysoki tryb lampy. Z tej nowej jakości obrazu nie chciało się jednak wychodzić. Gdy raz zobaczy się film Ultra HD na takim projektorze, to “zwykłe” filmy Full HD wyglądają jakoś tak płasko 🙂

Odwzorowanie obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI)

Rodzaj palety barw	Wynik
Pokrycie szerokiej palety barw DCI	86%
Pokrycie szerokiej palety barw Rec 2020	63%

Fabrycznie

	wynik		wynik
Średnia deltaE barw ze standardowych	4,7	maksymalna	7,9
Średnia deltaE barw ze wzornika	3,8	maksymalna	5,6
Średnia deltaE palety szarości	4,2	maksymalna	9,4

Profesjonalna kalibracja Sony VPL-VW260ES

	wynik		wynik
Średnia deltaE barw ze standardowych	2,4	maksymalna	5,4
Średnia deltaE barw ze wzornika	0,9	maksymalna	2,1
Średnia deltaE palety szarości	1,0	maksymalna	4,3

Po pomiarach w trybie fabrycznym widać, że projektor forsuje stosunek jasności 5:1, aczkolwiek jest nieco za ciemny. To za sprawą domyślnego ustawienia kontrast hdr na 50. Po kalibracji jednak, krzywa prawie idealnie zlewa się z docelową (żółtą), co gwarantuje, że obraz nie zabija jasnością, a jedynie posiada punktowe efekty o wysokich jasnościach. Właśnie tak wyglądać powinien HDR! Absolutnie nie jest też za ciemny do seansu. W zasadzie przeczę teraz sam sobie, bo wcześniej pisałem, że mógłby być jaśniejszy. To się zgadza, ale jest bardziej kwestią preferencji. Technicznie wszystko jest OK. Rzeczywista jasność projektora wynosi szczytowo ok 150cd/m², co robi już wizualnie wrażenie. Ponownie, nie takie jak w telewizorach, ale projektor nadrabia wielkością obrazu. Pokrycie poszerzonej palety kolorów jest niezłe, aczkolwiek nie aż tak dobre jak np. w projektorach JVC. W tej materii nic się nie zmieniło w ostatnim roku. Sony korzysta z tej samej lampy, mogącej dostarczyć 86% palety DCI. Ubytki widać okazjonalnie w zieleniach i kolorach morskich, które bywają zbyt mało żywe. Mówimy tu jednak o pojedynczych obiektach w filmie, a nie o obrazie jako całym. Proszę wziąć to pod uwagę! Jestem czepialski, ponieważ wiem, że do ideału jeszcze brakuje. Niemniej, obraz 4K z HDR i szeroką paletą wygląda wyśmienicie 🙂

Podczas testowania VW260ES odkryłem jednak dwa problemy, których rozwiązanie liczę, że jest możliwe software’owo. Póki co opiszę jak je ominąć.

1. Nie działa szeroka paleta barw jeśli podajemy sygnał w formacie RGB (zamiast YCbCr)
2. Nie działa HDR w rozdzielczości 1080p

Pierwszy problem wychwyciłem już przy kalibracji i potwierdziłem odtwarzając film z playera Oppo UDP-203. W momencie gdy przestawiłem format sygnału na RGB (domyślnie odtwarzacze wybierają na szczęście YCbCr) to barwy stawały się wyprane. Zwróćmy uwagę szczególnie na centrum kadru, gdzie znajduje się osoba w purpurowym płaszczu:

Jeśli chodzi natomiast o brak wsparcia HDR w 1080p to jest to poważny brak, dla posiadaczy starszych konsol PS4. Będą zmuszeni do wymiany na model PS4 Pro, by uzyskać wysoką jakość.

(11459)