Test telewizor Sony X90L Google TV. Następca hitu sprzedażowego z 2022 roku jeszcze lepszy?

Testy szczegółowe

Wszystkie kalibracje w naszych testach wykonywane są za pomocą oprogramowania Calman firmy Portrait Displays.

Tryb fabryczny “IMAX Enhanced” SDR

Profesjonalna kalibracja Sony X90L

Niezmiennie od kilku testów najlepszym trybem pod względem reprodukcji barw jest “Imax Enhanced”. Tak samo było w przypadku omawianego modelu Sony X90L. Niestety niezmiennie też, tryb ten daleki był od referencji. Na ten stan rzeczy złożyło się kilka czynników. Pierwszym z nich była “wystrzelona” gamma. Ta, z wynikiem powyżej “2.8” powodowała przekontrastowanie obrazu, przez co detale w czerniach były mocno przygaszone. Sceny w których dominował mrok zlewały się w efekcie, czego powstawał efekt “czarnej plamy”. Drugim problemem okazała się co prawda lekka, ale dominacja koloru zielonego w balansie bieli. Ten stan rzeczy powodował lekki ziemisty zafarb szczególnie odznaczający się na skórze. Jeśli spojrzymy na paletę “ColorChecker” w oczy rzuci się nam zdecydowanie za duże nasycenie koloru zielonego. Problem uwypuklał się w momencie pojawienia się roślinności, która była wręcz żarówiasta. Na szczęście od lat Sony udostępnia szeroki wachlarz narzędzi pozwalający na szczegółową kalibrację ekranu. Do dyspozycji znajdziemy rozbudowany system zarządzania barwami, a także 0 i 20 punktową regulację skali szarości. Ta druga jest możliwa do użycia dopiero po odblokowaniu trybów eksperckich przy użyciu aplikacji Calman. Jak widzimy kalibracja wyszła znakomicie! Telewizor jest bliski referencji, co udowadniają nam wyniki Średnia deltaE, która jest na poziomie 0,6.

Autokalibracja z oprogramowaniem Calman

Telewizor posiada funkcję zautomatyzowanej kalibracji obrazu dla osób posiadających potrzebne urządzenia pomiarowe oraz oprogramowanie. Niestety urządzenia te są bardzo kosztowne (nasze redakcyjne spektrofotometry i kolorymetry to koszt około 60 000 zł) i funkcja ta skierowana jest do profesjonalistów, którzy potrzebują większej kontroli nad telewizorem. Funkcja ta nie eliminuje jednak potrzeby ingerencji człowieka w sam proces.  

Autokalibracja oznacza komunikację pomiędzy programem (Calman), a telewizorem, co eliminuje potrzebę wprowadzania ustawień pilotem. Bardzo usprawnia to pracę kalibratora, lecz nie zmienia to fundamentalnych założeń kalibracji. By umożliwić komunikację, musimy zainstalować aplikację “Calman for BRAVIA” dostępną w markecie Google i połączyć się z telewizorem przez sieć.

Kontrast i czerń

Sony X90L został wyposażony w matrycę VA, która sama w sobie zapewnia wysoki kontrast. Wsparta jest dodatkowo przez system lokalnego wygaszania, który wpływa pozytywnie na kontrast, czerń a także luminację. Jest to 8 stref w poziomie i 8 w pionie, co daje nam 64 niezależne strefy podświetlenia. Jest to o 10 stref więcej, niż w modelu ubiegłorocznym (X90K). Dodatkowo Sony chwali się, zastosowaniem nowego algorytmu wygaszania, który ma być jeszcze bardziej precyzyjny. Zobaczmy zatem jak się to przekłada na wyniki.
Jeśli przeglądasz stronę na urządzeniu mobilnym, możesz przesuwać tabelę w lewo/prawo.

SCENA (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru
	DUŻA POWIERZCHNIA CZERNI BEZ SĄSIADUJĄCYCH DETALI, PRZY NISKIM KONTRAŚCIE ŁATWO DOSTRZEC ŚWIECENIE CZERNI	482 000:1
	CZERŃ OTOCZONA Z KAŻDEJ STRONY DETALAMI, WYMAGAJĄCA SCENA, PORADZĄ Z NIĄ SOBIE JEDYNIE NAJLEPSZE SYSTEMY WYGASZANIA	13 580:1
	PAS W FILMIE SĄSIADUJĄCY Z OBRAZEM O ŚREDNIEJ JASNOŚCI, PRZY NISKIM KONTRAŚCIE WYRAŹNIE ODCINA SIĘ OD RAMKI TELEWIZORA	11 440:1
	DUŻA POWIERZCHNIA CZERNI BEZ SĄSIADUJĄCYCH DETALI, PRZY NISKIM KONTRAŚCIE ŁATWO DOSTRZEC ŚWIECENIE CZERNI	153 660:1

Wyniki pomiaru kontrastu Sony X90L wypadły w głównej mierze dużo lepiej (z jednym odstępstwem), niż w modelu zeszłorocznym (X90K). Z naszych obserwacji wynika, że jest to głównie zasługa zwiększenia liczby stref. Co nie oznacza, że samo ich zwiększenie da natychmiastowe rezultaty. Sony bezsprzecznie w dalszym ciągu jest liderem, jeśli chodzi o algorytmy wygaszania i potrafi wykorzystać nawet ograniczoną ich liczbę.

Każde nawet najlepsze wygaszanie strefowe zawsze posiada swoje ograniczenia. Dlatego decydując się na Sony X90L musimy zdecydować się pomiędzy dwoma ustawieniami tej funkcji. Pierwsze, czyli “Niskie” daje najbardziej poprawne rezultaty w odniesieniu do detali i szczegółów. Wadą takiego rozwiązania jest pogorszenie się czerni. Drugą opcją jest przesunięcie w prawo na wartość “Średnie”. W przeciwieństwie do poprzedniego daje bardzo dobrą czerń, jednakże negatywnie wpływa na detale w bardzo jasnych scenach.

Jakość efektu HDR

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o HDR: „HDR, co to jest HDR, HDR10 kontra Dolby Vision”

W celu pomiarów jasności HDR, użyjemy własnej sekwencji testowej, która jest znacznie bardziej wnikliwa niż np. testy UHD Alliance a co najważniejsze życiowa a nie czysto akademicka. Więcej w temacie: Jakość efektu HDR, jak ją ocenić? Wprowadzamy własny system testowy!

Jeśli przeglądasz stronę na urządzeniu mobilnym, możesz przesuwać tabelę w lewo/prawo.

Scena	Opis sceny	Jasność HDR
	NAJJAŚNIEJSZA ZE SCEN, WYMAGAJĄCA DLA TELEWIZORA, BLASKI SŁOŃCA OSIĄGAJĄ JASNOŚĆ 2000cd/m2	865 cd/m2
	SCENA O NISKIEJ JASNOŚCI, GDZIE WYŚWIETLACZ MOŻE POKAZAĆ SWOJĄ MAKSYMALNĄ JASKRAWOŚĆ	705 cd/m2
	NAJCIEMNIEJSZA ZE SCEN, TELEWIZOR MUSI POKAZAĆ ZARÓWNO JASKRAWĄ BIEL JAK I DOBRĄ CZERŃ	873 cd/m2
	ZBILANSOWANA SCENA O ŚREDNIEJ JASNOŚCI, CZĘSTO WYSTĘPUJĄCA W FILMACH	750 cd/m2
	PLANSZA “L20” NA TAKIEJ WYKONYWANE SĄ TESTY PRZEZ KONSORCJUM UHD ALLIANCE	1250 cd/m2

Sony X90L dostarcza bardzo konsystentnych wyników jasności treści HDR. Całościowo można uznać, że wyświetlacz radzi sobie bardzo dobrze. Średnia jasność w materiałach HDR wynosi 880 nitów co z pewnością będzie mocno odczuwalne. Warto wspomnieć, że jest to wynik prawie o 100 nitów większy niż w modelu X90K. Bardziej wnikliwi przejdą do testu modelu z 2022 roku i spostrzegą, że w scenie z ogniskiem jasność uległa zmniejszeniu. Jest to najprawdopodobniej efekt zachowania algorytmu wygaszania. Chcąc zachować czerń i oryginalny wygląd sceny nie doprowadza do efektu aureoli, zmniejszając jasność. Dużym plusem okazała się funkcja dynamicznego mapowania tonów i ustawienie “Preferowana gradacja”. Dzięki niej odzyskaliśmy detale w scenach, które dla telewizora są zbyt jasne, w związku z czym obraz wydaje się być pełniejszy. Można by powiedzieć, że ta funkcja robi z materiału HDR10 coś na wzór Dolby Vision.

Odwzorowanie obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI)

Tryb fabryczny “IMAX Enhanced”

Profesjonalna kalibracja Sony X90L HDR

W tym miejscu warto wspomnieć, że w treściach HDR wykres gamma jest zastępowany przez jego odpowiednik – EOTF, który pokazuje, na ile poprawnie telewizor oddaje poszczególny poziomy jasności, Jak widać, na powyższych wykresach testowany Sony X90L przed, przed profesjonalną kalibracją wykazywał całkiem niewielkie, ale dokuczliwe błędy. Pierwszym z nich była wyżej wspomniana krzywa. Telewizor, bowiem zdecydowanie za mocno rozjaśniał obraz, co prowadziło do jego sztucznego wyglądu. Równie istotnym problemem był balans bieli. Został on zdominowany przez kolor zielony z powodu niedostatecznej ilości barwy niebieskiej i czerwonej. Efektem tego był ziemisty odcień, który odznaczył się najmocniej na kolorach skóry, pozbawiając jej odpowiedniego kolorytu. Na szczęście Sony jak zawsze udostępnia zaawansowane narzędzia do kalibracji. Jak widać, krzywą EOTF udało się doprowadzić praktycznie do referencji. Zgoła inaczej wyglądał balans bieli. Z racji niemożności kalibracji wielopunktowej balansu bieli ustawiliśmy zakres od 5 do 65, który są najważniejszym przedziałem jasności. Warto jednak przypomnieć, że w innej sztuce ten problem może nie występować. Mimo tych mankamentów Sony X90L w dalszym ciągu sprawdzi się bardzo dobrze w treściach o szerokiej palecie barw.

Dolby Vision

Telewizor Sony X90L wspiera format Dolby Vision zarówno w grach jak i w filmach. Sony już od dłuższego czasu wspiera tą technologię w swoich telewizorach ze średniej i wysokiej półki, więc nie jest to żadna nowość. Jak i w ubiegłorocznym modelu, Sony X90L również posiada tryb “kalibracja Netflix” który skutecznie przyciąga uwagę klientów.

Na papierze jest to specjalny tryb, który ma oddać obraz zgodnie z intencją autora, lecz w praktyce jest to sprytna sztuczka producenta. Telewizor zmienia tryb obrazu, którego aktualnie używamy na tryb “Dolby Vision Ciemny”, który i tak potrzebuje profesjonalnej kalibracji obrazu do pełnego oddania intencji twórcy. Bardzo dobre zagranie marketingowe ze strony Sony, żaden inny producent jeszcze na to nie wpadł.

Skalowanie SD, obróbka cyfrowa – procesor obrazu XR

Sony X90L wyposażony jest w superinteligentny procesor obrazu “Cognitive Processor XR”, który ma za zadanie naśladować sposób, w jaki działa ludzki mózg. Skaluje i obrabia on cyfrowo obraz, który trafia potem na ekran. Sprawdzimy zaraz jak radzi sobie on w rzeczywistości, ale najpierw opis możliwości procesora od samego producenta:

“„Mózgiem” nowej serii telewizorów Sony BRAVIA XR jest procesor Cognitive Processor XR. Naśladuje on działanie ludzkiego wzroku i słuchu przy zastosowaniu zupełnie nowych technik przetwarzania, wykraczających poza tradycyjną sztuczną inteligencję. Człowiek oglądający przedmioty nieświadomie skupia uwagę na pewnych punktach. Procesor Cognitive Processor XR dzieli ekran na wiele stref i wykorzystuje inteligencję poznawczą do ustalenia, gdzie w obrazie znajdują się takie „punkty koncentracji uwagi”. W przeciwieństwie do standardowej sztucznej inteligencji, która rozdzielnie wykrywa i analizuje kolor, kontrast, detale i inne elementy obrazu, nowy procesor Cognitive Processor XR może kompleksowo analizować szereg elementów, podobnie jak ludzki mózg. W rezultacie każdy element jest korygowany w powiązaniu z pozostałymi, a cała scena wygląda spójnie i naturalnie – czego nie zapewni standardowa sztuczna inteligencja. Analizując sygnał, układ Cognitive Processor XR może też ustalić położenie źródła dźwięku, a następnie idealnie dostosować dźwięk do obrazu na ekranie. Procesor przekształca też każdy sygnał audio w dźwięk przestrzenny 3D, tworząc wciągające, bardziej realistyczne pole dźwiękowe. Niespotykane dotąd możliwości przyswajania, analizy i rozumienia dużych ilości danych pozwalają zoptymalizować każdy piksel, klatkę i scenę, by ostatecznie wygenerować najbardziej realistyczny obraz i dźwięk w historii Sony.”

Układ Cognitive Processor XR daje nam kilka ciekawych funkcji. Głównie chodzi tutaj o parametry “Rozdzielczość”, oraz “Łagodna gradacja” które pozwalają zamaskować niedoskonałości obrazu przy słabym sygnale oraz uwypuklić niektóre walory obrazu. Poniżej możemy zobaczyć jak suwak “Łagodna gradacja” radzi sobie z posteryzacją obrazu w słabszym jakościowo pliku wideo:

Parametr “Rozdzielczość” ma za zadanie wyostrzenie obrazu bez widocznych artefaktów, które niestety pojawiają się przy klasycznym suwaku “Ostrość”. Trzeba przyznać że radzi sobie z tym na prawdę dobrze:

(53690)