TEST: Monitor BenQ (ZOWIE) XL2730Z Profesjonalny monitor dla graczy i gamingu

Słowem wstępu Już w piątek 4 marca rusza kolejna edycja finałów Intel Extreme Masters, czyli mistrzostwa świata gier komputerowych. Odbędą się one w katowickim spodku a my będziemy tam na miejscu. W związku z tym przygotowaliśmy dla Was nie lada gratkę. Na redakcyjny warsztat wzięliśmy bowiem gamingowy monitor firmy BenQ (ZOWIE) XL2730Z, który jest najwyższym modelem dla graczy w ofercie tajwańskiego giganta. Warto zaznaczyć, że seria XL była oficjalnymi monitorami globalnego turnieju Intel Extreme Masters sezonu 2014/2015 a samo BenQ (wkrótce ZOWIE) wprowadziło na rynek jako pierwsze dedykowane monitory do gamingu. Ekran posiada rozdzielczość 2560x1440 oraz częstotliwość odświeżania na poziomie 144Hz. Wszystko wskazuje na to, że będzie to doskonały sprzęt dla profesjonalnych graczy. Czy rzeczywiście tak jest? Wygląd Monitor na pierwszy rzut oka wygląda bardzo nowocześnie, szczególnie patrząc na cały układ podstawy. Jego przekątna to 27 cali. Matrycę otacza ramka o grubości niecałych 2cm. Monitor jest wykonany bardzo dobrze. Użyte materiały nie budzą żadnych wątpliwości - są wysokiej jakości. Na przedniej ramce z prawej strony, umieszczono najważniejsze klawisze funkcyjne odpowiedzialne m.in za zasilanie oraz sterowanie menu ekranu. Z lewej strony znalazło się miejsce na huba USB z dwoma portami w standardzie 3.0, portami na słuchawki i mikrofon oraz wysuwanym uchwytem na słuchawki. Widać, że monitor już tym ma zachęcić potencjalnych graczy - wygoda ma tutaj nadrzędne znaczenie. A skoro jesteśmy przy wygodzie. Monitor można postawić na dedykowanej stopie posiadającej ogromne możliwości regulacji. Regulowana podstawka wysokości jest teraz skalowana na 14-stu poziomach z możliwością śledzenia wysokości przez poruszającego się markera. Skale zmian dodano też dla samej Matrycy LCD, która przechyla się do przodu i do tyłu o 0 °, 10 ° i 20 ° i obraca się w lewo i w prawo w szerokim zakresie kątów. A taki efekt uzyskamy dzięki powyższym regulacjom pod względem wysokości oraz... kąta nachylenia ekranu oraz... obrotu w lewo i prawo Ekran można także ustawić w pozycji pionowej Szerokość podstawy wynosi 30 cm a jej głębokość to 24 cm Ekran otacza wąska ramka o grubości 8 mm. Szerokość monitor wynosi 73 cm Wyposażenie i złącza XL2730Z jest dobrze wyposażony. W jego skład weszły podstawowe kable podłączeniowe oraz przełącznik trybów pracy. Dodatkowo firma dorzuciła pokrowiec na monitor. Nowy, okrągły szybki przełącznik trybów pracy (S Switch Arc) jest jeszcze wygodniejszy w obsłudze. Jest on wyposażony w trzy przyciski, co pozwala dostosować i zapisać ustawienia monitora np. do pracy, gry i rozrywki. Pokrętło przewijania umożliwia szybką zmianę ustawień OSD (menu ekranowe) eliminując żmudny proces regulacji ustawień monitora. Płynne przełączanie pomiędzy ustawieniami monitora jest szybkie i proste. W zestawie znajdziemy pokrowiec na monitor Złącza wideo skierowane są w dół co ułatwia organizację kabli a w ich skład wchodzi m.in wejścia: D-sub/ DVI- DL/ HDMI 2.0x1 HDMI1.4 x1/ DP1.2. W bocznej części obudowy znalazło się także miejsce na huba USB z dwoma portami w standardzie 3.0, słuchawki jack/ mikrofon jack oraz wysuwany uchwyt na... słuchawki :-). Menu monitora Testy syntetyczne Badana cecha: wynik: Rozdzielczość i przekątna ekranu 2560x1440, 27" Typ matrycy LCD z podświetleniem W-LED typ. TN Odświeżanie matrycy (min. 120Hz zalecane do dynamicznych gier na PC) 144Hz Kontrast ANSI (więcej - lepiej) 890:1 (w całym zakresie jasności) Maksymalna jasność po kalibracji 340 cd/m2 Odbicia od ekranu małe, ekran matowy Matryca, zalecane ustawienia BenQ XL2730Z to pierwszy monitor typowo "gamingowy", który biorę pod lupę na portalu. Wyświetlacz wyposażono w matrycę TN. Skrót ten przeważnie rozwija się pieszczotliwie jako "twoje-nieszczęście" bowiem panele tego typu oferują często wąskie kąty widzenia, nie najlepszy kontrast i reprodukcję barw. Mają jednak jedną niewątpliwą przewagę nad matrycami typu VA i IPS, mianowicie bardzo krótki czas reakcji, który pozwala im odświeżać się nawet 144 razy na sekundę, prawie nie pozostawiając przy tym smug lub duszków. To właśnie podstawowy warunek, który powinien spełniać monitor dedykowany dla graczy, jakim jest testowany BenQ. Sprawdźmy zatem co potrafi i czy rzeczywiście użycie matrycy TN będzie jakimś problemem dla jakości samego obrazu! Zalecane ustawienia Menu monitora jest bogate w predefiniowane tryby obrazu: Menu trybów obrazu. W praktyce jednak wszystkie z nich oferują taką samą przestrzeń barw. Wygląda na to, że XL2730Z nie posiada funkcji regulacji gamutu, co jest w zasadzie oczywiste i zbędne w monitorze gamingowym (mogłoby zwiększać input lag). Presety różnią się więc wyłącznie ustawieniami balansu bieli, gamma, jasności i innych pokrewnych rzeczy dostępnych głębiej w menu. Tryb "Standard" przybliża jednak do tego co chcielibyśmy widzieć na monitorze - obraz o wzorcowej gammie 2.2 i odcieniu bieli D65. Średnia deltaE barw standardowych 2,2 maksymalna 5,4 Średnia deltaE barw ze wzornika 3,3 maksymalna 5,3 Średnia deltaE palety szarości 3,1 maksymalna 3,9 Oczywiście jest pewne odstępstwo od tych wyidealizowanych parametrów. Odcień obrazu jest lekko ochłodzony i gamma nieco za niska. Paleta barw jest trochę poszerzona. Przekłamania nie są dużego kalibru, a co ciekawsze, wydają się być możliwe do skorygowania kalibracją i profilowaniem. To niezwyczajna sytuacja przy matrycy TN, bo mogłoby się wydawać, że panele tego typu wyświetlają barwy całkowicie po swojemu, a tu proszę: Średnia deltaE barw standardowych 0,6 maksymalna 1,3 Średnia deltaE barw ze wzornika 0,9 maksymalna 2,3 Średnia deltaE palety szarości 1,4 maksymalna 3,9 Generalnie, po nietrudnej kalibracji idzie sprowadzić monitor do bardzo przyzwoitego stanu. Czemu zatem nie mówi się, że matryce TN nie nadają się do zastosowań graficznych? Można doszukiwać się problemów z przejściami tonalnymi, wszak panele TN przeważnie sterowane są 6 bitowo. W tym przypadku przejścia są jednak niemalże idealnie gładkie: Przejścia tonalne, nawet po kalibracji (podczas której trzeba było przyciąć niektóre kanały barwne) są bardzo dobre! Czy w obliczu powyższych faktów można więc uznać, że matryca TN zastosowana w BenQ XL2730Z nadaje się do prac graficznych? Niestety nie do końca, bo choć kalibracja jak i płynność przejść tonalnych jest na dosyć wysokim poziomie, tak problem robią... kąty widzenia. Poniższe zdjęcie prezentuje jednolity kolor, który wygląda jak gradient już pod minimalnym kątem pionowym. To tak naprawdę główny mankament paneli TN. Niestety nawet minimalny kąt pionowy powoduje znaczne wypaczenie koloru... Pokrycie palety barw na jasnych próbkach kolorów wygląda następująco: Adobe RGB: 89% sRGB: 100% W głównym menu znajduje się także opcja "Black Optimizer", która może okazać się bardzo przydatna w grach. Reguluje ona gammę w dolnym zakresie dynamiki, a więc znacząco wpływa na widoczność detali w cieniach. W niektórych grach bardzo przydatnym może okazać się sztuczne uwypukleni detali w około-czerniach. Taki jest efekt wizualny: Efekt wizualny funkcji "Black Optimizer" Pobierz pełny raport z kalibracji monitora Jasność, zakres regulacji Monitor daje szerokie pole do regulacji jasności. Zakres jest płynny od 340 do 54 cd/m2 i co ważne, najważniejsza regulacja następuje wyłącznie za pomocą diod podświetlających ekran, co oznacza, że kontrast nie spada nawet przy skrajnych ustawieniach. Jasność reguluje się płynnie, a kontrast jest stały w całym zakresie. O ile wyłączymy tryb optymalizacji ruchu "Blur Reduction" (który opiszę później), to monitor korzysta albo ze sterowania jasnością za pomocą natężenia prądu, albo PWM o bardzo wysokiej częstotliwości, bowiem mój spektrometr nie jest w stanie wychwycić migotania podświetlenia, a z reguły nie ma z tym problemu do wartości 2,5kHz. Podświetlenie monitora jest całkowicie niemigoczące przy wyłączonej funkcji "Blur Reduction", lub jego częstotliwość jest wyższa niż 2,5kHz. Nie ma zatem możliwości, by oko zauważyło jakiekolwiek migotanie, nawet w obszarze widzenia peryferyjnego, które jest znacznie bardziej czułe na tego typu zjawiska. Regulacja jasności nie zmienia także odcienia bieli. Kontrast, Powłoka ekranu Powłoka ekranu jest całkowicie matowa, co zmniejsza prawie do zera odbicia lustrzane odbicia od ekranu, ale i nie zapewnia tak krystalicznej ostrości jak wariant satynowy, lub wysokiej przejrzystości. Powłoka ekranu jest matowa. Kontrast wynosi około 890:1, to typowa wartość dla matryc TN. Oczywiście wartość te podaję po kalibracji do docelowego punktu bieli - D65. Wartości kontrastu przy innym odcieniu nie sprawdzałem, bo wątpię by ktokolwiek był zainteresowany drukarskimi odcieniami bieli na monitorze gamingowym Kontrast jest typowy dla matryc TN. Jak wynika ze spektrografu, monitor wykorzystuje typowe podświetlenie białymi diodami LED (W-LED): Widmo światła ewidentnie sugeruje podświetlenie typu White LED. Równomierność ekranu BenQ XL2730Z nie posiada oczywiście jakiejkolwiek funkcji elektronicznej kompensacji jednolitości ekranu, jednak śmiało mogę powiedzieć, że radzi sobie bardzo dobrze nawet bez niej! Jak widzimy różnic w odcieniu prawie nie ma, a spadek jasności na brzegach ekranu także nie jest duży. Tak wygląda to na zdjęciu: I bardzo cieszy. Równomierność okazuje się ukrytą zaletą BenQ XL2730Z! Poniżej jeszcze pomiary luminancji: Podkręcanie Monitora Nominalna częstotliwość odświeżania monitora, określona przez producenta, to 144Hz, przy rozdzielczości 2560x1440. Spróbowałem jednak wymusić wyższą częstotliwość i zobaczyć jak się ekran zachowa. Monitor przyjął sygnał do około 150Hz, jednak już 145Hz okazało się problematyczne. Ekran gubił klatki. Monitora nie da się podkręcić. Powyżej 144Hz gubi klatki. Przy 144Hz działa jednak bardzo dobrze i zaraz się przekonamy jak bardzo Odwzorowanie ruchu Odwzorowanie ruchu jest zdecydowanie najważniejszym zagadnieniem w przypadku monitora dla graczy. 144Hz oraz funkcje ograniczające smużenie znalazły swoją implementację w BenQ XL2730Z właśnie po to, by gracz nie przegapił najdrobniejszego detalu przy szybkich ruchach w grze, a także po to, by owe ruchu były płynne i wykonywane bez odczuwalnego opóźnienia. Zacznijmy zatem od samej teorii. 144Hz monitor cechuje się przede wszystkim niskim efektem Sample&Hold (czyli głównym winowajcą smużenia), bowiem czas trwania każdej klatki obrazu to zaledwie ~7. Spójrzmy jak świetnie poprawia się ostrość obrazu w ruchu, pod wpływem samego zwiększania częstotliwości odświeżania monitora: Nazwa trybu Informacje Obraz postrzegany w ruchu Sygnał: 60Hz Smużenie: bardzo duże Maksymalna jasność: 340 cd/m2 Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte) Sygnał: 120Hz Smużenie: duże Maksymalna jasność: 340 cd/m2 Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte) Sygnał: 144Hz Smużenie: duże Maksymalna jasność: 340 cd/m2 Powielenie krawędzi: nieznaczny ghosting za obiektem testowym Jak widzicie, wzrost ostrości szybko przesuwającego się obiektu jest bezsprzeczny. To jednak tylko jedna z różnic, które "robi" wyższa częstotliwość odświeżania. Bez problemu da się odczuć także lepszą responsywność całego systemu, bowiem od użycia myszy do reakcji na ekranie upływa mniej czasu. Jak jednak wspomniałem, do dyspozycji mamy dalsze opcje redukcji smużenia. Przede wszystkim system "Blur Reduction". Dostęp do niego jest już w menu głównym Funkcja Blur reduction - do dalszej redukcji smużenia, jest już dostępna w menu głównym obrazu. Co robi owa funkcja? Otóż synchronizuje ona diody podświetlające ekran z cyklem odświeżania matrycy i wygasza je (diody) na ponad 50% czasu. Dokładnie w tym momencie, gdy zmienia się klatka na ekranie jest on wyłączany i zapala się dopiero gdy nowy obraz jest gotowy do wyświetlenia. Maskuje to moment zmiany obrazu (smużenia powodowanego czasem reakcji), ale co ważniejsze znacząco zmniejsza efekt Sample&Hold, czyli głównego winowajcę rozmycia obrazu na wyświetlaczach LCD. "Blur Reduction" precyzyjnie synchronizuje modulację diod z różnymi częstotliwościami obrazu: 144Hz 120Hz 60Hz Słowa "synchronizacja" nadużyłem może w przypadku wariantu 60Hz, ponieważ wtedy diody pulsują dokładnie dwa razy na każdą klatkę obrazu. Dzięki temu nie widać wcale migotania, jednak obraz rozdwaja się w ruchu. No, ale nie po to przecież ktoś nabywa monitor 144Hz by pracować na nim przy częstotliwości 60Hz Spójrzmy zatem na rezultaty.... Parametry Informacje Obraz postrzegany w ruchu Sygnał: 60Hz + Blur Reduction Smużenie: bardzo duże Maksymalna jasność: 150cd/m2 Powielenie krawędzi: tak, podwójne Sygnał: 120Hz + Blur Reduction Smużenie: duże Maksymalna jasność: 150cd/m2 Powielenie krawędzi: nieznaczny ghosting za obiektem testowym Sygnał:144Hz + Blur Reduction Smużenie: duże Maksymalna jasność: 150cd/m2 Powielenie krawędzi: nieznaczny ghosting za obiektem testowym Jak widzicie, zastosowanie systemu przy 144Hz odświeżaniu eliminuje smużenie praktycznie do zera. Zostaje jedynie niewielki duszek za obiektem, który można zmniejszyć jeszcze funkcją AMA, jednak nie udało mi się zrobić adekwatnego zdjęcia na czas testu. Tak czy inaczej, widzimy, że obraz jest wręcz idealnie ostry i wyraźny pomimo tego, że obiekt testowy przemierza cały ekran od lewej do prawej strony w czasie zaledwie 2 sekund! To naprawdę rewelacyjna sprawność. Responsywność / Input lag W ramach testu postanowiłem także sprawdzić ile czasu upływa od wykonania akcji myszą do reakcji na ekranie monitora. Innymi słowy jaki jest input lag, jednak nie samego ekranu, bowiem tego nie ma jak bezpośrednio zbadać w natywnej rozdzielczości, a chodziło o cały system. Wykonaliśmy zatem modyfikację myszy tak, by podczas używania lewego klawisza zapalała się czerwona dioda. Następnie użyłem oprogramowania FCAT do kolorowania naprzemiennie (czarny i biały) brzegów każdej klatki obrazu. Po naciśnięciu przycisku myszy następna klatka obrazu miała zostać zakolorowana na czerwono. Przy użyciu naszej kamery, która zdolna jest rejestrować 1000fps, możliwe było zliczenie dokładnego czasu upływającego pomiędzy kliknięciem, a reakcją na ekranie. Oczywiście warunkiem wiarygodnego pomiaru zdolności monitora było także znalezienie gry w której karta graficzna jest w stanie wyrenderować przynjamniej 1000fps. Nie było to większym problemem. Wystarczyło sięgnąć po nieco starszy tytuł. Klatka nr. N Klatka nr. N+14 Jak widzimy na powyższym przykładzie, reakcja na ekranie miała miejsce dokładnie 14 milisekund po akcji wykonanej myszką. To oznacza, że opóźnienie całego toru testowego wyniosło zaledwie dwie klatki obrazu (przy 144Hz odświeżaniu). To znacząco poniżej progu percepcji jakiejkolwiek istoty ludzkiej. Innymi słowy, nie ma szans odczuć laga podczas korzystania z BenQ XL2730Z. Wszystko na nim dzieje się natychmiastowo Monitor obsługuje także funkcję FreeSync, jednak nie posiadałem karty graficznej AMD, by przetestować jej działanie. W moim subiektywnym odczuciu, funkcja jest jednak zbędna w momencie gdy karta graficzna jest w stanie wygenerować 144 klatki obrazu na sekundę. Oczywiście nie w każdej grze będzie to możliwe. Są na rynku bardziej wymagające tytuły, w których obecny hardware nie zapewni takiej wydajności i wtedy FreeSync będzie pożądany. Opis działania tej funkcji znajdziecie jednak, bez problemu, w Internecie. Testy wykonujemy na sprzęcie redakcyjnym. W tym przypadku wspierają nas firmy Nvidia, ASUS, Intel, HyperX a całość składa i serwisuje się w firmie HyperCube Stacje Graficzne. Gry dostarcza nam m.in Eletronics Arts Polska Jak uzyskujemy ponad 1000fps? Posiadamy komputer z dwoma kartami GeForce GTX 980 Ti SLI Na BenQ (ZOWIE) XL2730Z gra się naprawdę rewelacyjnie i ciężko się do czegokolwiek przyczepić. Szczególnie w gry FPS https://www.youtube.com/watch?vOjCJs9ZkUZM Kąty widzenia O kątach widzenia wspomniałem już w akapicie dotyczącym reprodukcji barw. W osi pionowej wypaczają one bardzo mocno obraz, co jest typowe dla matryc TN. W osi poziomej nie jest jednak źle. Przypomnę raz jeszcze jak wygląda jednolity kolor obserwowany od dołu: Jednolita barwa oglądana na monitorze od dołu. Podsumowanie i ocena BenQ XL2730Z to monitor dla specjalizowanej grupy odbiorców - graczy, którzy oczekują monitora pozbawionego efektu smużenia i cechującego się idealną responsywnością. To zadanie spełnia w 101%. 144Hz wspomagane modulowanym podświetleniem zapewniają ostry jak brzytwa obraz, nawet przy szybkich ruchach, a opóźnienie całego toru wideo przeważnie nie przekracza 14 milisekund. Poza tymi podstawowymi zaletami, znaleźć można także inne plusy - bardzo dobra równomierność i odwzorowanie barw w kategorii monitora nieprzeznaczonego do zastosowań graficznych. Szeroki zakres regulacji jasności i ergonomiczna stopa, oraz pilot do przełączania ustawień obrazu, czynią produkt bardzo dopracowanym wyświetlaczem. Trudno się dziwić, że sprzęt był i jest używany podczas turniejów takich jak Intel Extreme Masters. PLUSY Wykonanie Duża skala regulacji pozycji monitora Wyższa rozdzielczość WQHD Bogate wyposażenie oraz złącza 144Hz oraz funkcje odpowiedzialne za redukcję smużenia - efektem jest idealnie ostry i wyraźny obraz Ultra niski Input lag > poniżej progu percepcji jakiejkolwiek istoty ludzkiej Przydatna w grach funkcja Black optimizer Brak migotania obrazu Bardzo dobra równomierność ekranu Dobre odwzorowanie kolorów szczególnie po odpowiedniej kalibracji i profilowania systemu Hub USB z dwoma portami USB w standardzie 3.0 Pilot do przełączania ustawień obrazu Monitor idealny dla gracza MINUSY Kąty widzenia w osi pionowej - w poziomej jest całkiem dobrze (matryca TN) Cena: BenQ XL2730Z około 2079 zł Sprzęt do testów dostarczyła firma BenQ Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com: Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie? Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj test kalibracji.