Zaskakująco niedrogi monitor 4K do color gradingu i grafiki | TEST | Dell UP2720Q

Monitor 4K do color gradingu i grafiki…nie kosztujący kilkunastu tysięcy złotych. Każdego miesiąca dokładnie takie zapytanie kieruje do mnie co najmniej kilkanaście osób z branży filmowej, graficznej, lub pragnących rozpocząć swoja przygodę w tej dziedzinie. Niestety, nie wiele mogę wtedy pomóc. Z mojej perspektywy, rynek monitorów jest mocno podzielony. Jest długo, długo nic, potem produkty marki Eizo i NEC, potem znowu długo, długo nic i wreszcie monitory Flanders Scientific, Sony Pro, TVLogic, JVC, Eizo i Dolby. Najtańsze sensowne wybory kosztują jednak od kilkunastu do dwudziestu-kilku tysięcy złotych. Te droższe dużo ponad 100 tys! Są to mocno wyśrubowane progi dla osób pragnących pracować z kolorem, które mogą pozwolić sobie na zakup sprzętu za kilka tysięcy złotych.

Na rynku znajdziemy w prawdzie dużo tańsze monitory z aspiracjami graficznymi. Nie będę wymieniał konkretnych marek, ale często chwalą się sprzętową kalibracją, funkcjami poprawy jednorodności, tudzież certyfikatem, np. Technicolor. Co jest z nimi nie tak? Niestety prawie wszystko. Jeśli jest opcja poprawy jednorodności to blokuje inne funkcje. Jeśli jest sprzętowa kalibracja to matryca jest pełna przebarwień. Jeśli jest certyfikat to… okazuje się, że nic nie znaczy. Ostatecznie wychodzi na to, że inwestycja jest niewiele warta bez względu na to jak kolorowe jest opakowanie monitora i ile zaklęć by nie wypisał producent na swojej stronie.

Rynek się jednak zmienia i bohater dzisiejszego testu – monitor Dell UP2720Q ma szansę być (prawdopodobnie) pierwszym wyraźnym przykładem. Dell od dawna jest jedną z firm mających aspirację na tworzenie produktów do zastosowań profesjonalnych. Dotychczas wychodziło im to, dyplomatycznie mówiąc, różnie. Niedawno rozpoczęta kolaboracja z firmą Portrait Displays (producentem oprogramowania do kalibracji – Calman) odkryła jednak pokłady nowych możliwości. Co z tego wyszło i czy na rynku pojawił się nareszcie jakiś konkurent dla Eizo i NEC’a? Dowiecie się zaraz! Na początek jednak najważniejsze elementy nowego produktu:

Najważniejsze cechy funkcje monitora Dell UP2720Q

• Przekątna 27″
• Rozdzielczość 4K (3840×2160)
• Matryca IPS
• Technologia zapewniająca szeroki gamut – Dell Premier Color
• Wsparcie dla kalibracji 3D LUT z oprogramowaniem Calman
• Wbudowany kolorymetr
• Port USB-C z możliwością ładowania laptopa

Przejdźmy zatem na początek do wyglądu i budowy samego monitora.

Wszystkie testy w redakcji przeprowadzamy na sprawdzonych kablach HDMI firmy Magic Link 2.0

Wygląd i budowa

Monitor Dell UP2720Q wykonany jest elegancko i bez żadnych udziwnień. W zestawie znajdziemy kaptur, który pozwala uniknąć odbić na ekranie ze świateł sufitowych, oraz bocznych. To ważny dodatek dla osób pracujących z materiałami graficznymi, z którymi pracuje się w oświetlonym pomieszczeniu (w przeciwieństwie do pracy z materiałem wideo).

Podstawa jest zaprojektowana z dbałością o ergonomie. Pozwala ona obracać i regulować monitor w wielu płaszczyznach. To bardzo istotna zaleta.

Producent zapewnił też bogatą ilość złączy. W tym kilka najnowszej generacji. Do portu z numerem 9, możemy na przykład podłączyć nowoczesny notebook z możliwością ładowania przez USB-C (do 90 watów). Wtedy podpinając się do monitora nie musimy podłączać zasilacza.

1. Zasilanie | 2. Gniazdo zabezpieczenia przed kradzieżą | 3. Porty HDMI | 4. Wejście DisplayPort | 5. Wyjście liniowe audio | 6. Port Thunderbolt™ 3 do wysyłania danych (USB-C) | 7. Port Thunderbolt™ 3 do odbioru danych (USB-C) | 8. Port USB do odbierania danych | 9. Port USB do odbierania danych z możliwością ładowania | 10. Port USB do odbierania danych | 11. Blokada podstawy

Testy syntetyczne monitora Dell UP2720Q

Matryca, zalecane ustawienia

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o matrycach: „IPS VS VA CZYLI KTÓRĄ MATRYCĘ WYBRAĆ”

Matryca

W monitorze użyto 27″ matrycy IPS o 60Hz częstotliwości odświeżania i rozdzielczości 4K (3840 x 2160). Oznacza to duża przestrzeń roboczą i, co najważniejsze, możliwość komfortowej pracy z treścią 4K wyświetlaną piksel-w-piksel (bez przeskalowywania).

Zalecane ustawienia

W monitorze znajdziemy sześć predefiniowanych ustawień przestrzeni barwowych.

I tutaj gratulację dla producenta, że opisał je jawnie parametrami takimi jak przestrzeń barw, punkt bieli, eotf i luminancja. Miło nie musieć się domyślać co dany wybór znaczy. Dodatkowo są dwa banki pamięci do sprzętowej kalibracji (CAL 1 i CAL 2), której dokonujemy z poziomu aplikacji na PC, oraz dwa tryby do manualnych ustawień parametrów. Znacznie ciekawsza jest jeszcze współpraca z oprogramowaniem, które nie tylko pozwala wygodnie przełączać ustawienia w monitorze z poziomu systemu, ale także synchronizuje z nimi profile ICC w systemie! Dotychczas takie rozwiązania dostarczały tylko wspomniane na początku, dwie, profesjonalne marki japońskie.

A co konkretnie powinien wybrać użytkownik? To oczywiście zależy od scenariusza pracy. Jeśli interesuje nasz praca z filmem proponuję ustawić manualnie tryb: Rec 709 D65 G2.2 L100. Jeśli zaś będzie to grafika to skorzystajmy z przestrzeni sRGB lub Adobe RGB z punktem bieli D65, G2.2 i L (luminancją) dopasowaną do warunków pracy.

Testy szczegółowe monitora Dell UP2720Q

Kolory

W komplecie z monitorem znajdziemy certyfikat fabrycznej kalibracji. Nie do końca wygląda on na zgodny ze stanem faktycznym, bo chociażby błąd bieli na monitorze (zmierzony przeze mnie) jest znacznie wyższy niż wynikałoby to z dokumentu. Nie ma to jednak większego znaczenia skoro w monitor wbudowany został kolorymetr za pomocą którego można dokonać kalibracji bezpośrednio z poziomu menu monitora i zapewne każdy użytkownik będzie preferował to zrobić. Zobaczmy jakie uzyskamy efekty.

Jak widzimy powyżej, kolorymetr wyjeżdża z dołu ekranu, a okno dialogowe pokazuje nam wyniki procesu. W teorii – wszystko wygląda idealnie, jednak mamy tutaj tylko bardzo podstawową walidację. Poszerzmy ją do naszej standardowej procedury:

Zdecydowanie kalibracja przeprowadzona w ten sposób nie jest tylko chwytem marketingowym. Pozwala ona uzyskać stabilne, powtarzalne rezultaty, które dają możliwość pracy z kolorem. Wierność odwzorowania barw osiąga wysoki poziom. Patrząc wnikliwie znajdziemy jednak pewne drobne uchybienie – w ciemnych szarościach mamy deficyt niebieskiego, a co za tym idzie, znaczne ocieplenie obrazu. Prawdopodobnie wbudowany kolorymetr radzi sobie gorzej z niskimi jasnościami. Manifestuje się to na gradiencie barw:

Można oczywiście z takim niuansem żyć, aczkolwiek jeśli ktoś ma zamiar wykorzystywać monitor do profesjonalnych zastosowań to lepiej by było pozbyć się tej sepii z czerni. Zobaczmy czy jest to możliwe przy użyciu bardziej złożonej metody kalibracji.

Profesjonalna kalibracja Dell UP2720Q

Bardziej złożona metoda sprowadza się do użycia oprogramowania Portait Displays Calman, które jest w stanie połączyć się z monitorem i programować bezpośrednio jego tablice 1D i 3D LUT. Program potrafi także generować plansze testowe bezpośrednio z procesora zastosowanego w monitorze.

Do wyboru mamy dwie metody kalibracji 1D + Matrix, lub 1D LUT + 3D LUT. Różnią się one złożonością. W pierwszym wariancie, program skalibruje tablicę 1D, która odpowiada za balans bieli i EOTF (gammę) monitora, a następnie spróbuje wyrównać kolory na bazie pomiaru barw podstawowych. W wariancie z 3D LUT znajdzie się więcej pomiarów różnych próbek barw, by uzyskać wyższą precyzję kalibracji kolorów. Teoretycznie druga metoda powinna być zatem lepsza, ale i bardziej czasochłonna. Jak się okazuje, aż tak dużo czasu więcej nie zabiera. Na miniaturze po prawej widzimy, że około 5,5 minuty, albowiem 3D LUT liczony jest tylko ze 101 pomiarów. W typowych zastosowaniach studyjnych bazuje się raczej na kilku tysiącach pomiarów. Nie oznacza to jednak, że zawsze jest to konieczne. Przeanalizujmy więc rezultaty:

Metoda
1D LUT + Matrix	1D LUT + 3D LUT

Zarówno jedna jak i druga metoda pozwala rozwiązać bolączkę w postaci wyraźnego zażółcenia ciemnych tonów. Świetnie! Niestety metoda uproszczona wprowadza inne problemy – nagły peak gammy, przez który ilość detali w czerni jest trochę zmniejszona. W wariancie 3D LUT ulegają zaś przesyceniu ciemne próbki kolorów, a gamma wręcz przeciwnie – gwałtownie spada, więc detale są nieznacznie uwydatnione. Od razu zaznaczam – mówimy tu już o najmniejszych niuansach, ale skoro rozmawiamy tutaj o monitorze do grafiki to zamierzam się trzymać krytycznych ocen w tej materii.

Płynność przejść tonalnych

Monitor obsługuje 10 bitowy kolor i oddaje gradienty z fantastyczną płynnością. Poniżej dziesięcio i ośmio bitowe przejście od czerni do bieli. Na zdjęciu różnica może być nie widoczna, ale w praktyce nietrudno ją było dostrzec.

W przypadku gradientów barw da się spotkać pewnie drobne mankamenty, szczególnie po kalibracji 1D LUT + Matrix. Uznajmy jednak, że to metoda 3D LUT dostarcza najlepszych rezultatów i to do niej będziemy się odnosić. Tutaj płynność gradientu była znacznie lepsza, choć wciąż nie idealna:

Podsumowując kwestię oddania barw, kalibracja z zastosowaniem aplikacji Calman i wysokiej klasy urządzeń pomiarowych pozwala Dellowi wspiąć się na wyżyny odwzorowania kolorów. Pomimo dwóch drobnych niuansów, spełnia on wymagania potrzebne do pracy w zastosowaniach profesjonalnych!

Jasność, zakres regulacji

Maksymalna jasność ekranu po kalibracji wynosi 250 nitów. Można ją regulować w zakresie od 45 nitów.

45 – 250 cd/m2 (stały poziom kontrastu)

Kontrast, powłoka ekranu

W monitorze zastosowano matrycę typu IPS, co jest typowym wyborem w ekranach graficznych. Nie szczyci się ona zbyt wysokim kontrastem, jednak przy pracy (czy to wideo, czy graficznej) operator nigdy nie siedzi we w pełni zaciemnionym pomieszczeniu, a co za tym idzie, poziom czerni nie powinien być mankamentem.

SCENA (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru
	SZACHOWNICA “ANSI” UŻYWANA PRZY POMIARZE KONTRASTU MATRYCY	960:1

Powłoka ekranu jest matowa, a więc potencjalne odbicia światła są mocno rozproszone. Nie powoduje to widoczności odbitych przedmiotów, jednak mocno zaburza postrzeganie barw. Musimy zatem uważać, by pracować w optymalnych warunkach (dołączony kaptur bardzo to ułatwia).

Równomierność ekranu

Monitor wyposażony został w funkcję elektronicznej kompensacji jednorodności, którą można włączać i wyłączać niezależnie od pozostałych ustawień. Zaznaczam to wyraźnie ponieważ prawie zawsze użycie takiej funkcji w monitorze innym niż Eizo/NEC powodowało utratę możliwości zmiany innych ustawień. Świetna robota ze strony Dell’a! Matryca jest bardzo równomierna. Różnica barw w różnych jej miejscach mieści się w +/- 0,0025 x,y.

A tak to wygląda okiem kolorymetru:

Responsywność, Odwzorowanie ruchu

Matryca, o maksymalnym odświeżaniu 60Hz, nie ma możliwości zaoferować wyrazistego obrazu przy szybkim ruchu. Nie chodzi tu o czas reakcji. Rozmycie następuje z uwagi na efekt sample and hold, którego nie da się w tym przypadku wyeliminować. Na monitorze graficznym jest to w zasadzie bez znaczenia, a całą analizę ruchu prowadzę w ramach ciekawostki!

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o fotografiach ruchu:  “Śledząca Kamera – najlepsze kryterium odwzorowania ruchu”

Ustawienia	Informacje		Obraz postrzegany w ruchu
Dowolne	Smużenie:  bardzo duże Maksymalna jasność:  250 cd/m2	Powielenie krawędzi:  brak (krawędzie rozmyte) Poprawa płynności filmów (24p):  brak

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o dwóch sprawach: „INPUT LAG, CHROMA 4:4:4 – CZY SĄ ISTOTNE?”

Wszystkie testy sygnału 4K Ultra HD w grach przeprowadzamy na sprawdzonych kablach HDMI firmy Magic Link 2.0

Monitor, bez względu na swoje ustawienia, jest w stanie zaoferować bardzo krótki input lag. Oznacza to, że czas, który opływa od np. ruszenia myszką, do zobaczenia tego ruchu na ekranie, jest prawie zerowy i nawet najbardziej uważny człowiek nie jest go w stanie wychwycić.

Jeśli przeglądasz stronę na urządzeniu mobilnym, możesz przesuwać tabelę w lewo/prawo.

Dziewięć milisekund oznacza, że monitor potrzebuje mniej więcej jedną milisekundę na całą obróbkę obrazu! Pozostałe 8 milisekund upływa na czasu transmisji połowy linii obrazu (pomiaru dokonujemy w centralnej części ekranu):

Nasz redakcyjny sprzęt wyposażony jest w kartę GeForce RTX 2080 Ti powered by NVIDIA. Drugi komputer to ASUS GeForce GTX 1080 Ti. Komponenty od firm Nvidia, ASUS, Gigabyte, Intel, HyperX. Gry dostarcza nam m.in Eletronics Arts Polska, Wydawnictwo Techland, Cenega oraz PlayStation Polska i Microsoft Polska.

Kąty widzenia

Monitor oferuje bardzo szerokie kąty widzenia z uwagi na swoją matrycę IPS. Nie jest to więc problem dla użytkownika. Nie chodzi nawet o pracę wtedy, gdy monitor jest przekręcony, ale o fakt, że w narożnikach ekranu nie tworzą się fałszywe kolory, gdy oczy widza są wyśrodkowane względem ekranu.

Jedyną istotną wadą jest brak filtra retardacji optycznej (OCF), który zapobiegłby srebrzeniu – typowej wadzie matryc IPS. W związku z tym gdy patrzymy na ciemny obraz pod kątem to na brzegach widzimy srebrny kolor. Przy czerni widać to także na wprost ekranu w jego narożnikach.

Werdykt i rekomendacja

Na początku niniejszego testu, opisałem trudną sytuację jaka panuje obecnie na rynku monitorów dla grafików i filmowców. Czy Dell UP2720Q jest ją w stanie zmienić? Moim zdaniem zdecydowanie tak! Jest to właściwie pierwszy monitor ze stajni innej niż Eizo, czy NEC, który mogę szczerze polecić profesjonalistom. Zapewnia on rewelacyjne oddanie barw po kalibracji 3D LUT, ma jednorodną matrycę, szeroki gamut i wysoką rozdzielczość. Pozwala więc na komfortową pracę z kolorem w filmie, bądź w grafice 2D/3D. Dla grafików bardzo istotne będzie też oprogramowanie z prawdziwego zdarzenia pozwalające synchronizować profile ICC w systemie z ustawieniami monitora. Dzięki temu, mogą wygodnie pracować w różnych przestrzeniach barwnych zarówno w aplikacjach posiadających moduł zarządzania barwą (CMM) jak i bez. Pokrycie barw większe niż DCI P3 umożliwia mastering treści do kina i materiałów poligraficznych, a także pozwala wyświetlać bogatszą paletę barw w czerniach z czym ekrany o nieidealnej czerni mają problem. Najważniejsza jest tu jednak cena, którą przyjdzie nam zapłacić za sprzęt – około 6000 zł. Nie ma w chwili obecnej monitora oferującego taką specyfikację w tak niskiej cenie. Oczywiście UP2720Q nie jest ekranem bez wad. Brak filtra retardacji optycznej odbija się na tzw. “srebrzeniu” matrycy w ciemnych scenach. Da się też wychwycić pewne mankamenty z płynnością przejść tonalny czy to przed, czy po jednej z metod kalibracji. Naiwne byłoby oczekiwać jednak produktu bez wad, natomiast te kompletnie nie eliminują ekranu z poważnych zastosowań. Zdecydowanie polecam ten sprzęt profesjonalistom z ograniczonym budżetem!

Nie wiesz jaki kabel HDMI 4K wybrać? Przeczytaj nasz test

Sprzęt do testów dostarczyła firma Dell

Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com:

Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie?

Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj “Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora / projektora / monitora?” oraz “Test kalibracji”.

(16077)