Najlepszy projektor w tej klasie cenowej – test Epson EH-LS12000B z nagrodą EISA!
Obsługa Ultra HD / 4K
Projektor Epson EH-LS12000B jest pełnoprawnym projektorem Ultra HD co oznacza wsparcie zarówno dla szerokiej palety barw Rec. 2020, HDR (zarówno HDR 10, HDR 10+ jak i HLG) jak i oczywiście rozdzielczości 4K. Po raz pierwszy w historii firmy mamy tutaj także dwa pełnoprawne porty HDMI 2.1 (40Gbps). Gdyby zastanawiało kogoś czy specyfikacja 40Gbps jest wystarczająca (bowiem maksimum specyfikacji HDMI 2.1 to 48Gbps) to uspokajam – różnica 8Gbps jest istotna dopiero przy treści 8K, której projektor oczywiście nie wspiera. Wszystko inne projektor przyjmuje wraz z 4K@120Hz RGB 10 bit + HDR na czele co pozwala cieszyć się maksymalnymi możliwościami wszystkich najnowszych źródeł!
| Cecha: | Wynik: |
| CERTYFIKAT UHD PREMIUM | n.d. |
| POKRYCIE SZEROKIEJ PALETY BARW (DCI / Rec 2020) | 89% / 66% |
| OBSŁUGA ROZDZIELCZOŚCI 2160p60 RGB PRZEZ HDMI | TAK |
| FORMATY PREMIUM HDR (Dolby Vision / HDR10+) | HDR10+ |
| MOŻLIWOŚĆ WYKONANIA OSOBNEJ KALIBRACJI DO UHD | Pełna |
Projektor sam wykrywa odpowiedni format treści i zmienia tryb oglądania na dostosowany do zakresu dynamiki (SDR / HDR10 / HDR 10+ / HLG). Można także ręcznie wymusić jedno bądź drugie w ustawieniach projektora. Epson EH-LS12000B posiada bardzo precyzyjna regulację jasności w HDR. W projektorze znajdziemy suwak pozwalający dostosować jasność efektów (kosztem ilości detali w bielach), który działa dużo precyzyjniej i zapamiętuje swoją pozycję do danego typu treści – jak na miniaturze po prawo. Efekty poszczególnych ustawień poniżej:
Rozdzielczość 4K
| Parametry sygnału, ustawienia projektora | Obraz testowy |
| Kadr z filmu powiększony do 250% |  |
| Sygnał 4K, Image Preset: Off (bez wyostrzania) |  |
| Sygnał 1080p, 4K Enhancment: Off, Image Preset: Off (bez wyostrzania) |  |
Po dokładnym prześledzeniu powyższych zdjęć, szczególnie w konfrontacji z oryginalnym kadrem powiększonym w programie graficznym nasuwać się może tylko jeden wniosek – system 4K Enhancement działa i spisuje się fenomenalnie! Widać wyraźny wzrost ilości detali po podaniu natywnego sygnału 4K na projektor. Detali, które nie mogą być odtworzone poprzez sztuczne skalowanie do 4K sygnału 1080p, czy tym bardziej bez żadnego skalowania. Widać także poprawę struktury obrazu po zastosowaniu systemu – przerwy między pikselami stają się niewidoczne. Ogólnie ostrość i rozdzielczość jest na wysokim poziomie i praktyka pokazuje, że to raczej obiektyw jest czynnikiem ograniczającym w tej materii. Sam fakt, że projektor nie ma natywnego chipu 4K nie jest więc tu argumentem.
Jakość efektu HDR
W przypadku projektorów nie ma bowiem żadnych klarownym norm mówiących o tym, w jaki sposób efekt miałby być oddawany. Jedyne co w branży jest ustalone to jasność HDR w kinach Dolby Cinema – na poziomie 150cd/m2, co jest trzykrotną jasnością kina SDR (48cd/m2). Treści trafiające w nasze ręce na płytach Ultra HD Blu-ray nie mają jednak i nie będą miały nic wspólnego z materiałami przeznaczonymi dla branży profesjonalnej. W jaki sposób ma projektor oddać więc ponadnormatywne jasności treści HDR? Wraz z wieloma autorytetami z branży przedyskutowałem tę sprawę i doszliśmy do wniosków, że należy stosować dzielnik jasności. To co miałoby mieć na telewizorze 1 000cd/m2, na projektorze powinno kilka razy mniej na ekranie projektora. Tak jak to było w erze SDR, gdy “projektorowe” 48cd/m2 było dwu-i-pół krotnością jasności telewizora dedykowanej do ciemnych pomieszczeń (100-120cd/m2).
Osobiście uważam więc, że w zależności od naszego ekranu trzeba by utrzymać ten stosunek na poziomie od 2:1 (niewielkie ekrany kinowe w dużych pomieszczeniach) do 5:1 (duże ekrany, mała odległość). Za stałą przy naszych testach uznajemy 3,5:1 i względem takiego dzielnika jasności dokonywany jest pomiar.
Luminancja projektora na naszym 99″ ekranie wyniosła okrągłe 200 nitów! To wartość, która pozwalała uzyskać dynamiczne i jaskrawe efekty z projektora, które zdecydowanie cieszyły oko. W kolejnym akapicie przejdziemy do oceny tego, jak dobrze projektor radził sobie z oddaniem treści HDR względem opracowanego przeze mnie standardu. Na początek sprawdzimy treść HDR10, a więc taką jaką zastaniemy na m.in na płytach Ultra HD Blu-ray, czy na Netflix.
Odwzorowanie obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI)
Skalibrowany Epson EH-Epson EH-LS12000B
 |
 |
| wynik | wynik | ||
| Średnia deltaE barw ze standardowych | 1,7 | maksymalna | 4,7 |
| Średnia deltaE barw ze wzornika | 1,7 | maksymalna | 5,6 |
| Średnia deltaE palety szarości | 0,9 | maksymalna | 4,6 |
Odwzorowanie poziomów jasności wypadło bardzo dobrze dzięki odpowiedniej kalibracji krzywej EOTF. Pod tym względem projektor wypada świetnie – detale w czerni są dobrze widoczne, a biele zachowują odpowiednią ilość przejść tonalnych. Niestety producent nie zaimplementował funkcji dynamicznego mapowania tonów, która jest (choć działa lepiej lub gorzej) u konkurencji. Taka funkcja mogłaby potencjalnie jeszcze bardziej poprawić dynamikę obrazu. Trochę zarzutów można by skierować w stronę reprodukcji barw. Są one w prawdzie odpowiednio nasycone, jednak odcienie często poprzesuwane są w niepoprawne strony. Tyczy się to głębokich czerwieni, żółci i zieleni. Kalibracja może tu pomóc, ale tylko do pewnego stopnia.
