IPS czy VA ? Czym się różnią? Dwa typy matryc LCD, jak wybrać odpowiednią dla siebie?
Co zależy od rodzaju matrycy?
Rodzaj matrycy warunkuje najważniejsze kryteria jakościowe obrazu. To czy wybierzemy telewizor z matrycą VA, czy IPS, wpłynie głównie na:
- Kontrast i czerń
- Kąty widzenia
- Ostrość (brak smużenia) przy szybkim ruchu
Pierwsze dwa parametry są krytyczne. Kontrast jest bowiem tym co najbardziej wpływa na subiektywną ocenę obrazu (bardziej nawet niż rozdzielczość, czy odwzorowanie barw). Kąty, z kolei, są ważne dla osób, które stawiają telewizor na szerszej ścianie w pokoju. Może bowiem okazać się, że większość zalet ulatuje szybko gdy nie siedzimy idealnie na przeciwko ekranu i wtedy nici z wysokiego kontrastu, czy dobrych kolorów.
Zanim przejdziemy zdjęć omawianych cech, powiedzmy sobie jeszcze czy powyższe prawidłowości są spełnione dla wszystkich telewizorów na rynku:
- Jeśli chodzi o kontrast to zasadniczo cały segment od najniższego po średnio-wyższy, ma ten parametr znacznie gorszy w matrycach IPS, aniżeli w VA. Dopiero modele high-endowe mają szansę uzyskiwać taką czerń jak matryce VA, a to za sprawą zaawansowanych konstrukcji podświetlenia (direct led, zwane też full led) i związanego z tym niezależnego wygaszania obszarów na ekranie. Przykładem telewizora z matrycą IPS, który wyrabia znacznie wyższy kontrast niż większość modeli z matrycą VA jest na przykład Panasonic AX900 (test niebawem na forum). To jednak tylko pojedyncze (i bardzo drogie) przypadki i zwróćmy uwagę na to, że porównuję w tym momencie flagowy model do segmentów niższych. Jeśli skonfrontujemy AX900 z modelami równymi sobie (np. Sony HX950, Philips PFS9809) to prawidłowość zostanie zachowana.
- Jeśli chodzi o kąty widzenia to tutaj nie ma absolutnie żadnej wątpliwości. Matryce IPS miażdżą VA. Zależność spełnia się dla wszystkich modeli. Możemy wziąć najlepszy i najdroższy model VA i oglądając go pod kątem 30 – 40 stopni zostanie on ośmieszony przez ekran z matrycą IPS.
- Odnośnie ostrości (braku smużenia) przy dynamicznym ruchu to podobnie jak z kontrastem, zależność się spełnia dla większości segmentów rynku. Przeważnie telewizory oparte na matrycy VA wypadają znacznie lepiej pod tym względem. Można jednak możemy bez problemu znaleźć takie dwa modele dla których będzie odwrotnie. O jakości odwzorowania ruchu, przy obecnym zaawansowaniu matryc, decyduje przede wszystkim działanie systemu poprawy płynności i ostrości ruchu (tzw. upłynniacza). To m.in. on podlega naszym wnikliwym testom, gdy bierzemy jakiś telewizor na warsztat. Ostrożnie zatem trzeba podchodzić do generalizacji, że matryce VA mają lepsze odwzorowanie ruchu, choć gdy porównujemy modele z tej samej półki to zazwyczaj tak właśnie jest.
Obejrzyjmy teraz przykłady!
Kontrast i czerń
W konfrontacji wzięły udział dwa telewizory. Marka i model jest nieistotny, ważne są jedynie parametry: VA (większy, stojący na dole) cechuje się kontrastem 3200:1 i nie posiada wygaszania strefowego. Jest zatem, w zasadzie, dopiero na początku stawki telewizorów LCD VA pod względem czerni. Model IPS ma kontrast 1050:1 i posiada podstawowe wygaszanie strefowe (poziome strefy). Jest to zatem środek stawki telewizorów LCD IPS pod względem czerni.
Przykład pierwszy
widać na nim wyraźną przewagę matrycy VA nad IPS
Przykład drugi
w zasadzie tak jak powyżej, przewaga jest jednoznaczna
Przykład trzeci
Na nim różnica w czerniach staje się trochę mniejsza. Widać, że na dolnym pasku pod filmem telewizor z matrycą IPS robi użytek z systemu wygaszania i uzyskuje trochę lepszą czerń niż poprzednio, aczkolwiek nadal jest ona gorsza niż na telewizorze VA.
Przykład czwarty
To co rzuca się tu w oczy przede wszystkim słabsza widoczność ciemnych detali na IPS’ie. Niski kontrast pogarsza niestety ową cechę obrazu. Na matrycy VA detale są trochę zbyt mocno widoczne, bowiem wraz ze wzrostem kąta ulegają one uwypukleniu.
Na podsumowanie akapitu o różnicach w kontraście, chciałbym wyraźnie zaznaczyć: te cechy widzimy dopiero w korzystnych warunkach oglądania, czyli w ciemnym pomieszczeniu. W oświetlonym pokoju, a tym bardziej na hali sklepowej różnice te będą zacierać się praktycznie do zera. Dzieje się to dlatego, że istnieją dwa rodzaje czerni: Absorpcyjna i Emisyjna.
Czerń Emisyjna to ilość światła jakie telewizor wydziela wyświetlając barwę czarną. Jest ona tym ważniejsza im korzystniejsze są warunki w których oglądamy. Gdy jedynym źródłem światła jakie znajduje się w naszym polu widzenia jest telewizor, jesteśmy w stanie zobaczyć nawet najmniejsze różnice w kontraście, a zarazem dużą różnicę pomiędzy matrycami VA i IPS. Przykłady czerni emisyjnej oglądaliśmy na zdjęciach powyżej.
Czerń Absorpcyjna występuje wtedy, gdy ilość odbijającego się światła otoczenia od czerni, przekracza wartość generowaną przez matrycę telewizora. Ten rodzaj czerni widzimy zatem w jasno oświetlonych pomieszczeniach i wynika on z zastosowanej powłoki ekranu. Matryce szkliste o wysokiej przejrzystości zachowują najgłębszą czerń absorpcyjną, aczkolwiek jaskrawe źródła światła odbijają się w nich jak w lustrze. Matryce matowione mają gorszą czerń absorpcyjną, ale i przedmioty znajdujące się w otoczeniu są na nich bardziej rozmyte.
przykład czerni absorpcyjnej
Ponieważ czerń absorpcyjna zależy głównie od powłoki ekranu nie ma w niej różnic pomiędzy matrycami VA, a IPS. W konsekwencji nie ma też różnic w kontraście między jednym a drugim typem ekranu, w jasnym pomieszczeniu.
