Następca formatu Blu-ray – Test Samsung UBD-K8500 Ultra HD Blu-ray. Wrażenia, opinie
Technologia Ultra HD
Na początek musimy sobie uświadomić a właściwie przypomnieć o co tak naprawdę chodzi w technologii Ultra HD. Od lat utarła się terminologia 4K. Jak już jednak wiele razy pisaliśmy nie o samą rozdzielczość chodzi w przełomie jaki właśnie kreuje się na rynku. Sama rozdzielczość materiału filmowego to tylko wierzchołek góry zwanej Ultra HD. Pamiętacie na pewno z naszych testów jak od przeszło dwóch lat badamy w telewizorach pokrycie palety barw czy też jasność ekranu. Było do przewidzenia, że te dwa parametry obrazu odegrają kluczową rolę w nowym formacie. Dzięki temu użytkownicy dotychczasowych modeli telewizorów mogą sprawdzić czy warto będzie zakupić odtwarzacz Ultra HD Blu-ray czy może szykować się będzie kolejna wymiana sprzętu. Albo czy po prostu pozostać z formatem Blu-ray.
W zeszłym roku BDA (Blu-ray Disc Association) oficjalnie ogłosiło specyfikację nowego nośnika Ultra HD Blu-ray. W tym roku wszystko razem spięło ze sobą UHD Alliance ogłaszając oficjalne logo Ultra HD Premium. Co to wszystko oznacza dla końcowego użytkownika? UHD Alliance opracowało trzy specyfikacje, obejmujące cały ekosystem UHD w następujących kategoriach:
- Urządzenia
- Dystrybucja
- Treść
Urządzenia
Zdefiniowana została kombinacja parametrów zapewniających najwyższej jakości doświadczenia w szerokim zakresie urządzeń. Aby móc pochwalić się logo Ultra HD Premium, urządzenie musi spełniać następujące kryteria:
- Rozdzielczość – 3840×2160 pikseli
- Głębia koloru – 10-bit
- Paleta barw – kompatybilność z BT.2020
- Odwzorowanie – ponad 90% P3
- HDR – kompatybilność z SMPTE ST2084 (domyślny standard kodowania HDR)
- Połączenie maksymalnej jasności z poziomem czerni na poziomie:
- ponad 1000 nitów maksymalnej jasności i poziom czerni poniżej 0,05 nitów lub
- ponad 540 nitów maksymalnej jasności i poziom czerni poniżej 0,0005 nitów
Najnowsze (i najwyższe serie) Samsunga, Panasonica i LG (OLED) na ten rok będą zgodne ze standardem Ultra HD Premium. Jednak pamiętać należy, że nie na wszystkich pudłach od telewizorów czy samych ekranach znajdziemy logo Ultra HD Premium. Czy to oznacza, że będą one gorsze? Okazuje się, że nie zawsze. Jak mniemam wszystko rozchodzi się o pieniądze i wewnętrzne rozgrywki między firmami ;-). Przykładowo na Sony nie znajdziemy takiego logotypu. A przecież najwyższe modele spełniają powyższe wymagania. Na pewno jednak użycie takiego logotypu ułatwiłoby znacznie wybór telewizora przez klienta w sklepie. A tak będzie się musiał zastanawiać i zapewne swoje ruchy skieruje w stronę Ultra HD Premium. Czytajcie zatem nasze testy – wszystkie pomiary bez problemu wykażą jak bardzo dany telewizor Ultra HD jest gotowy na ten sygnał.
Dystrybucja
Każde źródło dystrybucji dostarczające treść UHD Alliance musi zapewniać obsługę:
- Rozdzielczości – 3840×2160 pikseli
- Głębi koloru – sygnał minimum 10-bit
- Paleta barw – kompatybilność BT.2020
- HDR – kompatybilność z SMPTE ST2084 (domyślny standard kodowania HDR)
Treść
- Rozdzielczość – 3840×2160 pikseli
- Głębia koloru – 10-bit
- Paleta barw – kompatybilność BT.2020
- HDR – kompatybilność z SMPTE ST2084 (domyślny standard kodowania HDR)
UHD Alliance zaleca także:
- Odwzorowanie ponad 90% P3
- Szczytowa jasność 1000 nitów
- Poziom czerni poniżej 0,03 nitów
Z naszej perspektywy, wymagania UHD Alliance stworzone zostały w sposób bardzo zdroworozsądkowy. Pozwalają one uzyskać certyfikat wyświetlaczom OLED, które, choć nie mają obecnie technologicznych możliwości uzyskania tak wysokich jasności jak telewizory LCD, to oglądane są przeważnie w całkowicie ciemnych pomieszczeniach, gdzie niższa jasność wystarczy, by zapewnić podobne doznania wizualne. Szczególnie, że np. najnowszy model LG OLED G6 ma jasność na poziomie 744 cd/m2 (!!). Także z roku na rok technologia ta robi ogromny krok w przód.
O ile temat szerokiej palety barw jest jasny i klarowny (widzimy więcej kolorów na ekranie jeżeli jest on w stanie je wyświetlić) o tyle termin HDR jest bardzo złożony i ciągle nie do końca jasny. Wszystko ze względu na kilka formatów związanych z Ultra HD Blu-ray, które będą zdobywać rynek. Mowa tutaj chociażby o standardowym i obecnym na płytach HDR10 ale również Dolby Vision (jego obecne przeznaczenie to tylko i wyłącznie streaming np. z Netflix – być może związane z brakiem HDMI 2.1 na rynku) i pomyśle od Philips związanym z HDR10 stream. Wyjaśnijmy sobie w skrócie o co tak naprawdę chodzi z ogólnym pojęciem HDR.
Aby zrozumieć HDR, kluczowym jest zrozumienie pojęcia zakresu dynamiki. Bardziej znanym synonimem tego słowa jest po prostu kontrast, czyli różnica pomiędzy najjaśniejszym, a najciemniejszym punktem, jaki jest w stanie wyświetlić telewizor, lub zarejestrować aparat/kamera. Obecne telewizory LCD oferują zakres dynamiki na poziomie 10 000:1:
I jest w to prawda, o ile mówimy o najwyższych modelach z lokalnym wygaszaniem. Pewne zamieszanie mogą w prawdzie wprowadzać tu telewizory OLED, których kontrast jest nieskończony, dzięki temu, że mają idealną czerń (a kontrast i dynamika obrazu to przecież różnica pomiędzy najjaśniejszym, a najciemniejszym punktem). Cały czas jest jednak ograniczona jasność bieli – do 120cd/m2, czyli normy jasności dla oglądania w nocy. Zobaczmy teraz do czego zdolne jest ludzkie oko:
Jak widzimy ludzkie oko potrafi zarejestrować kontrast dochodzący aż do 1 000 000:1. To jednak nie koniec możliwości. Nasz narząd widzenia posiada mechanizm adaptacji, który rozszerzając i kurcząc źrenicę potrafi rejestrować zarówno niższe wartości światła jak i wyższe. Byle nie w jednej chwili. Gdy zasiądziemy przed wyświetlaczem o świetnej czerni – LCD z lokalnym wygaszaniem, np. Samsung JS9500, Panasonic DX900 czy Philips PUS9809, lub OLED’em, wtedy uzyskujemy maksimum zakresu dynamiki w scenach o niskiej jasności, posiadającymi wiele detali w cieniach. Jednak w przypadku jasnych ujęć, np. w słońcu, obraz, które widzimy obecnie na “zwykłym Blu-ray” jest mocno skompresowany i spłaszczony. Nie było dotąd bowiem metod kodowania i przenoszenia jasności wyższych niż referencyjna – 120cd/m2. Technologia HDR pozwala przesunąć zakres kodowania jasności znacznie, znacznie wyżej. Jak wysoko? Już wiemy, że w pierwszej generacji jest to około 1000cd/m2, a później nawet… 4 000cd/m2. Brzmi groźnie? Być może tak, wiemy przecież jak potrafią razić obecne telewizory ustawione w tryb sklepowy. Przypominam jednak, że HDR to nie rozjaśnianie całego obrazu, to przenoszenie wysokich jasności jedynie w danych miejscach, fragmentach ekranu, by symulować rzeczywistość. W realnym świecie gdy patrzymy na źródło światła, np. żarówkę to też widzimy ją bardzo jaskrawą, jednak otoczenie oświetlone blaskiem jej światła jest naturalne. Właśnie HDR na ekranie na to pozwala. Wyobraźmy sobie, że na ujęciu filmowym, w którym widać słońce, ma ono bardzo wysoką jasność. Ta scena zostanie przeniesiona dużo naturalniej na ekran – a przecież do tego dążymy. Moc efektu HDR jest uzależniona od jasności jaką uzyskuje telewizor. A nie np. od tego czy telewizor posiada strefowe podświetlenie czy też nie.
 |
 |
 |
 |
Temat jak widać jest dość skomplikowany a rynek i branża dopiero zapoznaje się z nowymi możliwościami jakie daje HDR. Najbliższe lata będą skupione właśnie wokół tego zagadnienia. Ten rok to dopiero początek.
