Co to jest QD-OLED? Telewizory nowej generacji – kompendium wiedzy

Co to jest QD-OLED? Samsung Display w końcu posunął się do stworzenia konkurencji dla matryc OLED od LG Display i zaprojektował własny odpowiednik o nazwie QD-OLED. Jest to niejako rewolucja na rynku wyświetlaczy, a sama technologia oferuje potencjalnie lepsze rezultaty niż tradycyjne matryce OLED WRGB, które cechowały się nieco mniejszą jasnością niż topowe ekrany LCD. Matryca ta dostępna będzie do zakupu przez innych producentów i w tym roku (2022) zdecydował się ją wykorzystać także Sony w swoim flagowym modelu A95K, który otrzymał nagrodę EISA w kategorii “EISA PREMIUM OLED TV 2022-2023”. Ze strony Samsunga dostępny jest jeden model telewizora – S95B produkowany w dwóch rozmiarach, 55 i 65 cali. Biorąc pod uwagę, że jest to debiut koreańskiej firmy w tym rodzaju wyświetlaczy, cena którą będziemy musieli zapłacić za telewizor nie jest aż tak wygórowana. Producent życzył sobie w dniu premiery 10 999 zł za 55 calowy model i 14 999 zł za 65 cali jednak obecnie z okazji Black Friday dostępne są ogromne przeceny na ten model o których dowiecie się w dalszej części tekstu. Trzeba przypomnieć, że jest to cena premierowa, a więc na pewno po kilku miesiącach będziemy mogli kupić telewizor nieco taniej co już w dniu publikacji tego tekstu możemy zaobserwować. Dogłębny test Samsunga S95B oraz Sony A95K znajdziecie na naszym portalu a dzisiaj kilka słów na temat technologii matrycy QD-OLED.

• Test przełomowego Samsung OLED S95B. Najlepszy telewizor OLED na rynku!
• Test Sony A95K QD-OLED – najlepsza jakość obrazu w 2022 roku! Dlaczego?

Czytelniku. Jako jedyni w Polsce należymy do Europejskie Stowarzyszenie Obrazu i Dźwięku EISA panelu Home Theatre Display & Video.

Osobiście sprawdzamy opisywane monitory, telewizory i projektory pod względem posiadanych parametrów za pomocą specjalistycznego sprzętu pomiarowego o wartości ponad 100 000 zł:

• Spektroradiometr Jeti Spectraval 1511HiRes
• Kolorymetr Klein-K10A oraz Klein-K80
• Murideo Fresco Six-G (Dolby Vision)
• Murideo The SEVEN Generator HDMI 2.1 4K/120fps (Dolby Vision, Dolby Audio)
• Autorski pomiar Input Lag w 4K HDR (jako jedyni w Polsce dokonujemy takich pomiarów w 4K HDR)
• Najlepsze na rynku kable HDMI: MagicLink
• Fachowa kalibracja dostępna tutaj

W związku z powyższym, masz więc pewność, że czytasz o produkcie czy promocji, która nie jest przepisana z ulotki lub z innej strony w sieci bez jej faktycznego sprawdzenia. Jeżeli zamierzasz skorzystać z naszego tekstu, skontaktuj się z Redakcją. Wszelkie prawa do informacji i zdjęć z testów HDTVPolska są zastrzeżone!

Co to jest QD-OLED? Czym właściwie jest technologia od Samsung Display?

Technologia QD-OLED według koreańskiego producenta ma wyeliminować wady wyświetlaczy WRGB OLED tworzonych przez LG Display za pomocą kilku usprawnień. Sprawdźmy czy tak jest rozpoczynając od samej konstrukcji matrycy. W przypadku ekranów WRGB do czynienia mamy z białymi diodami OLED, przesłoniętymi filtrami barwnymi.

Główną wadą tego rozwiązania jest wydajność energetyczna – filtry absorbują znaczną część światła w związku z czym możliwość reprodukcji wysokich jasności są ograniczone. Szczytem technologii, od kilku lat, są poziomy 700 – 800 nitów, które i tak niełatwo osiągnąć. Każdy dodatkowy nit jasności to duże obciążenie dla diod organicznych, co zwiększa ryzyko wypalenia (w obecnych matrycach WRGB nie jest ono duże, jednak i takie przypadki się zdarzają). W przypadku QD-OLED nie mamy do czynienia z filtrowaniem światła, ale z konwersją długości fali za pomocą kropek kwantowych. To dużo wydajniejsze rozwiązanie, które pozwala uzyskać wyższą jasność przy jednocześnie mniejszym ryzyku wypaleń:

Luminancja i pokrycie palety barw w QD-OLED

Kwantowe kropki stosowane w matrycy Samsunga mają zapewnić nam nie tylko wyższą jasność, ale też jeszcze lepsze pokrycie szerokiej palety kolorów. Samsung chwali się, że jego wyświetlacze potrafią osiągać nawet 1500 nitów w HDR oraz pokrycie palety barw Rec.2020 na poziomie 90%. Obie informacje potwierdziliśmy już w naszych profesjonalnych pomiarach, choć luminancja 1500 nitów jest tylko krótkotrwała (stabilny poziom to 1050 nitów). Wyniki takie są nie osiągalne nawet dla nowej generacji matryc EVO od LG Display. Rezultatem będzie oczywiście o wiele bardziej dynamiczny i żywy obraz z zachowaniem wszystkich cech matryc OLED, czyli idealnej czerni oraz nieskończonego kontrastu.

Kąty widzenia w QD-OLED

Ogromną zaletą matryc QD-OLED jest jednorodne rozpraszanie światła, które nie przechodzi przez dodatkowe warstwy polaryzacyjne. W związku z tym ekran zachowuje niemal idealne kąty widzenia. Podobne informacje mogliśmy przeczytać kiedyś o matrycach WRGB OLED, jednak nie była to nigdy informacja sensu stricto. Matryce WRGB OLED w prawdzie nie tracą kontrastu pod kątem, tak jak matryce LCD, a także nie zmieniają charakterystyki jasności (gamma) w związku z czym obraz nie robi się sztucznie wypłowiały. Każdy jednak z łatwością zauważy zmianę barw, a konkretnie balansu bieli po zejściu z osi ekranu. Jak na poniższym zdjęciu:

Niejednorodna barwa na matrycy WRGB (po prawej stronie) wynika tutaj nie z defektu matrycy a z faktu, że z prawą stroną ekranu kąt aparatu jest większy. Jak widzimy matryca QD-OLED prawie całkowicie pozbawiona jest tego problemu. Ponadto cechuje się dużo mniejszym spadkiem jasności.

“Color Volume” – barwy w trybie HDR w QD-OLED

Ogromną (i nie tak powszechnie znaną) zaletą matrycy QD-OLED jest fakt znacznie lepszego pokrycia palety barw przy wysokich luminancjach. Jest to nieco odmienny temat od samego pokrycia palety np. P3, czy Bt.2020 (które swoją droga też jest lepsze). Chodzi tu o fakt, że struktura matrycy to RGB i jasność bieli (oscylująca w okolicy 1000 nitów) tworzona jest bezpośredni z tych trzech barw. Pozwolę to sobie wyjaśnić na przykładzie:

• 1000 nitów QD-OLED składa się z:
  • 263 nitów barwy czerwonej
  • 678 nitów barwy zielonej
  • 59 nitów barwy niebieskiej

Podczas gdy:

• 1000 nitów WRGB OLED składa się (w przybliżeniu) z:
  • 115 nitów barwy czerwonej
  • 300 nitów barwy zielonej
  • 25 nitów barwy niebieskiej
  • 560 nitów barwy białej

Powyższych liczb nie należy traktować w sposób dosłowny ponieważ nie istniały na rynku matryce WRGB o pełnym 1000 nitów. Chodzi jednak o pewną tendencję, która sprawdza się od wielu lat – matryce WRGB OLED potrafią wykrzesać około 440 – 450 nitów ze swoich kanałów barwnych. Pozostała część luminancji pochodzi z białego subpiksela. Konsekwencja tego jest dosyć oczywista – jeśli jaskrawe efekty w filmach są w kolorze zbliżonym do bieli to WRGB OLED nie ustępuje w sposób znaczny QD-OLED’owi, czy ekranowi LCD z wysokiej półki (takiemu, który także osiąga 1000 nitów). Gdy jednak efekty w filmie (np. jaskrawe światła) są kolorowe to matryca WRGB OLED oferuje tutaj znacznie mniejszą “soczystość”. Przykładem takiej sceny może być jak poniższa:

Mając na uwadze obecny katalog filmów, tak duże różnice nie będą występować często, jednak na odpowiednio masterowanych filmach przewaga QD-OLED jest ewidentna. Właśnie na jaskrawych i mocno nasyconych kolorach. Od strony technicznej można to przedstawić następująco:

W powyższych modelach widzimy zmierzoną przestrzeń barwną matrycy (kolorowy kontur) wewnątrz modelowej przestrzeni P3 (szara otoczka). Szczyt przestrzeni znormalizowany został do maksymalnej jaskrawości matrycy. W związku z tym brzegi – czerwony, zielony, niebieski, a także morski, purpurowy i żółty, powinny mniej więcej wypełniać otoczkę na wysokość (oś L*). Tak mniej więcej jest w przypadku QD-OLED’a. Inaczej w przypadku WRGB OLED – tutaj brzegi są wyraźnie niżej. Dzieje się tak dlatego, że biel nie jest sumą koloru czerwonego, zielonego i niebiesko. Ma domieszkę światła w białego subpiksela, którego nie można domieszać ponieważ obniżyłoby nasycenie barw. W konsekwencji przestrzeń barw jest znacznie mniejsza nawet jeśli na płaskim diagramie jej pokrycie wynosi 99 – 100%.

Czerń absorpcyjna w QD-OLED

Czerń absorpcyjna to ta, którą postrzegamy przy zapalonym świetle. W najprostszym teście porównywać możemy dwa wyłączone telewizory. Wyniki w tej kategorii zależą od powłoki matrycy (ta może lepiej lub gorzej pochłaniać światło). W prawdzie każdy producent może zastosować inne wykończenie ekranu, jednak jedna kwestia pozostanie najprawdopodobniej niezmienna – matryca QD-OLED nie posiada dodatkowych powłok polaryzacyjnych, które nie pozwalałyby światłu “wydostać” się z powrotem na zewnątrz. Niewykluczone także, że światło zewnętrzne wzbudza kwantowe kropki stąd gorsza czerń matrycy przy wyłączonym telewizorze.

Nie wiadomo, czy kwestia ta zostanie zaadresowana w przyszłości. W chwili obecnej jednak widać, że czerń podczas oglądania w dzień jest znacznie bardziej szara.

Płynność ruchu, odwzorowanie barw, skalowanie… w QD-OLED

Te, jak i inne kwestie nieporuszone w niniejszym tekście zwyczajnie nie są kwestiami bezpośrednio powiązanymi z technologią QD-OLED. Zależeć one będą od procesora zastosowanego w telewizorze i autorskich funkcji. Z pewnością omówimy je w szczegółowych testach konkretnych wyświetlaczy. Mamy nadzieję, że do tego czasu wszyscy czytelnicy zapoznają się z tym tekstem i będą wiedzieli czego spodziewać się można po nowej technologii!

(10855)