3D LUT na telewizorach OLED LG 2018
Jeżeli rozważacie zakup nowego telewizora LG, OLED 8 serii czy też LCD z 2018 roku,warto wiedzieć co nowego oferują najnowsze modele w dziedzinie wiernego odwzorowania barw. Jedną z funkcji jakie posiadają jest m.in. 3D LUT z bezpośrednim dostępem. LG tym samym stało się drugim w historii producentem, który zdecydował się po raz pierwszy wprowadzić tę funkcjonalność, rodem z najlepszych monitorów studyjnych, do telewizorów domowych. Pozwala to na szereg ustawień i regulację palety barw, na poziomie niedostępnym wcześniej dla telewizorów.
Czym jest 3D LUT i jak wpływa na poprawę obrazu?
By zrozumieć istotę kalibracji za pomocą funkcji 3D LUT należałoby rozważyć jak w ogóle powstają barwy na ekranie telewizora. Matryca jak wiemy, składa się z trzech (lub czterech – w OLED’zie) rodzajów subpikseli – czerwonego, zielonego, niebieskiego, i dodatkowo białego. Uzyskiwanie dowolnej barwy z trzech (bądź czterech) składowych polega na mieszaniu ich światła. Przestrzeń barw telewizora przypomina więc sześcian. Na kostce mamy 8 wierzchołków, które reprezentują kolor biały, czarny, kolory podstawowe – czyli czerwony, zielony niebieski, oraz drugorzędne kolory – cyjan, magenta i żółty (powstałe ze zmieszania dwóch barw podstawowych). Wewnątrz sześcianu wszystkie kolory łączą się, a kolory wynikowe wyświetlane są przez telewizor.
Stali czytelnicy naszego portalu pewnie zauważyli jak na przestrzeni lat ewoluowały funkcję pozwalające na regulację przestrzeni barw telewizora. Od prostych systemów regulacji samego odcienia bieli, aż do obecności wielopunktowych systemów balansu bieli pozwalających na dopasowanie punktów pomiędzy czarnym i białym kolorem, dzięki czemu skala odcieni szarości może zostać dostosowana do standardu D65 wykorzystywanego przez HDTV, 4K, i HDR. W celu dostosowania kolorów, większość TV pozwala obecnie na regulację 6 barw w trzech osiach, dzięki czemu wyregulujemy odcień, nasycenie i luminancję każdego z 6 kolorów. Niektóre telewizory nie mają takiej możliwości, jednak większość TV z wyższej półki pozwala na kalibrację, co pozwala zapewnić wysoką dokładność odwzorowania barw. Ograniczenie tradycyjnej techniki CMS wiąże się z faktem, że regulacji podlegają tylko krawędzie gamy kolorów. Oznacza to, że nie mamy kontroli nad całą paletą barw.
| Klasyczna kalibracja | Kalibracja 3D LUT |
 |
 |
Gdy więc uzyskamy już poprawną skalę szarości i barwy podstawowe, co stanie się gdy będziemy potrzebowali koloru, który nie zawiera się w żadnym z tych punktów? W tym momencie telewizor wykorzysta dostępne 8 punktów, aby obliczyć miliony kolorów, które widzimy na ekranie. Po dokonaniu poprawnych ustawień tylko dla 8 punktów nie ma jednak gwarancji, że obliczenia te dadzą poprawne wyniki. Z reguły sprawność różnych ekranów pod tym względem jest mocno zróżnicowana. Nawet jeśli rezultaty są dość dobre, to warto pamiętać, że w całej tej “zabawie” dążymy do uzyskania oddania barw dokładnie jak na monitorze studyjnym do czego nie wystarczy tylko “dość dobra” sprawność.
By usprawnić te trudne i niepewne obliczenia barw, w telewizorach OLED i najwyższych modelach LCD od LG na 2018 rok wprowadzono funkcjonalność 3D LUT, z bezpośrednim dostępem. Dzięki temu możliwa będzie bezpośrednia kontrola i sterowanie 35 967 lub 4 913 (zależnie od modelu) indywidualnymi punktami, zamiast 8 typowymi regulatorami. To tak jakby nagle TV zyskał dziesiątki tysięcy suwaków do regulacji każdego odcienia koloru! Z powodu ogromnej ilości punktów wymagających korekty, bezpośrednie dostosowanie LUT jest czymś czego nie jesteśmy w stanie zrobić sami. Proces taki wykonywany jest maszynowo za i pomocą sprzętu pomiarowego i oprogramowania CalMAN, które zyskało kompatybilność z najnowszymi telewizorami LG.
CalMAN oferuje wiele opcji kalibracji 3D LUT. Możliwy jest wybór kalibracji 100 punktów (Lightning LUT), 3500 punktów (iRP LUT), czy też utworzenie LUT na podstawie odczytów kolorów podstawowych. Opcja kalibracji dla 3500 punktów wymaga ponad godzinę pomiarów (przy użyciu naszych najszybszych kolorymetrów) i zapewne będzie wykorzystywana przez najbardziej zagorzałych zwolenników wysokiej jakości obrazu, jak i studia, czy domy postprodukcyjne wykorzystujące wyświetlacze OLED LG do masteringu treści. Najszybszy będzie wariant kalibracji LUT na podstawie bazowych kolorów – jest to najprostsza metoda, opierająca się na zmierzonej charakterystyce danego, kalibrowanego panelu i powinna być dokładniejsza niż kalibracja fabryczna, opierająca się na średniej dla wielu paneli. Nie wiadomo na ten moment na ile zauważalne będą różnice pomiędzy poszczególnymi metodami, jednak na pewno będzie to obiektem naszych testów w najbliższym czasie 🙂
Nowe telewizory LG są również pierwszymi, które umożliwiają kalibrację HDR10 i HLG w przestrzenni gamma, co zaproponował Tyler Pruitt z Portrait Displays na ostatniej konferencji SMPTE. Kalibracja HDR zawsze była wyzwaniem, jednak teraz jesteśmy o krok bliżej do rozwiązania problemów z nią związanych. Ta metoda kalibracji przestrzeni gamma została opracowana przez LG, Dolby, i CalMAN w celu kalibracji modeli 2017 OLED LG w Dolby Vision aczkolwiek jak wynikało z naszych testów jej skuteczność była nieco dyskusyjna. Podejście jest jednak bardzo dobre i bardzo prawdopodobnym jest, że w najnowszej serii wyświetlaczy będzie spisywać się dużo lepiej.
Warto wspomnieć także, że LG umożliwia kalibrację wielu różnych trybów obrazu, nie tylko kinowego. Na szczególną uwagę zasługuje tryb z niskim opóźnieniem przeznaczony do grania dla SDR, HDR i Doby Vision, które mają teraz takie same możliwości kalibracji co inne tryby. Będzie to bardzo dobry dodatek nie tylko dla graczy ale i również dla twórców gier. Wygląda na to, że rok 2018 będzie przełomowy dla firmy w kwestii odwzorowania barw i możliwości kalibracji. Temat ten jest już bardzo mocno rozwinięty i dopracowany, a funkcja 3D LUT jest niejako wisienką na torcie pozwalającą wyprzedzić telewizory OLED konkurencji pod tym względem, a także zatrzeć granicę pomiędzy telewizorem domowym, a monitorem studyjnym!
