Kino domowe 4K na dużym ekranie | TEST | BenQ W5700

Słowem wstępu

BenQ W5700 oraz, niedawno testowany, BenQ W2700 to bliźniacze projektory, które mieliśmy możliwość oglądać niedawno podczas targów ISE. Urządzenia mają to samo serce – przetwornik DMD 0,47″ w nowej rewizji, dzięki której szara obwódka wokół rzucanego obrazu jest bardzo niewielka. Różnica pomiędzy projektorami sprowadza się do użytej obudowy, oraz obiektywu. W W5700, którego weźmiemy dzisiaj pod lupę, zastosowano dużo większe soczewki, a każda z nich jest szklana. W teorii powinniśmy uzyskać dzięki temu wyższy kontrast, oraz lepszą ostrość obrazu. Nie mówiąc oczywiście o większych możliwościach instalacji projektora. Sprawdźmy to!

Wszystkie testy w redakcji przeprowadzamy na sprawdzonych kablach HDMI firmy Magic Link 2.0

Wygląd

Po projektorze od razu czuć, że jest to nietuzinkowy produkt z wysokiej półki. Gabaryt urządzenia jest większy niż typowego projektora BenQ. Czarny kolor, oraz duże otwory wentylacyjne sugerują, że w środku siedzi mocna i nowoczesna technologia.

Technologia DLP 4K – podstawowe informacje

Technologia DLP znana jest już od lat i powszechnie stosowana w urządzeniach profesjonalnych. W zasadzie każdy z projektorów, stosowanych w komercyjnych kinach cyfrowych, korzysta właśnie z niej. Do zalet przetworników DLP należą:

• Małe odstępy między pikselami, co zapewnia bardzo dobrą ostrość. Zasadniczo jest ona lepsza niż w projektorach LCD
• Bardzo niski czas reakcji, co przekłada się na dobre 3D i niższe smużenie (aczkolwiek to zjawisko zależy głównie od obecności systemu poprawy ruchu)
• Najczęściej doskonałe oddanie barw. Przetworniki DLP są proste w sterowaniu i dzięki temu odcienie kolorów są takie jak być powinny.
• Dobra równomierność obrazu (brak przebarwień na brzegach)
• Niezły kontrast (niestety nie dotyczy modeli 4K), aczkolwiek na tym polu wyraźnie ustępują technologii LCoS, a także wysokie modele LCD mogą z nimi konkurować

W ofercie firmy Texas Instruments, która produkuje przetworniki obrazu (DMD) do projektorów, znajdują się chipy z natywną rozdzielczością 4K. Są to jednak bardzo duże i drogie systemy stosowane w multipleksach kinowych. Chipy do zastosowań domowych to przede wszystkim DMD 0,66″ (znany np. z BenQ W11000) oraz najnowszy DMD 0,47″, który został zastosowany właśnie w W5700. Pierwszy z przetworników ma natywną rozdzielczość 2,7K (4,15 Mpix) natomiast dzięki 120Hz odświeżaniu pozwala rysować dwa piksele w każdej klatce obrazu. Są one przesunięte względem siebie w poziomie i w pionie, dzięki czemu każdy piksel “dzielony jest na czworo”. W DMD 0,47″ sprawa wygląda trochę inaczej. Przetwornik ma fizyczną rozdzielczość Full HD (2,07 Mpix) jednak częstotliwość jego odświeżania podniesiono do aż 240Hz, dzięki czemu wyświetla on aż cztery piksele w jednej klatce obrazu!

DMD 0,66″ (rozdzielczość: 2716 x 1528) BenQ W11000	DMD 0,47″ (rozdzielczość: 1920 x 1080) BenQ W5700/W2700
120Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel podwójnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesunięte po ukosie.	240Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel poczwórnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesuwane zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Jak widzimy w przypadku tej sztuki zapewnienie o dE<3 udało się spełnić i kolory są faktycznie bardzo poprawnie oddane. Oczywiście dużo uzależnione jest od warunków otoczenia i zastosowanego ekranu, dlatego nadal złotym standardem jest profesjonalna kalibracja w docelowym pomieszczeniu. Tym bardziej, że BenQ ustawił gammę do wartości 2.2 co trochę spłyca obraz i pozbawia go plastyki w stosunku do studyjnej gammy 2.4. Firma BenQ od dłuższego czasu przyzwyczaja nas, że nawet w projektorach klasy budżetowej, mogą zostać zaimplementowane precyzyjne funkcje kalibracyjne, które pozwalają osiągnąć niemalże książkowe oddanie barw. Soczystość i naturalność kolorów zachwyca po kalibracji. Zarówno odcienie skóry, jak i czerwienie i zielenie są dokładnie na swoich miejscach. W dziedzinie odwzorowania barw nie można zatem wyobrazić sobie już dużo lepszego projektora bez względu na budżet.

Więcej informacji zaczerpnąć można w: Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora/projektora
oraz w temacie: Wielki test kalibracji  [/info]

Skalowanie SD, obróbka cyfrowa

W kwestii obróbki cyfrowej na pewno wspomnieć trzeba kwestię ustawienia ostrości, która jest niejednoznaczna. Przy ustawieniu na 6 następuje lekkie, sztuczne, wyostrzanie na wąskich krawędziach. Dalsze zmniejszanie ustawienia ostrość powoduje już rozmycie obrazu.

W projektorze znajdują się także bardziej dogłębne systemy wyostrzania – “Pixel Enhancer 4K”. Jeśli chcemy uzyskać najbardziej referencyjne oddanie obrazu sugeruję ustawić je na 0, jednak nie ma żadnego problemu by zwiększyć i sztucznie wyostrzyć.

Kontrast i czerń

W kwestii czerni i kontrastu, BenQ W5700 niestety ma swoje słabe ogniwo. Jest nim przetwornik DMD 0,47″, który nie zapewnia dobrego kontrastu, co wiemy już po testach innych urządzeń wykorzystujących ten układ. Na szczęście w projektorze znalazł się system dynamicznej przysłony, który potrafi automatycznie regulować ilość światła projektora tak, by ciemne sceny były dodatkowo przyciemnione (by nie zauważać świecenia czerni). To pozwala trochę oszukać oko i wizualnie podnieść kontrast, choć nadal widać, że czerń zbyt dobra nie jest.

Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru	Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru
	On/off zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli	780:1		On/off + dynamiczna przysłona zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli wraz ze wspomaganiem dynamicznej przysłony, która przyciemna czarny obraz	3300:1
	Kontrast ANSI obrazujący zdolność do wyświetlania czerni w bezpośrednim sąsiedztwie jasnych elementów	155:1		Kontrast APL 50% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 50% ekranu	155:1
	Kontrast APL 65% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 35% ekranu	205:1		Kontrast APL 80% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 20% ekranu	305:1
	Kontrast APL 90% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 10% ekranu	400:1

Poziom czerni na BenQ W5700 nie zachwyca. Jak widać przetwornik DMD 0,47″ cierpi na ten sam problem co swój starszy brat 0,66″. Większy stopień rozproszenia światła powoduje gorsze blokowanie go i w konsekwencji gorszą czerń. Niemniej, efekty są lepsze niż w tańszym modelu W2700 i to dosyć wyraźnie! Widać tutaj pozytywny wpływ wyższej klasy obiektywu.

Niższy kontrast najbardziej widać w ujęciach typowo nocnych, gdzie jest niewiele jaskrawych elementów filmu na ekranie. Nawet jednak w scenach mieszanych obraz ma mniej głębi niż zwykle, ze względu na niższy niż typowo kontrast ANSI. No cóż, po prostu ten element projektora nie jest najlepszy. Jak to się mówi: wszystkiego mieć nie można gdy kupujemy sprzęt z dużym naciskiem na cenę. Wysoki poziom czerni prawie zawsze idzie w parze z bardzo wysoką ceną projektora.

Jednolitość obrazu

Jednolitość obrazu była na wysokim poziomie. W filmach nie było widać niekorzystnych dysproporcji. Na białej planszy oczywiście udało się je trochę zauważyć, ale tutaj bardzo dobrą robotę robi szklany obiektyw dzięki któremu rozkład jasności jest dużo lepszy.

Obsługa Ultra HD / 4K

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o Ultra HD: “UHD? 4K? CZYM JEST TECHNOLOGIA, KTÓRA PODBIJA RYNEK”

Wszystkie testy sygnału 4K Ultra HD w redakcji przeprowadzamy na sprawdzonych kablach HDMI firmy Magic Link 2.0

BenQ W5700 wspiera wszystkie elementy specyfikacji Ultra HD. Testować będziemy więc nie tylko wyższą rozdzielczość (4K), ale także wsparcie dla szerokiego zakresu dynamiki (HDR), oraz szerokiej palety barw (Rec 2020). Urządzenie wyposażono w port HDMI w specyfikacji 2.0a z 18Gbps przepustowością. Oznacza to możliwość bezproblemowego podłączenia konsol (Xbox One S/X, czy PS4 Pro) i grania w 4K HDR. Po podaniu sygnału UHD projektor automatycznie przechodzi w tryb obrazu “HDR10”, którego nie ma możliwości zmienić. Charakterystyka obrazu dostosowana w nim jest adekwatna do podanej treści.

Rozdzielczość 4K

W ofercie firmy Texas Instruments, która produkuje przetworniki obrazu (DMD) do projektorów, znajdują się chipy z natywną rozdzielczością 4K. Są to jednak bardzo duże i drogie systemy stosowane w multipleksach kinowych. Chipy do zastosowań domowych to przede wszystkim DMD 0,66″, zastosowany w BenQ W11000, oraz najnowszy DMD 0,47″, który został zastosowany właśnie w W5700. Pierwszy z przetworników ma natywną rozdzielczość 2,7K (4,15 Mpix) natomiast dzięki 120Hz odświeżaniu pozwala rysować dwa piksele w każdej klatce obrazu. Są one przesunięte względem siebie w poziomie i w pionie, dzięki czemu każdy piksel “dzielony jest na czworo”. W DMD 0,47″ sprawa wygląda trochę inaczej. Przetwornik ma fizyczną rozdzielczość Full HD (2,07 Mpix) jednak częstotliwość jego odświeżania podniesiono do aż do 240Hz, dzięki czemu wyświetla on aż cztery piksele w jednej klatce obrazu!

DMD 0,66″ (rozdzielczość: 2716 x 1528) BenQ W11000 / X12000	DMD 0,47″ (rozdzielczość: 1920 x 1080) BenQ W5700
120Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel podwójnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesunięte po ukosie.	240Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel poczwórnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesuwane zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

De facto obie metody uzyskiwania rozdzielczości 4K pozwalają zakwalifikować urządzenia jako 4K według wymagań CTA. Projektor rysuje cztery piksele w jednej klatce obrazu, a jak powszechnie wiadomo Full HD * 4 = Ultra HD (4K). Zanim przejdziemy do oceny efektów dawanych przez nowy system chciałbym jeszcze tylko raz przypomnieć, że nie ważna jest zastosowana technologia – waży jest efekt, więc tak naprawdę to, że DMD 0,47″ ma 1920×1080 pikseli, a nie 3840×2160 wcale mu nie umniejsza. Przekonajmy się dlaczego porównując testowe zdjęcie wykonane w rozdzielczości 4K:

Do tego co wyświetlane jest z nowego projektora BenQ W5700 w konfrontacji z modelem referencyjny (W11000), oraz tańszym W2700!

Jak widzimy, W5700 jest całkiem blisko obecnej referencji ostrości – modelu W11000, a wszystko to dzięki solidnemu obiektywowi! Eksperyment ten dobitnie pokazuje jak jakość “szkła” odbija się na ostrości obrazu i czytelności detali. Z pewnością każdy będzie uraczony tym, jak szczegółowy i precyzyjny obraz zapewnia W5700.

Obsługa obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI) i HDR

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o HDR: „HDR, co to jest HDR, HDR10 kontra Dolby Vision”

BenQ W5700 szczyci się obecnością filtra w obiektywie, który pozwala uzyskać znacznie szersze pokrycie palety barw (zmierzone faktycznie 93% DCI P3). Filtr wsuwa się mechanicznie (słychać ruch elementów w projektorze), a wykonujemy to za pomocą obsługi funkcji “Szeroka gama kolorów” w menu ustawień zaawansowanych.

Paleta barw ulega wyraźnej zmianie po włączeniu funkcji. Niestety ma to swoje konsekwencje w postaci spadku jasności (jak to z filtrami bywa). W przypadku W5700 spadek jest jednak bardzo wyraźny, bo wynosi aż 40%. W połączeniu z bardzo niską jasnością projektora stanowi to duży problem. Przykładowo na redakcyjnym ekranie, po włączeniu szerokiej palety barw, jasność wynosiła zaledwie 49 nitów, czyli praktycznie minimum do SDR, a nie HDR!

Zalecana fabryczna konfiguracja

Projektor bardzo usilnie stara odtworzyć się charakterystykę jak w telewizorze. Powyższy wykres zmierzony jest bez żadnego mnożnika jasności (opisanego we wstępne). To co widzimy jednak to, że projektor, w stosunku do charakterystyki idealnego TV, jest na pewno za ciemny i staje się taki już od bardzo niskich jasności. Detale reprodukowane są z resztą do pułapu, który kończy się dużo poniżej 1000 nitów. Podejrzewam, ze gdzieś na poziomie 400 – 500 nitów. Daje to efekt mocnego wypalenia obrazu w jaskrawych scenach. Na przykład takich jak ta z filmu “Pan”:

Możemy spróbować zmieniać jasność HDR powyższym suwakiem, ale nie przynosi to jakiegoś szczególnego efektu. Jednocześnie widzimy, że najciemniejsze odcienie obrazu są sztucznie podbite. To celowy zabieg BenQ, by uzyskać lepszą widoczność detali w czerniach i generalnie działa. W czerni się nic nie gubi. Problem w tym, że podbite jasności w połączeniu z niskim kontrastem projektora dają obraz raczej matowy, czy też, jak kto woli, płaski. Tak to mniej więcej wygląda w trybie bez filtra poszerzającego paletę barw, którego nie miałem śmiałości włączać. Nawet bez jego udziału jasność była już na pograniczu wymaganej, do odtwarzania treści HDR.

Odwzorowanie ruchu

BenQ W5700 poprawnie przyjmuje każdy rodzaj klatkażu, tj. 24, 50 i 60Hz. Pliki te wyświetla ze standardową płynnością. Oznacza to, że filmy (24 klatki) charakteryzują się klasycznym skokowym obrazem, jaki znamy dobrze z kin. Producent w prawdzie zaimplementował upłynniacz, ale tylko filmowy, a więc działający do 60Hz. Co, gdy włączymy materiał 50/60 klatkowy, na przykład transmisję sportową w telewizji? Tam ruch oczywiście jest płynny jak na każdym wyświetlaczu czy projektorze, jednak cechuje się pewną dozą rozmycia. Projektor DLP jakim jest W5700 ma w tym przypadku taką przewagę, że owe rozmycie jest na nim zauważalnie mniejsze niż na projektorach wykorzystujących inny przetwornik (3 LCD lub LCoS), oczywiście jeśli mowa o projektorach bez wspomagania ze strony elektronicznego systemu. Dowolny projektor 3 LCD posiadający chip 120Hz oraz system – „upłynniacz” pozwalający powielić ilość klatek do tej wartości sprawdziłby się lepiej, jednak trzeba nadmienić, że nie da się zmusić przetwornika DMD 0,47″ do pracy w 120Hz, ponieważ jego rzeczywista częstotliwość odświeżania (wynosząca de facto 2 razy więcej) wykorzystywana jest do wyświetlania rozdzielczości 4K za pomocą błyskawicznego przesuwania pikseli.

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o fotografiach ruchu:  “Śledząca Kamera – najlepsze kryterium odwzorowania ruchu”

Nazwa trybu	Informacje		Obraz postrzegany w ruchu
(brak)	Smużenie: duże Maksymalna jasność:  82 cd/m2, ekonomiczny!	Powielenie krawędzi: nieznaczne Poprawa płynności filmów (24p): brak

W W5700 jest, jak już wspomniałem, upłynniacz, który pozwala usunąć efekt skokowości w filmach! Innymi słowy wykonać interpolację 24 fps do 60 fps. To się sprawdza bardzo dobrze. Super, że producent pomyślał o takim rozwiązaniu. Funkcję włączamy za pomocą ustawienia “Motion Enhancer 4K” znajdującą się w zakładce “Cinema Master”.

Technologia 3D

Opcjonalne okulary, które można dokupić są dość lekkie i dobrze leżą na głowie. Efekt 3D jest wyjątkowo dobry jak na projektor tej klasy. Widoczny obraz jest dość jasny oraz pozbawiony męczącego crosstalku (tutaj zasługa użycia technologii DLP). Ten ostatni jest oczywiście w konkretnych momentach widoczny – raz mocniej a raz mniej jednak w porównaniu do konkurencji jest naprawdę dobrze.

Warto jednak wspomnieć, że rozdzielczość projekcji w 3D wynosi jedynie 720p, więc ilość detali względem obrazu 2D znacząco się zmniejsza. Cóż, ta technologia jest i tak już martwa.

Granie na konsoli i PC

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o dwóch sprawach: „INPUT LAG, CHROMA 4:4:4 – CZY SĄ ISTOTNE?”

Input lag

Input lag testowanego projektora nie jest na rekordowo niskim poziomie, który sprawiłby, że stałby się obiektem pożądania graczy. Jest na tyle niski, że pozwoli spokojnie pograć w gry, które w mniejszym stopniu wymagają refleksu, na przykład wyścigi samochodowe. Nie oznacza to, że się nie da pograć na przykład w strzelanki, ale zwyczajnie tam komfort grania będzie już trochę niższy.  Wrażenia wizualne z grania na W5700 można zaliczyć do udanych. Przede wszystkim procentuje tu rozdzielczość 4K urządzenia! Posiadacie konsolę Xbox One X albo PS4 Pro? Zdecydowanie powstał produkt, którym warto się w takim momencie zainteresować. W tej cenie nabędziecie telewizor, który maksymalnie będzie posiadał 65″. W przypadku projektora 4K HDR W5700, przekątna będzie zdecydowanie większa.

Podsumowanie i ocena

O BenQ W5700 można by napisać, że jest to taki W2700 na sterydach. Oba projektory są do siebie podobne. Wykorzystują ten sam przetwornik obrazu, a ich praca jest do siebie niezwykle podobna. Zasadniczą różnicą jest jednak duży szklany obiektyw, który wprowadza kilka zmian. Najważniejszą z nich jest nieporównywalnie lepsza ostrość i czytelność detali obrazu, prawie tak dobra jak w obecnej referencji (BenQ W11000). Obiektyw daje także dużo lepsze możliwości montażu projektora, gdyż zapewnia większy zakres przesunięcia i zoomu obrazu. Pewnym efektem ubocznym “szkła” jest także wyraźnie wyższy kontrast!

Poza tymi cechami mamy w zasadzie to samo z czym obcowaliśmy przy teście W2700. Jest to zatem projektor podobny do innych rozwiązań DLP 4K (np. W1700), aczkolwiek z pewnymi udoskonaleniami, które mają znaczenie. Zalicza się do nich chip DMD w nowszej wersji, dzięki której zminimalizowano efekt sztucznego, szarego obramowania dookoła obrazu. Dodano także funkcję poprawy płynności obrazu filmowego, a także system automatycznej przysłony, która wizualnie poprawia niewysoki kontrast projektora. To zmiany o istotnym wpływie na jakość obrazu. Doszedł także specjalny filtr poszerzający paletę barw, niezbędną do wiernej reprodukcji treści Ultra HD. Ta cecha brzmi świetnie, ale niestety tylko na papierze. Filtr zabiera tak dużą część jasności projektora (aż 40%), że na ekranach powyżej 90″ pozostanie raczej tylko ciekawostką, bo po jego włączeniu urządzenie jest już zbyt ciemne do jakkolwiek sensownej pracy z materiałem HDR. Kwestia oddania kolorów i fabrycznej kalibracji jest na bardzo wysokim poziomie, w myśl nurtu “CinematicColour”, aczkolwiek do tego BenQ nas przyzwyczaił już od lat. Świetne możliwości dodatkowej, profesjonalnej kalibracji zapewniają możliwość uzyskania kolorów idealnych i bardziej kontrastowego obrazu niż fabrycznie.

Oprócz powyższych nowości, W5700 oferuje sprawność zbliżoną do modelu niższego. Projektora można użyć do grania na PC, oraz konsoli. W prawdzie jego input lag nie jest na zawodniczym poziomie, ale do domowej rozrywki spokojnie wystarczy i co najważniejsze pozwala przyjmować sygnał 2160p60 z konsol czy odtwarzaczy Ultra HD Blu-ray. Projektor jest jednym z najtańszych modeli w którym działa HDR i szeroka paleta barw, aczkolwiek uczciwie trzeba przyznać, że rezultaty są adekwatne do półki cenowej – nie powalają na kolana, choć dają poczucie nowej jakości. Mankamentem w tym wszystkim jest tylko czerń, bo kontrast W5700 jest naprawdę niewysoki (choć lepszy niż w innych DLP 4K), co może być dla niektórych użytkowników przeciwwskazaniem do stosowania go w kinowych “jaskiniach”, oraz 60Hz odświeżanie, aczkolwiek to było już oczywiste ze względu na to, że “dodatkowe herce” wykorzystywane są do uzyskania rozdzielczości 4K.

Plusy:

• Rozdzielczość 4K porównywalna z obecną referencją (W11000) dzięki szklanemu obiektywowi
• Szeroki wachlarz możliwości montażu projektora (duży lens shift i zoom)
• Wyższy kontrast niż w innych projektorach DLP 4K
• Obsługa HDR i szerokiej palety barw
• Rewelacyjne oddanie barw w SDR po kalibracji
• Niezłe fabryczne ustawienie Cinema
• Bogata ilość złączy w tym pełne HDMI 2.0a z 18Gbps przepustowością – pozwala przyjmować sygnał 2160p60!
• Funkcja lens shift pozwalająca przesunąć obraz w pionie
• System dynamicznej przysłony pozwalający trochę uratować niski kontrast
• Nowa wersja przetwornika DLP 4K z mniejszym szarym obramowaniem wokół obrazu
• Filtr poszerzający paletę barw (niestety jasność spada o 40%)
• Niewielkie wymiary urządzenia, niska waga
• Solidne wykonanie
• Wsparcie dla technologii 3D
• Cena / jakość
• Wbudowany głośnik

Minusy:

• Niski kontrast
• Wysoki input lag
• Mało satysfakcjonująca współpraca z HDR i szeroką paletą barw

Cena: BenQ W5700 około 11 998 zł

Sprzęt do testów dostarczyła firma BenQ: https://www.benq.eu/pl-pl/projector/cineprime-home-cinema/w5700.html

Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com:

Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie?

Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj “Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora / projektora / monitora?” oraz “Test kalibracji”.

(23267)