Test projektora JVC DLA-RS3100 8K. Referencja w świecie kina domowego w twoim domu!

Najnowszy lineup marki JVC Professional niedawno zadebiutował na rynku i składa się z trzech projektorów laserowych! Wszystkie z nich, można by rzec, należą do segmentu high-end. Pomimo to, różnice pomiędzy urządzeniami są zasadnicze. Projektorem, któremu poświęcimy dzisiaj uwagę jest RS3100, czyli prawie najwyższy z modeli.

Słowem wstępu

Już na pierwszy rzut oka widać, że główną zmianą najnowszego line-upu projektorów jest implementacja portów HDMI 2.1 (o pełnej przepustowości 48Gbps). Pozwala to podać do projektora natywny sygnał 4K@120Hz, a także 8K@60Hz. W związku z tym drugim, usprawniono system e-shift tak, aby z matrycy o natywnej rozdzielczości 4K, był w stanie uzyskać poczwórną rozdzielczość, czyli 8K. W podobny sposób działało to dwie generacje wstecz przy niższych rozdzielczościach (4K z przetwornika Full HD). Producent mocno zaznacza także wsparcie dla HDR10+, oraz autorską funkcję auto tone-mappingu dla treści HDR10. Zarówno te, jak i wszystkie inne aspekty przetestujemy za chwilę w teście. Zapraszamy!

Zanim jednak przejdziemy do właściwego testu, przypomnę, że wszystkie modele JVC Reference Series są urządzeniami klasy High End, które wymagają wysokiej jakości obsługi zarówno przed jak i posprzedażnej, a także profesjonalnej kalibracji. Z tego względu linia profesjonalna, tak zwane RS-y, są sprzedawane wyłącznie przez salony wideo specjalizujące się w sprzedaży i instalacji projektorów do kina domowego. Producent dąży do tego, aby linia Pro była bezkonkurencyjna nie tylko jeśli chodzi o jakość obrazu i design, ale także aby poziom obsługi przed i posprzedażnej był jak najwyższy. W konsekwencji jeśli zdecydujemy się na któryś z projektorów klasy Reference mamy zyskać na kilku polach:

Jakość obrazu:

• Projektor w technologii D-ILA z technologią 8K e-shiftX wyposażony w wejścia HDMI 2.1 HDCP 2.3 z pełną obsługą UltraHD 4K120P 4:4:4 oraz HDR
• Wysoki kontrast naturalny wynikający z zastosowanej technologii, dodatkowo dynamiczna przysłona i dynamiczna kontrola lasera działająca na „samych krańcach”
• Ręcznie selekcjonowane i indywidualnie testowane komponenty (w najwyższych modelach RS) – wysokiej jakości optyka, selekcjonowane panele D-ILA
• Przesunięcie soczewki zmotoryzowane – Pionowo ± 80 %, poziomo ± 34 % wraz z funkcją pamięci, pozwalającą na zastosowanie ekranu 2,35:1
• Wsparcie dla HDR10+
• Dynamiczny tone-mapping HDR10
• Upłynniacz ruchu działający w każdej rozdzielczości

Wygląd:

• Projektory JVC Reference Series są jednymi z najładniejszych projektorów na rynku. Złote elementy wykończeniowe podkreślają high-endowy charakter urządzenia i sprawiają, że projektor zwyczajnie się podoba.

Wsparcie klienta:

• Profesjonalne wsparcie przy doborze sprzętu minimalizujące ryzyko nieodpowiedniego doboru sprzętu do warunków pomieszczenia
• Fachową instalację
• Szybką pomoc w przypadku awarii. Przedstawiciel producenta deklaruje posiadanie lamp do wszystkich modeli projektorów do 3 generacji wstecz w celu maksymalnego skrócenia czasu reakcji!
• Możliwość wydłużenia gwarancji nawet do 5 lat. Nie jest to forma ubezpieczenia jak często oferują sprzedawcy tylko pełnowartościowa gwarancja producenta. Chęć wydłużenia gwarancji należy zgłosić przed zakupem urządzenia.

Jak więc widać już tylko z tych powodów warto szerzej zainteresować się modelami RS.  A zatem zaczynamy!

Czytelniku. Jako jedyni w Polsce należymy do Europejskie Stowarzyszenie Obrazu i Dźwięku EISA panelu Home Theatre Display & Video.

Osobiście sprawdzamy opisywane monitory, telewizory i projektory pod względem posiadanych parametrów za pomocą specjalistycznego sprzętu pomiarowego o wartości ponad 100 000 zł:

• Spektroradiometr Jeti Spectraval 1511HiRes
• Kolorymetr Klein-K10A oraz Klein-K80
• Murideo Fresco Six-G (Dolby Vision)
• Murideo The SEVEN Generator HDMI 2.1 4K/120fps (Dolby Vision, Dolby Audio)
• Autorski pomiar Input Lag w 4K HDR (jako jedyni w Polsce dokonujemy takich pomiarów w 4K HDR)
• Najlepsze na rynku kable HDMI: MagicLink

W związku z powyższym, masz więc pewność, że czytasz o produkcie czy promocji, która nie jest przepisana z ulotki lub z innej strony w sieci bez jej faktycznego sprawdzenia. Jeżeli zamierzasz skorzystać z naszego tekstu, skontaktuj się z Redakcją. Wszelkie prawa do informacji i zdjęć z testów HDTVPolska są zastrzeżone!

Wstęp do technologii D-ILA

Wygląd

JVC przeszedł dosyć dużą zmianę obudowy w stosunku do ostatnio testowanego RS540. Konstrukcja jest jednak podobna do poprzedniej generacji modeli RS x000 z kilkoma drobnymi zmianami. Waga urządzenia to niecałe 24kg. Po obu bokach umieszczono kanały wentylacyjne służące do chłodzenia. Z przodu widzimy obiektyw otoczony złotym pierścieniem – wizytówka serii RS. Podobnie zresztą jak wspomniane już złote napisy na czarnej obudowie co wraz z wysoką jakością wykonania jednoznacznie wskazują, że mamy do czynienia z projektorem wysokiej klasy.

Na korpusie projektora nie znajdziemy jakichkolwiek pokręteł regulacyjnych, ponieważ obiektyw został całkowicie zmotoryzowany i wszelkiej maści nastawy zoomu, ostrości, oraz przesunięcia projekcji wykonujemy z pilota. To oczywiście dużo lepsze rozwiązanie, pozwalające nie tylko wygodniej, ale i precyzyjniej ustawić parametry projekcji. Automatycznej zasłony obiektywu niestety już nie uświadczymy.

Wyposażenie i Złącza

Wykonanie pilota stoi na wysokim poziomie. Dobrze leży w dłoni, a gumowe przyciski z pewnością się nie będą mylić. Jest podświetlany na kolor biały, zaś przycisk do podświetlania jest fosforyzujący i łatwo go odnaleźć po ciemku. Pilot zapewnia szybki dostęp do zaawansowanych ustawień projektora, trybów obrazu, oraz ustawień soczewki.

Projektor możemy oczywiście powiesić. Polecamy najlepszy naszym zdaniem wieszak sufitowy Peerless-AV PRG-UNV ze względu na mikrometryczną regulację. Idealnie będzie pasował do każdego modelu projektora JVC RS.

Wszystkie złącza, oraz panel sterowania znajdują się na tylnej ścianie projektora. Mamy tu: dwa wejścia HDMI 2.1 (HDCP2.3 4K120P 4:4:4 HDR), gniazdo sieciowe RJ-45, RS-232-C (zdalne sterowanie), złącze pod Trigger (automatyczne rozwijanie ekranu), gniazdo USB-A (do aktualizacji firmware) oraz złącze do podłączenia emitera synchronizacji 3D (3D Synchro). Zarówno emiter 3D JVC PK-EM2 jak i okulary RF 3D PK-AG3 są dostępne jako opcja.

Testy syntetyczne

Instalacja projektora

Przypominam, że zakres regulacji w jednej z osi zmniejsza się, gdy regulujemy go jednocześnie w drugiej. Jest to informacja, która przy niektórych instalacjach może okazać się kluczowa. Bardzo dobrze wyjaśnia to instrukcja obsługi.

Zespół optyczny pozwala na rzut w zakresie 1,4 – 2,8 : 1 (stosunek odległości projektora od ekranu do szerokości obrazu). Oznacza to, że aby wypełnić nasz redakcyjny ekran o wymiarach ok. 220x124cm, możemy umieścić projektor w odległości od 3,1 do 6,2 metra. Jak widzimy, wygoda instalacji jest wręcz fenomenalna, a duża odległość maksymalna sugeruje, że projektor jest produktem przeznaczonym do „rasowych” sal kinowych! Pamiętajmy jednak, że im bliżej umieścimy projektor tym większą jasność będziemy w stanie uzyskać. W przypadku JVC RS3100 różnica ta wynosi około 30% jasności (tyle stracimy montując projektor w maksymalnej odległości przy tej samej wielkości obrazu).

Elektrycznie sterowany obiektyw posiada oczywiście możliwość zapamiętania ustawień położenia soczewki, a to pozwala na użycie ekranu o proporcjach filmowych 2,39:1 (CiH) i/lub 2,06:1 (CiA). Można także zamontować dwa ekrany w jednej kasecie (istnieją takie rozwiązania na rynku) i wygodnie przełączać się między nimi. Na pilocie jest dedykowany przycisk “Setting Memory” do przechodzenia pomiędzy formatami obrazu. Warto podkreślić, że funkcjonalność taką uzyskujemy bez żadnych dodatkowych soczewek anamorficznych dzięki czemu nie jesteśmy narażeni na degradację obrazu, która jest nieodłączna skalowaniu (przy zastosowaniu dodatkowych soczewek).

Jasność i głośność

Przy maksymalnym przybliżeniu obrazu, jasność lampy (po kalibracji) wyniosła dokładnie 1 640 lumenów w trybie bez filtra kinowego i 1 130 w trybie z tą funkcją. Odsuwając się skrajnie (używając maksymalnego oddalenia obrazu funkcją zoom) tracimy ok. 30% jasności. Uwzględniając te dane i zakładając użycie białej powierzchni projekcyjnej (gain 1.0) oraz chęci uzyskania wzorcowej jasności, wynoszącej 48cd/m2 do SDR możemy zastosować ekran o rozmiarze nawet 195″ (przy zoomie 2,0x) i 165″ (przy zoomie 1,0x). Jeśli jednak zależy nam na jakościowym oglądaniu treści HDR to musimy uzyskać przynajmniej 100 nitów luminancji na ekranie. W tym celu musimy albo zmniejszyć ekran do 135″ (zoom 2,0x) lub 115″ (zoom 1,0x). Alternatywnie możemy zastosować ekran o wyższym gainie i pomnożyć wielkość ekranu przez połowę jego wartości (np. 1,1 przy gain 1,2). To wszystko przy założeniu pracy bez filtra kinowego, co jest naszą rekomendacją, o ile nie mamy ekranu znacznie poniżej sugerowanych rozmiarów maksymalnych.

Jakość optyki

O ile umieścimy projektor prostopadle do ekranu, to jego dalsza instalacja będzie czystą przyjemnością. Bez problemu wycelujemy obrazem w ekran przy użyciu funkcji lens shift i pilota. Po ustawieniu obrazu w naszej redakcji projektor trzymał geometrię bardzo dobrze. Wszelkie odchylenia od brzegów ekranu mieściły się w około 1cm, czyli poniżej 1% szerokości lub wysokości. Nie było zatem godnych uwagi problemów, bo minimalne zniekształcenia łatwo maskujemy na borderach ekranu.

Ostrość (na brzegach, a także w centrum ekranu) była na wysokim poziomie, jak i konwergencja (zbieżność barw RGB) już po regulacji podstawowej, polegającej na przesuwaniu składowych góra-dół/lewo-prawo z wysoką precyzją 1/16 piksela. Poniższe zdjęcie po takiej podstawowej regulacji, bez podziału na strefy, również dostępnej w projektorze:

Ustawienia obrazu

Menu ustawień obrazu zostało gruntownie przebudowane. Nadrzędna funkcja “Content Type” to wybór rodzaju treści. W domyślnym “Auto” projektor samoczynnie będzie przechodził pomiędzy ustawieniami dedykowanymi do SDR i HDR (z podziałem na różne formaty). Możemy też ręcznie wymusić rodzaj treści jeśli zajdzie taka potrzeba. Zazwyczaj jednak “Auto” załatwia sprawę. Następnie mamy “Picture Mode”, czyli klasyczne ustawienie trybu obraz. Najlepszym z nich okaże się FILMMAKER MODE, jednak jest z nim pewien problem. Nie pozwala on używać upłynniacza (“Motion Control”), ani funkcji podnoszących ostrość obrazu (“MPC/e-shift”).

Reprodukcja obrazu

Fabrycznie

Wspomniany w poprzednim rozdziale, tryb FILMMAKER MODE, jest raczej daleki od realizowania swojego założenia jakim jest wierne odwzorowanie tego co widział reżyser w studio. Jak widzimy w pomiarach, odcień bieli zmierza mocno w stronę zielonego. W związku z tym cały obraz ma zielonkawą tintę, zarówno na szarościach jak i wszystkich nasyconych kolorach. Nie mniejszym problemem jest gamma, która osiąga zdecydowanie zbyt niską wartość (momentami zaledwie 2.1) pozbawiając tym samym obraz kontrast kontrastowości. Nabiera on zbyt szybko jasności i wydaje się zbyt “płaski”. Zjawisko potęguję niedosycony gamut.

Profesjonalna kalibracja JVC RS3100

Optymalna kalibracja projektora RS3100 wymaga dużego nakładu skrupulatnej pracy, ale przynosi rewelacyjne rezultaty. Poprawnie skalibrowany projektor JVC oddaje kolory naprawdę referencyjnie i bez problemu może sprawdzić się w domach post-produkcji filmowej (gdzie z resztą spotykamy takie projektory). Sprawiając sobie takie urządzenie, wraz z odpowiednią kalibracją, możemy oglądać filmy dokładnie tak jak jak chciał reżyser!

Skalowanie SD, obróbka cyfrowa

Funkcje obróbki cyfrowej obrazu znajdują się w menu “MPC/e-shift”. Konsekwentnie jak w poprzedniej generacji RS-ów w menu JVC nie ma suwaka „Sharpness” („Ostrość”). Jednakże jak już pisałem w teście poprzednika ma to głęboki sens. W cyfrowych projektorach, czy płaskich wyświetlaczach nie można w rzeczywistości dodać ostrości, bo ta jest na stałym poziomie warunkowanym rodzajem przetwornika (wcześniej wspominałem, że LCoS cechuje się niskimi odstępami między pikselami, a co za tym idzie wysoką ostrością). Wszystkie te parametry nie robią więc nic innego jak sztuczne obrysowywanie krawędzi dodatkowym konturem, co jedynie daje złudzenie, że obraz jest ostrzejszy. W RS3100 analogiczną funkcję zamknięto w menu „MPC Level” i nazwano „Enhance”. Bardzo dobre posunięcie. W najnowszej generacji projektorów, pełną neutralność obrazu (bez uwypuklania krawędzi) uzyskujemy przy ustawieniu suwaka na 0. Warto jednak nadmienić, że nadrzędnym ustawieniem jest “Graphic Mode”. W ustawieniu “Standard” lub “Hi-Res 1” projektor zawsze dodaje nieco sztucznej ostrości (podobnie jak konkurencja w domyślnych ustawieniach). Ustawienie “Hi-Res 2” jest najbardziej neutralne i, w związku z tym, zalecane przez nas. Nie jest jednak błędem nieznaczne podbicie wartości parametru “Enhance”, by nieco skompensować rozmycie obrazu powstające w torze optycznym projektora.

Pozostałe dwie funkcje, odpowiedzialne za odfiltrowywanie “zakłóceń” nie są szczególnie użyteczne, ponieważ nader często zmiękczają sztucznie obraz, a ostatnie czego chcielibyśmy to pogarszanie ostrości naszej projekcji.

Warto także mieć na uwadze, że projektor wyposażony jest w funkcję e-shiftX. W poprzednich generacjach projektorów pozwalała ona uzyskać rozdzielczość 4K z przetwornika 1080p. W tym przypadku pozwala uzyskać 8K z przetwornika 4K. Czy jest sens jej używać przy założeniu, że 8K nas nie interesuje, a więc nie przekraczamy natywnych możliwości panelu projektora? W tym przypadku odpowiedź nie jest jednoznaczna, gdyż włączenie i wyłączenie funkcji nie skutkuje znaczącą zmianą ostrości obrazu (skalowanie z resztą nigdy nie podnosiło szczególnie jakości samo w sobie). Efekt jest podobny do ustawienia +1 na suwaku “Enhance”. Rozwiązanie to obarczone jest też pewnymi kompromisami – przy włączonym systemie e-shift projektor generuje dźwięk o średniej częstotliwości, który może okazać się słyszalny i przeszkadzający podczas cichych scen w filmie / grze. Dodatkowym mankamentem, a w zasadzie błędem, który został zaadresowany do producenta jest fakt, że znacząco spada ostrość ruchu, gdy korzystamy z e-shift i innego trybu “grapic mode” niż “hi-res 2”. Pamiętajmy więc aby korzystać z tej konfiguracji jeśli chcemy mieć włączony system e-shift.

Kontrast i czerń

Bardzo dobra czerń była od zawsze wizytówką firmy JVC. Niestety, tak jak u każdego innego producenta, uległa ona pogorszeniu wraz z pierwszą generacją projektorów wyposażonych w laserowe źródło światła. Testowany model jest już jednak drugą generacją tego typu urządzeń i ewidentnie widać, że udało się go bardziej dopracować pod tym względem. Możemy więc wrócić do stwierdzenia, że jest to wizytówka firmy JVC! Producent ten jest jednym z pierwszych, którzy zaimplementowali, najlepsze pod tym względem, przetworniki obrazu LCoS. Są one do dziś rozwijane pod własną nazwą – D-ILA. Projektory te mają dużo większy potencjał niż modele wykorzystujące technologię 3LCD lub DLP.

Przypomnijmy, że kontrast (wynikający z czerni i bieli) jest najważniejszą, fundamentalną cecha obrazu, klasyfikowana najwyżej w skali wpływu na postrzeganą jakość. Możemy mieć wszystko najlepsze – wierne barwy, dużą jasność i nieskazitelną ostrość, ale bez odpowiednio dobrej czerni nie będą one robiły wrażenia. Nie zapominajmy więc o tych podstawach.

Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru	Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru
	On/off zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli	30 600:1		On/off + dynamiczna przysłona zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli wraz ze wspomaganiem dynamicznej przysłony, która przyciemna czarny obraz	∞:1
	Kontrast ANSI obrazujący zdolność do wyświetlania czerni w bezpośrednim sąsiedztwie jasnych elementów	180:1		Kontrast APL 50% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 50% ekranu	185:1
	Kontrast APL 65% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 35% ekranu	315:1		Kontrast APL 80% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 20% ekranu	605:1
	Kontrast APL 90% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 10% ekranu	1 050:1

Analizując kontrast on/off (pomiędzy czarną a białą planszą) udało się uzyskać uzyskać fenomenalne 30 600:1. Zgodnie z obietnicą firmy, przy użyciu dynamicznej przysłony, wraz z dynamiczną kontrolą mocy lasera, uzyskujemy wynik nieskończony, ponieważ projektor nie emituje żadnego światła przy wyświetlaniu pełnej czerni. Oczywiście takich scen jest niewiele w filmach, jednak do dyspozycji mamy trzy tryby działania systemu. Ewidentnie każdy z nich preferuje wyciemniać obraz, jeśli jedyne jaskrawe elementy znajdują się na jego brzegach. Gdy akcja dzieje się po środku ekranu nie ma ryzyka o utratę detali w czerni. Preferowanym przez nas wyborem jest “Mode 1” lub “Mode 3”, gdyż działają one najmniej agresywnie, a co za tym idzie zachowują najwięcej intencji autora filmu.

Wysoki kontrast ANSI, który w niczym nie ustępuje lampowym projektorom tej marki (a wręcz je wyprzedza przy większych wypełnieniach bielą), pozwalał uzyskać niezwykle plastyczny obraz. Ekran, w wyciemnionej redakcji, wyglądał po prostu jak świetny telewizor, a nie projektor!

Jednolitość obrazu

Redakcyjna odległość projektora od ekranu, wynosząca około 3,8 metra, jest mniej więcej w połowie możliwości optyki projektora. To zapewnia równowagę między jasnością, a negatywnymi zjawiskami, takimi jak dysproporcje jasności, czy barwy. Te są nieuniknione, ponieważ każdy obiektyw, czy to projektora, czy aparatu foto, podatny jest na zjawisko winietowania. Rozwiązaniem byłaby cyfrowa korekcja efektu, ale obniżyła by ona kontrast. To nie ma sensu, jeśli dysproporcje nie przekraczają 25-30% jasności. Nie są one wtedy odczuwalne. Dodatkowo, jeśli oddalilibyśmy urządzenia bardziej, to jednorodność obrazu powinna teoretycznie ulec dalszej poprawie.

Jak widzimy, nawet najdalej oddalone od soczewki brzegi nie przekraczają wartości 30%. Toteż winietowanie nie powinno być widoczne nawet na zdjęciu białej planszy.

Obsługa Ultra HD / 8K / 4K

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o Ultra HD: “UHD? 4K? CZYM JEST TECHNOLOGIA, KTÓRA PODBIJA RYNEK”

Nowa linia projektorów JVC, do której oczywiście należy testowany dziś RS3100, jest pierwszą w historii tego typu urządzeń, zaprojektowaną całkowicie pod kątem wsparcia dla sygnału 8K. Jak się później przekonamy, pomiary input lag wskazują, że najmniejsze opóźnienie uzyskujemy przy sygnale o rozdzielczości 7680 x 4320, co oznacza, że system wewnętrznie pracuje w 8K. Nie jest to niczym zaskakującym – mając przetwornik o natywnej rozdzielczości 4K (4096 x 2160) możemy łatwo wygenerować z niego czterokrotnie większą rozdzielczość poprzez technologię eShift. Finalnie uzyskujemy 8192 x 4320 pikseli. Wspomniane wcześniej 7680 x 4320 jest maksimum jakie dopuszcza obecnie standard HDMI. Nie ma bowiem ustandaryzowanej rozdzielczości o pełnym wymiarze 8192 pikseli w poziomie poprzez port HDMI 2.1, ale to nie problem, bo projektor wygasza boczne piksele, gdy podajemy sygnał o rozdzielczości konsumenckiej.

W kwestii wsparcia dla formatów HDR doszło wsparcie dla HDR10+. No i oczywiście, drugie już wydanie, automatycznego tone-mapping’u na wzór tego, co możemy spotkać w wyświetlaczach płaskich. To właśnie tą funkcją chwali się producent najbardziej, gdyż pozwala ona na lepszą reprodukcję scen, gdzie znajduje się dużo jaskrawych efektów świetlnych. Oczywiście nie omieszkamy tego dokładnie przetestować w dalszej części tekstu! RS3100 został wyposażony także w filtr podwyższający pokrycie szerokiej palety barw (P3 / Bt.2020). Gdy wybierzemy odpowiedni preset przestrzeni barw słyszymy wyraźne wsuwanie się dodatkowego elementu w obiektyw projektora. Jego obecność skutkuje jednak zmniejszeniem jasności o 30%, wiec jest to swojego rodzaju kompromis.

Rozdzielczość 8K/4K

Do pierwszego w historii testu rozdzielczości 8K na projektorze przejdziemy zaraz. Na początek nasza standardowa procedura, w której porównujemy źródłowy obraz 4K do tego co możemy uzyskać na ekranie.

Jak widzimy na powyższym obrazku, detale są odwzorowane z bardzo wysoką precyzją. Poza drobnym rozmyciem soczewkowym i niuansami związanymi z konwergencją barw, które zawsze będą na projektorze występować, nie można się do niczego przyczepić. Przy współpracy z 4K mamy więc naprawdę wysoki poziom, który może być jeszcze lepszy tylko w RS4100 z jeszcze większym i bardziej zaawansowanym torem optycznym. Przejdźmy teraz do testu rozdzielczości 8K. Będzie polegał on na analizie bardzo bliskich kadrów z dużego zdjęcia w rozdzielczości 8K. A konkretnie:

Tak prezentują się rezultaty:

Jak widzimy na powyższych obrazkach, 8K przynosi pewien wzrost jakości, jednak jest on zbliżony do tego, co możemy uzyskać ustawiają wyższą wartość sztucznego wyostrzania obrazu (“Enhance”). Nie ma potrzeby jednak przywiązywać do 8K dużej wagi, gdyż format ten tak czy inaczej nie zagościł (i prędko to nie nastąpi) jeszcze w konsumenckich materiałach wideo. Urządzeń do grania w 8K też na razie nie widać na horyzoncie poza high-endowymi komputerami PC. Osobiście uważam, że technologia e-shift X mogłaby lepiej poradzić sobie z wygenerowaniem rozdzielczości 8K, jednak czynnikiem ograniczającym zdaje się być obiektyw. Można więc się spodziewać wyraźnie lepszego efektu w modelu RS4100.

Jakość efektu HDR

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o HDR: „HDR, co to jest HDR, HDR10 kontra Dolby Vision”

JVC RS3100 był w stanie dostarczyć 200 nitów jaskrawości w centrum ekranu, w naszych warunkach testowych (99″ ekran o gainie 1.0). Nie jest to najwyższa wartość jaką mieliśmy okazję odnotować w redakcji, jednak jest bardziej niż wystarczająca, aby uzyskać obraz HDR o bardzo dobrej jakości. Główną funkcją na której chcielibyśmy się skupić podczas dzisiejszego testu, jest działanie automatycznego mapowania tonów, które od jakiegoś czasu jest wizytówką firmy. Warto tu nadmienić, że wraz z każdym wydaniem nowego firmware ulega ona mniejszym lub większym zmianom, mającym na celu zwiększenie skuteczności działania. W związku z tym dzisiejszy test możemy traktować jako opis możliwości na teraz. Wiedzę będziemy aktualizować na bieżąco, by dostarczyć klientom zawsze jak najlepszą kalibrację obrazu w przyszłości.

Jak widzimy, w powyższym przykładzie rozważamy trzy scenariusze testowe:

• Najbardziej po prawo to statyczna kalibracja, bez używania funkcji dynamicznego mapowania tonów. W tym przypadku ustawiliśmy projektor tak, by oddawał jaskrawe detale w światłach, ale żeby były one skompresowane, by nie uzyskać zbyt ciemnego obrazu. Zawsze ilość detali w bielach jest przecież kwestią kompromisu z ogólną jasnością obrazu.
• Po środku mamy ustawienie dynamiczne (“frame by frame”) bez funkcji theater optimizer. Zamiast tego wykorzystujemy na sztywno parametr adaptacji: -2. Innymi słowy projektor stara się balansować pomiędzy jasnością i ilością detali według zadanej skali (od -2 do +2).
• Po lewej mamy ustawienie dynamiczne (“frame by frame”) wraz z funkcją theater optimizer. By funkcja ta działała poprawnie należy wprowadzić do projektora parametry ekranu (w naszym przypadku 99″ 1.0).  Innymi słowy projektor balansuje pomiędzy jasnością i ilością detali bazując na swoim wewnętrznym algorytmie, oraz metadanych filmu.

Zobaczmy teraz jeszcze dwa kolejne przykłady

W naszej ocenie, która oczywiście była dużo bardziej szczegółowa podczas oglądania na żywo, rozwiązanie trzecie (które jest teoretycznie najbardziej zaawansowane) to pomysł kompletnie nietrafiony. Przynajmniej w naszym systemie. Zdecydowanie nadmiernie podnosiło ono jasność obrazu starając się jednocześnie zachować detale w bieli. W konsekwencji “kończyło się miejsce” na wyświetlanie przejść tonalnych i stawały się one spłaszczone. Źle odbijało się to np. na zbliżeniach na twarze, które wyglądały pastelowo, a obraz jako taki był mocno podkolorowany. Zdecydowanie nie było to bliskie wizji autora i wyglądało wręcz czasami źle. Dodatkowym mankamentem okazała się nadmierna ingerencja w działanie funkcji poprzez statyczne metadane filmu. W “Sicario”, którego metadane wskazują na obecność efektów świetlnych o intensywności >8 500 nitów (!), powodowała ona efekt odwrotny do zamierzonego i przyciemniała obraz wtedy kiedy powinna była rozjaśniać.

Skoro więc odrzucamy scenariusz pracy z funkcją Theater Optimizer to pozostaje zadać sobie pytanie jak radzą sobie rozwiązanie “wczorajsze” (statyczny HDR) w porównaniu z dynamicznym mapowaniem tonów opartym o manualny parametr adaptacji. Tutaj w mojej ocenie system robi bardzo dobrą robotę, jednak musimy pamiętać aby używać wartości -2, lub maksymalnie -1 na bardzo dużych ekranach. Wtedy możemy liczyć na to, czego chcielibyśmy od wysokiej klasy projektora – zachowanie wizji autorskiej z jednoczesnym podniesieniem jasności obraz i odzyskiwaniem detali w bieli na wymagających filmach. Nie widzę tu wyraźnych minusów działania systemu. Różnica może nie jest jak dzień do nocy, ale jest wyraźna. I to właśnie możemy nazwać postępem w dziedzinie projektorów!

Odwzorowanie obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI)

Skalibrowany JVC RS3100

JVC RS3100 możemy skalibrować zarówno pod statyczny HDR jak i pod funkcję dynamicznego mapowania tonów. W obu scenariuszach możemy powiedzieć, że odwzorowanie barw jest na dobrym poziomie, choć da się wyszczególnić kilka niuansów. Pierwszy z nich to uwypuklenie detali w czerni, które nie widzimy na pomiarach, gdyż dotyczy najciemniejszego zakresu <5%. Na szczęście funkcja dynamicznego mapowania tonów przeciwdziała temu efektowi!

Występują też pomniejsze błędy barw, które jednak są dosyć mocno uzależnione od tego, czy korzystamy z trybu z filtrem barw kinowych, czy też bez. Z filtrem projektor jest w stanie oddać 99% palety P3, zaś bez mniej, bo 91%. Trzeba jednak pamiętać, że filtr zabiera aż 30% światła, więc w ogólnym rozrachunku raczej lepiej będzie go nie używać. Chyba, że mamy bardzo mały ekran (<100″) o dużym gainie (>1,2).

Odwzorowanie ruchu

Technologia LCoS, na której bazują przetworniki JVC D-ILA, ma bardzo krótki czas reakcji, który de facto nie powoduje smużenia sam w sobie. Podobnie jednak jak projektory, czy telewizory LCD lub OLED bazuje on na zasadzie działania sample-and-hold, która sama z siebie wywołuje smużenie ruchomego obrazu. Dzieje się tak z uwagi na to, że każda klatka obrazu wyświetlana jest przez jakiś czas na ekranie, podczas gdy nasze oko próbuje wodzić za przesuwającymi się obiektami w sposób ciągły. Remedium na to, jest zwiększenie częstotliwości odświeżania, np. do 120Hz.

JVC RS3100 poprawnie przyjmuje i wyświetla główne klatkaże (24p, 50p i 60p), w których rejestrowany jest obraz. Nie ma także problemu aby podać sygnał 4K 120Hz. Wszystkie wymienione tu formaty wyświetlane są poprawnie (klatki obrazu mają taki sam czas trwania), a więc nie są wprowadzane jakiekolwiek zaburzenia płynności w postaci mikroprzycięć. W zakładce menu, odpowiadającej za odwzorowanie ruchu (“Blur Reduction”), znajdziemy trzy funkcje z tym związane: Low Latency, Clear Motion Drive, oraz Motion Enhance. Omówię je, ale najpierw przyjrzymy się na zdjęciach jak wpływają na obraz w ruchu. Przejdźmy zatem do sekwencji testowej.

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o fotografiach ruchu:  “Śledząca Kamera – najlepsze kryterium odwzorowania ruchu”

Ustawienia	Informacje		Obraz postrzegany w ruchu
Low Latency: Off Clear Motion Drive: Off  / IVTC Motion Enhance: Off	Smużenie:  duże Maksymalna jasność:  190 cd/m2	Powielenie krawędzi:  umiarkowane Poprawa płynności filmów (24p):  brak
Low Latency: Off Clear Motion Drive: Low Motion Enhance: Off	Smużenie:  umiarkowane Maksymalna jasność: 190 cd/m2	Powielenie krawędzi:  umiarkowane Poprawa płynności filmów (24p):  Optymalna (lekkie upłynnienie)
Low Latency: Off Clear Motion Drive: High Motion Enhance: Off	Smużenie:  małe Maksymalna jasność:  190 cd/m2	Powielenie krawędzi:  umiarkowane Poprawa płynności filmów (24p):  Duża (efekt teatru)
Low Latency: Off Clear Motion Drive: High Motion Enhance: Low	Smużenie:  małe Maksymalna jasność:  190 cd/m2	Powielenie krawędzi:  umiarkowane, widoczny ghosting Poprawa płynności filmów (24p):  Duża (efekt teatru)
Low Latency: Off Clear Motion Drive: High Motion Enhance: High	Smużenie:  umiarkowane Maksymalna jasność:  190 cd/m2	Powielenie krawędzi:  duże, wyraźny ghosting Poprawa płynności filmów (24p):  Duża (efekt teatru)

Analizując powyższą tabelę widać wyraźnie, że funkcji Motion Enhance nie ma sensu używać, ponieważ dodaje ona duży efekt ghostingu za poruszającym się obiektem. W prawdzie przy ustawieniu “Low” zjawisko jest minimalne, jednak nie widać korzyści. Sugeruję więc Motion Enhance zwyczajnie wyłączyć. Odrzućmy zatem wariant 4 i 5, a skupmy się na 1 – 3. W nim operujemy wyłącznie funkcją Clear Motion Drive, która interpoluje klatki obrazu z 50Hz do 100Hz, a z 60Hz do 120Hz. Znakomicie poprawia to ostrość obrazu (np. w sporcie). Ustawienie “High” daje najlepszą ostrość dynamicznego ruchu, ale powoduje też mocne upłynnienie ruchu w filmach, co skutkuje tzw. efektem teatru. Na szczęście mam też wariant “Low”, gdzie wyrazistość obrazu jest zbliżona, a płynność bardziej naturalna!

Technologia 3D

Do projektora możemy dokupić wygodne i lekkie okulary 3D. Mogą to być dedykowane PK-AG3 jak również bliźniaczo wyglądające XPAND Lite RF lub Xpand Youniversal 3D (występują w różnych kolorach oraz rozmiarach (duże, średnie i małe). Przetestowałem każdy typ i najbardziej przypadły mi do gustu JVC PK-AG3 lub XPAND Lite RF ze względu na bardzo lekką konstrukcję. Warto dodać, że okulary JVC są również produkowane przez firmę Xpand, jednakże mają trochę inną polaryzację dedykowaną do projektorów JVC. Z drugiej strony uniwersalne okulary Xpand Lite są sporo tańsze. Niezależnie od modelu okulary działają w technologii aktywnej i są ładowane na USB. Transmiter radiowy należy dokupić i podłączyć do projektora (model PK-EM2).

Od lewej: Youniversal LX1 oraz XPAND Lite. W porównaniu do pierwszej generacji okularów 3D od JVC to istna przepaść pod względem komfortu oglądania.

Jeżeli chodzi o jakość obrazu to jest to wysoki poziom. Obraz jest dość jasny jak na projektor, szczególnie jeśli nie przesadzimy z rozmiarem ekranu, a przy dobrych filmach z ciekawymi efektami 3D może się podobać. Szczególnie, że crosstalk nie należy do uciążliwych i praktycznie go nie widać. Na pewno warto projektor skalibrować jeżeli chcemy często oglądać filmy w 3D. Kolory fabryczne w 3D dość znacznie odbiegają od tego co możemy zobaczyć w 2D. To standard w przypadku tej technologii.

Granie na konsoli i PC

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o dwóch sprawach: „INPUT LAG, CHROMA 4:4:4 – CZY SĄ ISTOTNE?”

Input lag

By uzyskać najkrótsze opóźnienie, podczas korzystania z konsoli. Należy skorzystać z trybu “Low Latency”, który znajduje się w menu odwzorowania ruchu (opisanym wcześniej).

Input lag może nie jest najmocniejszą stroną nowego projektora JVC – to trzeba uczciwie przyznać. Fakty są jednak takie, że nawet wartości wykraczające nieznacznie poza naszą I grupę “placebo”, które widzimy wyżej, pozwalają komfortowa grać we wszystkie tytuły. Może nie kompetytywnie na zawodach, ale umówmy się, projektory raczej nie są wykorzystywane w takich celach. Do rekreacyjnego grania nie powinniśmy czuć dyskomfortu szczególnie jeśli podamy sygnał 4K 120Hz.

Ciekawostką jest fakt, że jeśli wyłączymy system e-shift to input lag wzrośnie średnio o 7 ms poza rozdzielczością full hd, gdzie nie ma on większego wpływu. Warto więc grać z systemem e-shift jeśli jesteśmy szczególnie wrażliwi na laga.

Niewątpliwie dużym wydarzeniem jest możliwość podania 4K w 120Hz z HDR. To za sprawą HDMI 2.1. Brawo JVC. Na uwagę również zasługuje fakt, że urządzenie jest także w stanie reprodukować chromę w pełnej rozdzielczości (4:4:4 / RGB) oraz, że wspiera format 1440p 120Hz w Xbox Series X:

Podsumowanie i ocena

Upłynęło trochę czasu odkąd projektory JVC gościły na naszym portalu, w związku z czym test RS3100 był ogromną przyjemnością. Producent zdecydowanie nie przespał tych lat i ponownie można określić go pionierem zaawansowanych rozwiązań w dziedzinie projektorów. Najnowsza linia jest jedyną, która posiada pełnoprawne HDMI 2.1, a także całą obróbkę obrazu przystosowaną do rozdzielczości 8K! Jej reprodukcja możliwa jest dzięki systemowi e-shiftX, który powiela piksele z natywnej matrycy 4K podobnie jak miało to miejsce kiedyś przy przetworniku Full HD. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że efekt jest widzialny, aczkolwiek nie spektakularny – do lepszego oddania tak ogromnej ilości pikseli niezbędny jest jeszcze bardziej zaawansowany obiektyw, który znaleźć możemy na przykład w RS4100. Abstrahując jednak od rozdzielczości 8K, która i tak na razie jest bardziej ciekawostką (ze względu na brak treści tego typu), chwali się wsparcie dla 4K w 120Hz z HDR. Możemy więc wykorzystać pełne możliwości najnowszych konsol jak i komputerów PC. Nie ma innego projektora na rynku oferującego takie możliwości. Graczy konsolowych na pewno ucieszy też wsparcie dla formatu 1440p120. Input lag choć nie jest na rekordowo niskim poziomie, to przy 120Hz mieści się w najbardziej restrykcyjnej kategorii “placebo”, a przy 60Hz i tak nie powinien być uciążliwy dla 99% odbiorców.

Dużą ewolucją, a być może nawet małą rewolucją, jest też funkcja dynamicznego mapowania tonów w HDR10. Bada ona każdą klatkę filmu i optymalizuje jej jasność, oraz ilość jaskrawych detali. Dzięki temu możemy uzyskać jaśniejszy i bardziej immersyjny seans w HDR. Trzeba jednak przyznać, że wymaga dosyć złożonej konfiguracji, którą opisaliśmy w dedykowanym rozdziale. Niezmiennie od lat ogromną zaletą projektorów JVC jest rewelacyjna czerń, co RS3100 po raz kolejny potwierdza. Próżno szukać projektora DLP, czy LCD o takiej stopie kontrastu, a jest to najważniejszy czynnik jakościowy. Reprodukcja kolorów po kalibracji jest zachwycająca zaś zmotoryzowany zespół optyczny z pamięcią ustawień soczewki pozwala zastosować różne formaty ekranu.

W ofercie producenta godnym rozważenia jest też model RS2100. Posiada on teoretycznie nieco niższy kontrast i jasność, a także pozbawiony jest filtra szerokogamutowego. Ze wstępnych badań możemy potwierdzić wszystkie te fakty, jednak pierwszy i drugi z nich (kontrast i jasność) różnią się bardzo nieznacznie, podobnie jak zwykły e-shift (RS2100) zamiast e-shiftX (RS3100). Brak filtra szerokogamutowego można zaś uznać za minus tylko wtedy, gdy planujemy jego użycie. Sądzę jednak, że w większości przypadków będziemy chcieli pracować w trybie bez filtra, uzyskując wciąż 91% palety P3, oraz ponad 40% więcej jasności. Dla prawdziwych koneserów pozostaje RS4100, gdzie większy obiektyw pozwoli zrobić znacznie większy użytek z rozdzielczości 8K.

Plusy:

• Rewelacyjny kontrast i czerń
• Dwa złącza HDMI 2.1 o pełnej przepustowości 48Gbps – bezproblemowa współpraca w 4K120Hz i 8K
• 120Hz przetwornik obrazu z dobrym odwzorowaniem ruchu w transmisjach sportowych
• Natywny przetwornik 4K
• Funkcja e-shiftX interpolująca rozdzielczość do 8K
• Bardzo zadowalające oddanie materiału z HDR, po odpowiedniej kalibracji tego trybu
• Wsparcie dla dwóch formatów HDR: HDR10, HDR10+ i HLG
• Pokrycie szerokiej palety barw (aż 99% DCI z filtrem szerokogamutowym), ważne dla filmów UHD
• Wysoka jasność projektora zarówno przed jak i po fachowej kalibracji
• Bardzo niski input lag w 4K 120Hz
• Prawdziwie referencyjne oddanie kolorów po kalibracji
• Spora elastyczność w instalacji projektora – w pełni zmotoryzowany zespół optyczny (zoom, lens shift, focus)
• Pamięć obiektywu umożliwiająca zastosowanie ekranu w formacie kinowym (2,39:1)
• Rozbudowane możliwości kalibracji
• Bardzo dobra jakość obrazu w 3D
• Złote wykończenie podkreślające high-endowy charakter
• Laserowe źródło światła zapewniające długa i bezproblemową eksploatację

Minusy:

• Brak automatycznej zasłony obiektywu
• Korzystanie z funkcji e-shiftX generuje dodatkowy dźwięk z projektora

Cena: JVC DLA-RS3100 około 81 900 zł

Sprzęt do testów dostarczyła firma JVCKENWOOD: http://www.jvc-pro.pl/projektory-do-kina-domowego.html

http://jvc-pro.pl/
http://jvc-pro.pl/gdzie-kupic.html
https://www.facebook.com/JVCProfessionalPolska/

Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com:

Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie?

Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj “Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora / projektora / monitora?” oraz “Test kalibracji”.

(5206)