Epson EH-TW9400 | TEST | Kolejny hit w swojej klasie? Projektor 2019 Ultra HD 4K@60Hz

Słowem wstępu

Firma Epson to jeden z liderów rynku projektorów do kina domowego, który wyraźnie zapisał się na kartach historii za sprawą modelu TW9300. Od debiutu tego projektora upłynęły już aż 3 lata przez które ilość nabywców rosła lawinowo – jeden z wątków na naszym forum dotyczący tego modelu ma ponad 163 strony! Projektor zdawał się idealnie wypełniać lukę pomiędzy modelami, które mają “Ultra HD” tylko w nazwie, gdyż nie są w stanie skutecznie reprodukować ani efektu HDR, ani szerokiej palety barw (mowa tu o projektorach za 3 – 5 tys zł.), a urządzeniami high-endowymi marki JVC, czy Sony, jednak bariera cenowa dla większości osób jest nie do przeskoczenia w przypadku tego typu produktów. TW9300 miał jednak swoje poważne ograniczenia, głównie ze względu na port HDMI o ograniczonej przepustowości, w związku z czym niemożliwe było dostarczenie sygnału 4K@60Hz np. z konsoli Xbox One X, czy PS4 Pro, a także niemożliwe było oglądanie telewizji 4K HDR.

Kilka dni temu do redakcji dotarł następca kultowego projektora, mianowicie Epson TW9400. Rozwiązuje on główną bolączkę swojego poprzednika (ograniczenia portu HDMI) zapewniając tym samym pełne pasmo 18Gbps pozwalające na bezproblemową obsługę odtwarzaczy, konsol do gier, tunerów TV 4K, a także komputerów PC! Oprócz tej fundamentalnej zmiany posiada także kilka innych udoskonaleń, ale o nich po kolei!

Zapowiedź

Technologia LCD z 4K enhancement – podstawowe informacje

Projektor wykorzystuje klasyczne źródło światła (lampa) i przetwornik obrazu 3LCD. Przypomnę od razu, że do głównych zalet projektorów LCD zalicza się sposób generowania obrazu – stabilny, niemigoczący i pozbawiony artefaktów towarzyszących na przykład technologii DLP. Mowa tu oczywiście o efekcie tęczy, którego nie uświadczymy wybierając projektor LCD. Urządzenia tego typu oferują też bogate opcje przesunięcia i przybliżenia obrazu za pomocą ustawień obiektywu co znacząco ułatwia dobór miejsca ustawienia projektora. Do słabszych stron zalicza się teoretycznie gorszy kontrast, ostrość i równomierność obrazu, jednak doświadczenie nakazuje nie oceniać tych elementów z góry bo technologia 3 LCD także ewoluuje na przestrzeni ostatnich lat i cechy te są systematycznie poprawiane. Projektory marki Epson są urządzeniami 4K, choć ich natywna rozdzielczość (rozdzielczość matryc LCD) wynosi 1920×1080. Wykorzystują jednak technologię “4K enhancement”, która polega na rysowaniu dwóch klatek obrazu w jednym cyklu, z niewielkim przesunięciem względem siebie. To pozwala niejako podwoić liczbę pikseli. Krytycy zawsze powtarzają, że jest to sztuczna interpolacja. Ja przypominam, że to efekt powinien interesować widza, a nie technologia stojąca za nim i warto się wstrzymać z opinią do czasu przeprowadzenia testów empirycznych!

Wygląd

Urządzenie ma kształt rasowego projektora kina domowego. Rozumiemy przez to pokaźny gabaryt i obudowę wykonaną w kształcie mocno spłaszczonego walca, która pozwala zmieścić w środku duży obiektyw i mocną lampę, a także ustawić urządzenie stabilnie i wypoziomować. Z przodu widzimy także duże wloty powietrza pozwalające na bezproblemową wentylację urządzenia, co odbija się pozytywnie na głośności pracy.

Z racji tego, że obiektyw jest w pełni zmotoryzowany to na korpusie obudowy nie znajdziemy żadnych pokręteł do regulacji obrazu. Wszystkich ustawień dokonujemy z pilota.

Wyposażenie i Złącza

Pilot jest bardzo dobrze wykonany. Pewnie leży w dłoni, a gumowe przyciski z pewnością się nie będą mylić. Jest podświetlany na kolor pomarańczowy. Rozwiązaniem, które bardzo przypadło mi do gustu jest też przycisk “User”, który możemy zaprogramować na jedną z wielu czynności. Możemy na przykład zrobić tak, by przełączał nam między trybem do grania i trybem do oglądania wideo. To świetne rozwiązanie, które chyba po raz pierwszy w historii pozwala wybrać tryb “gra” bezpośrednio z pilota, bez konieczności przedzierania się przez menu obrazu!

Z ewentualnym powieszeniem projektora nie powinno być najmniejszych problemów. Producent przewidział bardzo wiele otworów instalacyjnych.

Do projektora nie zostały dołączone okulary 3D, jednak można je dokupić w cenie około 270zł (model ELPGS03). Są to okulary aktywne z wbudowanym akumulatorem. Możemy je ładować bezpośrednio z extendera obrazu.

Bezprzewodowa wersja biała – EH-TW9400W

Do projektora w wersji “W” (EH-TW9400W) dołączony został transmiter, który pozwala przesyłać bezstratnie obraz (także 4K) na odległość kilku metrów! Niestety jest on ograniczony do formatów 300MHz (takich jak w TW9300), czyli konsoli, lub dekodera telewizji 4K HDR nie podłączymy. Pozwala on na podpięcie aż czterech źródeł obrazu, gdybyśmy na przykład nie mieli amplitunera. Transmiter dostępny jest jako osobne wejście (źródło) w projektorze. Świetne rozwiązanie!

Co więcej, extender posiada także wyjście HDMI, które możemy użyć, by rozdzielić dodatkowo obraz na telewizor. Zwalnia to z potrzeby posiadania amplitunera z dwoma wyjściami, jeśli posiadamy zarówno TV jak i projektor w salonie. Dodano także optyczne wyjście audio by podłączyć np. soundbar, jeśli nie posiadamy amplitunera z HDMI. Jak widzimy producent przewidział wiele scenariuszy projektując transmiter.

Zasięg urządzenia działającego w paśmie 60 GHz, to około 10 metrów. Oczywiście im więcej przeszkód będzie ustawionych na jego drodze, tym trudniej będzie uzyskać stabilną transmisję. Warto zwrócić na to uwagę podczas montażu całego systemu.

Testy syntetyczne

Instalacja projektora

Obiektyw Epsona TW9400 nie został zmodyfikowany w porównaniu do TW9300. Jest on w pełni zmotoryzowany co oznacza, że wszelkich regulacji położenia, wielkości i ostrości obrazu dokonujemy z pilota. Jest to po pierwsze bardzo wygodne – można stać blisko ekranu i dokonywać precyzyjnych zmian. Po drugie pozwala na używanie ekranu o proporcjach 2,39:1, lub innych i wyświetlanie na nim obrazu bez dodatkowych soczewek anamorficznych. Automatyczny obiektyw z funkcją pamięci pozwala na zapisanie kilku położeń soczewki, jak na miniaturze po prawej stronie. Lens shift działa w przedziale od +/- 96,4% w osi pionowej i +/- 47,1% w poziomej. To ogromny zakres, a jego identyczna wartość w górę i w dół oznacza, że w obranym przez nas miejscu montażu, projektor będzie mógł pracować zarówno w pozycji podwieszonej (do góry nogami) jak i stojąc na półeczce. Oczywiście zakresy, jak zawsze, wykluczają się wzajemnie. Jeśli wiec wykorzystamy maksymalny zakres przesunięcia do góry, to nie będzie już dostępny pełny zakres przesuwania na boki.

Optyka pozwala na rzut w zakresie 1,35 – 2,84:1 (stosunek odległości projektora od ekranu do szerokości obrazu). Oznacza to, że aby wypełnić nasz redakcyjny, 99″ ekran (220cm szerokości), możemy umieścić projektor w odległości od 3 do 6,2 metra. Jak widzimy, wygoda instalacji jest wręcz fenomenalna, a duża odległość maksymalna sugeruje, że projektor jest produktem przeznaczonym do “rasowych” sal kinowych! Pamiętajmy jednak, że im bliżej umieścimy projektor tym większą jasność będziemy w stanie uzyskać. TW9400 będzie tracił około 30% jasności w swej maksymalnej odległości! Takie już są prawa optyki.

Jasność i głośność

EH-TW9400 oferuje trzy tryby pracy lampy: ECO, Medium, oraz Maximum. W pierwszym trybie jest bardzo cichy i na pewno zadowoli widza nawet jeśli będzie stał obok głowy. Nie można tego powiedzieć o trybie Medium, choć jest nadal cicho. Niestety w trybie Maximum jest już jak mała suszarka, no ale lampę trzeba chłodzić. Z najbliższej możliwej odległości rzutu, jasność (po kalibracji) wyniosła dokładnie 790 lumenów w trybie ECO, 1 220 lumenów w Medium, oraz fenomenalne 1 570 lumenów w trybie Maximum. Biorąc pod uwagę te dane można zasugerować następujące rozmiary ekranu przy założeniu najbliższego rzutu projektora:

Oczywiście do powyższych zaleceń należy podchodzić raczej luźno. Są jednak pewnymi wytycznymi. Jeśli zamontujemy sobie ekran 140″ z szarą tkaniną to raczej na widoczność efektu HDR nie mamy co liczyć pomimo, że wszystkie warianty HDR liczone są dla trybu najwyższej pracy lampy. Zawsze możemy dobrać inny gain by wzmocnić efekt. Nie ma też co martwić się, że projekcja będzie zbyt jasna ponieważ projektor oferuje ręczne przyciemnienie obiektywu. Ekstra!

Jakość optyki

Po zainstalowaniu projektora w naszej redakcji, obraz bardzo dobrze dopasowywał się do ekranu, choć był nieznacznie szerszy niż wyższy i po obu stronach traciliśmy mniej więcej centymetr obrazu na ramie ekranu. Niemniej po centymetrze z każdej strony to nadal mniej niż 1% całkowitego zniekształcenia.

Obiektyw był standardowo mniej ostry na brzegach ekranu niż na środku, ale w raczej akceptowalnym stopniu. Testowałem znacznie gorsze pod tym względem urządzenia (i wcale nie tańsze!).

Zalecane ustawienia

Menu obrazu oferuje nam kilka predefiniowanych trybów, które różnią się znacząco reprodukcją obrazu.

Zacznijmy od tego, że TW9400 wyposażono w filtr dichroityczny, który automatycznie włącza się i wyłącza w zespół optyczny (słychać mechanikę pracującą wewnątrz obudowy). Postaram się wytłumaczyć prostymi słowami o co chodzi na bazie pomiarów widma. Tak jak po lewo wygląda kompozycja widmowa lampy UHE w trybach: Dynamic, Bright Cinema, oraz Natural. Jak widzimy prawie wszystkie frakcje światła są pokryte. Gdy wejdziemy jednak w tryb Digital Cinema lub Cinema, tor światła przesłaniany jest filtrem. Światło zostaje ono odfiltrowane tak, że zakresy barw podstawowych są znacznie mocniej odseparowane od siebie, jak na diagramie po prawej stronie.

Jaki w tym cel? Otóż bardziej spiczaste widmo pozwala bardziej selektywnie stymulować receptory w ludzkim oku. W efekcie pozwala uzyskiwać znacznie bardziej nasycone kolory (szerszy gamut). Jak już wiemy, w dobie Ultra HD jest to bardzo ważne, ponieważ filmy kodowane są w szerokiej przestrzeni barw – Rec 2020 i mogą przenosić kolory, których dotychczas nie widzieliśmy na ekranach. Filtr dichroityczny jest wymagany by poszerzyć paletę barw – zobaczymy później o ile. Jeśli nęka kogoś pytanie czemu po prostu nie został wbudowany na stałe, to już śpieszę z odpowiedzią. Odfiltrowanie części zakresu to zwyczajnie “zabranie” części światła. Spada zatem jasność projekcji i to całkiem znacznie… aż o 55%! Między innymi oznacza to, że nie będziemy mogli użyć tak dużego ekranu. Odejdźmy jednak chwilowo od tych dywagacji i skupmy się na tym, co będzie interesowało potencjalnego nabywcę w pierwszej kolejności – tryb obrazu, który jak najlepiej oddaje intencje autora wideo. W TW9400 jest nim, jak zawsze, tryb Natural. Po jego wybraniu warto udać się jeszcze do zakładki Image Enhancement i wyłączyć funkcje redukcji szumów.

Image -> Image Enhancement-> Noise Reduction -> 0
Image -> Image Enhancement -> MPEG Noise Reduction -> 0

To tyle z podstawowych ustawień. Sprawdźmy jak projektor realizuje swą rolę.

Reprodukcja kolorów

Po profesjonalnej kalibracji

W fabrycznie ustawionym trybie Natural tonacja barw okazała się nieco zbyt chłodna, co przełożyło się na osłabienie kolorów żółtych i czerwonych. Obraz nie dawał tak dobrego poczucia “kinowego obrazu”, jakie potrafił po skalibrowaniu do bieli reżyserskiej. Osłabiona była także kontrastowość scen przez gammę wynoszącą 2,2. Pożądana wartość to 2,35 – 2,4 by naśladować wiernie ekran studyjny, cechujący się większym skontrastowaniem półtonów z bielami. Całkowite wyeliminowanie tych dwóch niedoskonałości jest możliwe dzięki rozbudowanym opcjom kalibracyjnym urządzenia. W tym roku doczekaliśmy się jeszcze większego udoskonalenia w postaci wielopunktowego (konkretnie 8-punktowego) balansu bieli, którego nie było w poprzednich modelach, a w niektórych egzemplarzach projektorów wyglądał na wręcz niezbędny.

Po wykorzystaniu wszystkich funkcji regulacji obrazu oddanie barw było całkowicie nienaganne. Trudno było zaadresować jakieś uwagi co do kolorystyki – każdy pojedynczy odcień, bez względu na poziom nasycenia, czy też jasności był po prostu na swoim miejscu tak jak chciał reżyser. Na dobrze znanych mi filmach generowało to bardzo dobrą naturalność obrazu.

Skalowanie SD, obróbka cyfrowa

Epson TW9400 kontynuuje tradycję producenta do umieszczania wielu funkcji obróbki cyfrowej. Pozwalają one dobrać bardzo wiele wariantów uwypuklania krawędzi, linii (wąskich, szerokich), oraz innych geometrycznych elementów obrazu. Osobiście jestem zwolennikiem oddawania obrazu z naturalną ostrością, bez sztucznego poprawiania. Miłośnicy wszelkiego sztucznego wyostrzania będą zaś wniebowzięci i myślę, że na forum będą długo ciągnąć się tematy jakie kto ma ustawienia wyostrzania.

Producent uprościł też nieco wybór ustawień, tworząc gotowe szablony. W moim uznaniu Preset 1 jest najbardziej interesujący, ponieważ działa najłagodniej. Preset 2 jest bardziej agresywny, ale też na pewno przypadnie wielu osobom do gustu.

W kwestii obróbki cyfrowej nie natknąłem się na jakiekolwiek mankamenty, które negatywnie wpływałyby na obraz. Jeżeli chodzi o skalowanie, to tradycyjnie przywołam następujące twierdzenie.

Kontrast i czerń

Kontrast i czerń nie były nigdy najmocniejszą stroną projektorów reprezentujących technologię 3LCD. Na tym polu ustępowały one modelom wykonanym w technologii R-HTPS, oraz LCoS. Najlepsze modele 3LCD były jednak w stanie konkurować z projektorami DLP. A jak jest z TW9400? Urządzenie to wykorzystuje w prawdzie klasyczne (transmisyjne) panele LCD, jednak są one z roku na rok udoskonalane. Spójrzmy czym może pochwalić się najnowsza konstrukcja w naszej krytycznej procedurze testowej.

Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru	Scena (kontrast między białym kołem, a środkiem białego okręgu)	Opis sceny	Wynik pomiaru
	On/off zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli	4 500:1		On/off + dynamiczna przysłona zdolność projektora do wyświetlania naprzemiennie czerni i bieli wraz ze wspomaganiem dynamicznej przysłony, która przyciemna czarny obraz	34 000:1
	Kontrast ANSI obrazujący zdolność do wyświetlania czerni w bezpośrednim sąsiedztwie jasnych elementów	195:1		Kontrast APL 50% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 50% ekranu	240:1
	Kontrast APL 65% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 35% ekranu	390:1		Kontrast APL 80% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 20% ekranu	700:1
	Kontrast APL 90% Czerń w po środku ekranu przy otoczeniu bielą o powierzchni 10% ekranu	1 250:1

Wyniki TW9400 są jednymi z najlepszych w historii technologii 3LCD jakie kiedykolwiek udało mi się zanotować. Brawo! Natywny kontrast On/Off na poziomie 4 500:1 jest daleko poza zdolnościami projektorów DLP. Szczególnie blado wypadają przy nim wszelkie produkty DLP 4K, które są po prostu miażdżone kontrastem TW9400. Oczywiście gdyby do stawki wliczyć projektory LCoS to nie będzie już tak kolorowo, aczkolwiek te (mowa tu o urządzeniach Sony i JVC) są też nieporównywalnie droższe.

Tak jak i poprzednika, TW9400 wyposażono także w dynamiczną przysłonę, która ma dodatkowo przygaszać cały obraz ciemnych scenach. Jej praca jest cicha, a jak widzimy w wynikach, system jest w stanie zwiększyć chwilowy kontrast całkiem mocno, bo w okolice 34 000:1. Jest jednak małe “ale”. Przysłona aktywuje się praktycznie tylko wtedy, gdy ekran jest całkowicie czarny. Jej działanie nie jest więc płynne. W mojej ocenie mogłaby zaczynać działać gdy na przykład jasność obrazu spada poniżej 20%, a w praktyce włącza się dopiero gdy jest 0% (całkowita czerń). W rezultacie pomaga bardzo rzadko, bez względu na to który tryb działania wybierzemy. Pamiętam, że takie same uwagi kierowałem do modelu TW9300. Szkoda, że nie udało się tego zoptymalizować.

Jednolitość obrazu

Redakcyjna odległość od ekranu, wynosząca 3,8m jest bliżej minimalnej odległości rzutu projektora. To oznacza, że urządzenie jest jaśniejsze, ale i może cechować się większymi dysproporcjami na powierzchni obrazu. Montując projektor dalej powinniśmy uzyskać bardziej jednolitą biel. Nawet w tych warunkach wyniki były jednak na satysfakcjonującym poziomie, a pewne przekłamania można było usunąć za pomocą funkcji znanej z projektorów profesjonalnych. Jest nią możliwość manualnej regulacji odcienia bieli w 9 polach ekranu.

Obecność tego systemu jest zbawienna dla jednolitości obrazu i po zobaczeniu wyników zacząłem się wręcz zastanawiać czemu każdy producent nie dostarcza takiej funkcji. Jednorodność bieli po takiej regulacji jest bez wątpienia najlepsza w klasie projektorów LCD. Oczywiście nadal mogą z nią konkurować projektory wykonane w innej technologii (DLP, czy LCoS), natomiast ewentualne pozostałości przekłamań, w przypadku TW9400, nikomu nie będą przeszkadzać.

Oczywiście można by się kłócić, że obraz nadal nie jest jak kartka papieru, jednak umówmy się – niedoskonałości o takiej skali nikt nie zauważy podczas projekcji. Jedyne co można by jeszcze poprawić to jednorodność jasności. Funkcja bowiem jest w stanie poprawić odcień, ale nie można nią wpłynąć na dystrybucję jasności, a ta jak wiemy nie jest nigdy doskonała w projektorach, co wynika z działania obiektywu. Spadki jasności na brzegach soczewki są jednak na tyle płynne, że do 30-40% nie są przeszkadzające, aczkolwiek TW9400 zbliża się do tych wartości w niektórych miejscach. Pomiarowy rozkład jasności:

Obsługa Ultra HD / 4K

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o Ultra HD: “UHD? 4K? CZYM JEST TECHNOLOGIA, KTÓRA PODBIJA RYNEK”

Epson TW9400 jest pełnoprawnym projektorem Ultra HD co oznacza wsparcie zarówno dla szerokiej palety barw Rec. 2020, HDR (zarówno HDR10 jak i HLG) jak i oczywiście rozdzielczości 4K. Po raz pierwszy w historii firmy mamy tutaj także dwa pełnoprawne porty HDMI 2.0a (18Gbps) pozwalające na bezproblemową obsługę 4K 60 i 50Hz z HDR np. z konsoli, czy tunera telewizji satelitarnej 4K. Aż chciałoby się krzyknąć hurra, gdyby nie fakt, że taka specyfikacja sprzętowa powinna być już w poprzedniej generacji. Osoby, które nabyły TW9300 napotykają obecnie duże problemy z użytkowaniem nowoczesnych urządzeń. No, ale nie patrzmy już może w przeszłość tylko cieszmy się rewelacyjną kompatybilnością nowego modelu!

Projektor sam wykrywa odpowiedni format treści i zmienia tryb oglądania na dostosowany do zakresu dynamiki (SDR / HDR10 / HDR HLG). Można także ręcznie wymusić jedno bądź drugie w ustawieniach projektora. W stosunku do modelu poprzedniego (tudzież niższego TW7400) posiada on także dużo precyzyjniejszą regulację jasności w HDR. Nie ma bowiem podziału na kilka trybów, a zamiast tego suwak pozwalający dostosować jasność efektów (kosztem ilości detali w bielach), który działa dużo precyzyjniej i zapamiętuje swoją pozycję do danego typu treści – jak na miniaturze po prawo!

Rozdzielczość 4K

Parametry sygnału, ustawienia projektora	Obraz testowy
Kadr z filmu powiększony do 250%
Sygnał 4K, Image Preset: Off (bez wyostrzania)
Sygnał 1080p, 4K Enhancment: On, Image Preset: Off (bez wyostrzania)
Sygnał 1080p, 4K Enhancment: Off, Image Preset: Off (bez wyostrzania)

Po dokładnym prześledzeniu powyższych zdjęć, szczególnie w konfrontacji z oryginalnym kadrem powiększonym w programie graficznym nasuwać się może tylko jeden wniosek – system 4K Enhancement działa i spisuje się fenomenalnie! Widać wyraźny wzrost ilości detali po podaniu natywnego sygnału 4K na projektor. Detali, które nie mogą być odtworzone poprzez sztuczne skalowanie do 4K sygnału 1080p, czy tym bardziej bez żadnego skalowania. Widać także poprawę struktury obrazu po zastosowaniu systemu – przerwy między pikselami stają się niewidoczne. Ogólnie ostrość i rozdzielczość jest na wysokim poziomie i praktyka pokazuje, że to raczej obiektyw jest czynnikiem ograniczającym w tej materii. Sam fakt, że projektor nie ma natywnego chipu 4K nie jest więc tu argumentem.

Podczas testowania miałem nieodparte wrażenie, że obraz na samym środku w 4K ma trochę więcej detali niż na TW9300, czy TW7400 i po wykonaniu przybliżonych zdjęć stwierdzam, że faktycznie jest pewna różnica. Nie jestem w stanie jednoznacznie odpowiedzieć, czy zaszło w tej materii jakieś udoskonalenie, czy też może trafiliśmy lepszą sztukę, ale fakt jest faktem, jak widać na powyższym zdjęciu. Zobaczmy w ogóle jak mały element całej klatki analizujemy w tym teście!

Jakość efektu HDR

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o HDR: „HDR, co to jest HDR, HDR10 kontra Dolby Vision”

W kolejnym akapicie przejdziemy do oceny tego, jak dobrze projektor radził sobie z oddaniem treści HDR względem opracowanego przeze mnie standardu. Na początek sprawdzimy treść HDR10, a więc taką jaką zastaniemy na m.in na płytach Ultra HD Blu-ray, czy na Netflix.

Odwzorowanie obrazu z szeroką paletą barw (Rec 2020/DCI)

Jak już wspomniałem we wstępie tryby obrazu można tak naprawdę podzielić na dwie kategorie – używające lub nieużywające filtra dichroitycznego. Ich walory, w TW9400 wyglądają następująco:

Jak widzimy i jeden i drugi wybór ma swoje walory. W trybach filtrowanych pokrycie barw to aż 100% P3 co oznacza, że projektor jest w stanie wygenerować każdy odcień barwy jaki chciałbym nam przedstawić reżyser obrazu. Brzmi to fenomenalnie, ale ma też swoją cenę, mianowicie utrata jasności wynosi aż 55%! To raczej będzie barierą dla każdego użytkownika. Nawet na redakcyjnym ekranie, który ma zaledwie 99″ utrata była tak duża, że efekt HDR przestawał być odczuwalny. Może być to dobry wybór jeśli ktoś chce pracować w takiej palecie barw bez HDR, ale raczej nie jest to konfiguracja do zastosowania w domu. Tu znacznie lepiej sprawdzi się tryb niefiltrowany z 12% gorszym pokryciem barw, ale ponad dwukrotnie wyższą jasnością!

Ze względu na dobrą automatykę wyboru przestrzeni barw i trybu HDR, Epson TW9400 jest w zasadzie “plug-and-play” jeśli chodzi o pracę w Ultra HD. Nie jest potrzebna żadna skomplikowana konfiguracja w źródle czy w samym projektorze, by obraz był odtwarzany poprawnie, ale oczywiście, by uzyskać optymalne efekty trzeba się już trochę nad tym pochylić.

Fabryczny tryb Natural

Skalibrowany tryb Natural

W fabrycznych ustawieniach producent postawił raczej na dosyć dużą moc efektów świetlnych, która było nieco przesadzona w naszym systemie testowym i oddawała zbyt mało detali w bielach. Ponadto obraz miał nieznacznie zmniejszoną kontrastowość – trochę jak w trybie do SDR. Barwy były w miarę poprawne, choć jaskrawe biele “wiały chłodem” i prezentowały dominantę błękitów. Charakterystyka obrazu w trybie HDR okazała się jednak bardzo dobrze regulowalna. Do dyspozycji miałem wszystkie te same ustawienia co w SDR, czyli jak przypomnę, bardziej rozbudowane niż w innych projektorach marki Epson. Po kalibracji udało się ułożyć krzywą oddania jasności dokładnie tak jak sobie wymarzyłem. Dzięki temu obraz wychodził powoli z czerni i był skontrastowany, a następnie piął się zgodnie z normą aż do jaskrawych bieli, które były tylko nieznacznie przytłumione by zachować przejścia tonalne do wartości rzędu 1500 nitów (w filmie). Taki obraz wyglądał naprawdę dobrze.

Brakujące 12% pokrycia palety barw nie rzuca się zbyt często w oczy, bo i tak są oddawane kolory bardziej nasycone niż w Rec 709. Ponadto wszystko co mieści się w palecie barw projektora ma dosyć dobrą precyzję, zauważalnie lepszą niż w TW9300. Moim zdaniem seans w HDR jest bardzo korzystny. Pozwala na to wysoka jasność projektora i niezła czerń, choć oczywiście zawsze mogłaby być lepsza.

Odwzorowanie ruchu

Epson TW9400 poprawnie przyjmuje i wyświetla trzy główne klatkaże (24p, 50p i 60p), w których rejestrowany jest obraz. Oznacza to, że klatki obrazu są wyświetlane z równymi odstępami czasu, a więc nie są wprowadzane jakiekolwiek zaburzenia płynności w postaci mikroprzycięć. Sposobem na poprawę ostrości ruchu (np. przy transmisjach sportowych), oraz płynności (w filmach) jest system poprawy płynności (“upłynniacz”). Regulacja systemu, w nowym projektorze jest dosyć prosta – sprowadza się do wybrania jednego z czterech ustawień funkcji “Frame Interpolation”.

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o fotografiach ruchu:  “Śledząca Kamera – najlepsze kryterium odwzorowania ruchu”

Ustawienia	Informacje		Obraz postrzegany w ruchu
Frame Interpolation: Off / Low	Smużenie: bardzo duże Maksymalna jasność: 182 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte) Poprawa płynności filmów (24p): brak / duże (przy ustawieniu low)
Frame Interpolation: Normal / High	Smużenie: umiarkowane Maksymalna jasność: 182 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak Poprawa płynności filmów (24p): duże (przy ustawieniu normal) / bardzo duże (przy ustawieniu high)

Jak widzimy, TW9400 wraz ze swoim 120Hz przetwornikiem i systemem “upłynniacza” jest w stanie zapewnić niezłą ostrość w ruchu. Jest ona równie dobra przy ustawieniu Frame Interpolation Normal, co High. Nie napiszę tu jednak więcej słów zachwytu, ponieważ sprawność jest taka sama jak w innych 120Hz projektorach i generalnie trochę w tej materii brakuje do np. telewizorów. Niemniej ostrość jest dobra i mecze możemy śmiało oglądać. Ponadto żadna marka czy model projektora nie oferuje jednak niczego więcej.

Niestety trochę gorzej radzi sobie upłynniacz w przypadku filmów. Ustawienie Low niewiele wnosi, a Normal i High dają już teatralną nadpłynność obrazu. Niektórym przypadnie to do gustu, jednak większość będzie pewnie musiała blokować system przed każdym seansem filmowym. Warto też wspomnieć, że upłynniacza nie można użyć przy podaniu sygnału natywnego, lub przy skalowaniu do 4K 50 i 60Hz. Działa jednak przy sygnale filmowym (4K 24Hz).

Granie na konsoli i PC

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o dwóch sprawach: „INPUT LAG, CHROMA 4:4:4 – CZY SĄ ISTOTNE?”

Input lag

Uzyskać krótki lag możemy w dowolnym trybie obrazu, wystarczy przełączyć pomiędzy przetwarzaniem obrazu dokładnym, a szybkim (fine/fast), co spowoduje zablokowanie upłynniacza.

Epson TW9400 idealnie nadaje się do gier! Tak niski input lag, mieszczący się w grupie placebo, zadowoli każdego gracza, tym bardziej, że jest krótki i przy sygnale Full HD i przy 4K.

Rozgrywka na dużym ekranie projektora wciąga dużo bardziej niż na przykład na telewizorze, więc efekt jest świetny. Szczególnie gdy gramy w rozdzielczości Ultra HD z HDR!

Nasz redakcyjny sprzęt wyposażony jest w dwie karty GeForce GTX 980 Ti SLI powered by NVIDIA. Drugi komputer to ASUS GeForce GTX 1080 Ti. Komponenty od firm Nvidia, ASUS, Intel, HyperX. Gry dostarcza nam m.in Eletronics Arts Polska, Wydawnictwo Techland, Cenega oraz PlayStation Polska i Microsoft Polska.

Podsumowanie i ocena

Następca niezwykle popularnego projektora (mam tu na myśli TW9300), czyli nowy Epson TW9400, to przykład idealnej ewolucji produktu. Producent dołożył dokładnie te funkcjonalności, których brakowało do tej pory. Najważniejszą z nich jest pełnoprawne złącza HDMI 2.0a (18Gbps) dzięki którym możemy teraz bezproblemowo dostarczyć sygnał 4K 50/60Hz z HDR. Nie mogliśmy tego zrobić w poprzednim modelu przez co nie dało się użyć ani nowoczesnej konsoli do gier, ani tunera satelitarnego 4K, ani nawet oglądać niektórych filmów. Poza tą, ogromnie istotną, zmianą rozbudowane zostały też funkcje kalibracyjne, co pozwoliło przenieść odwzorowanie barw na jeszcze wyższy poziom. Tak naprawdę w temacie kolorów zupełnie niczego nie brakuje teraz w Full HD (jest po prostu referencja), a w Ultra HD jest świetnie w obrębie dostępnego gamutu barw. Ogółem treść UHD jest bardzo dobrze oddana ze względu na wysoką jasność projektora i przyzwoity kontrast, a także poprawione wsparcie dla HDR (szczegóły w akapicie). Oczywiście kontrast zawsze mógłby być lepszy i nadal nie może równać się z projektorami JVC, czy Sony – dzieli je raczej przepaść, aczkolwiek trzeba jasno powiedzieć, że te produkty są wyraźnie droższe od testowanego Epsona i kwestią dyskusyjną będzie czy tak duża dopłata jest tego warta. W kwestii ostrości obrazu TW9400 zasługuje na wysoką notę, a system 4K Enhancement świetnie sobie radzi z generowaniem rozdzielczości 4K. Na plus należy zapisać też wykonanie projektora – solidna obudowa z dużymi możliwościami zmiany położenia projekcji z pilota, możliwość zapamiętania położenia soczewki (do zastosowania ekranów 2,39:1), czy nawet takie niuanse jak automatyczna zasłona obiektywu po prostu cieszą użytkownika. Nowy Epson TW9400 jest też wyceniony dosyć nisko jak na dzień premiery – 12 000zł to kilkanaście procent mniej niż cena z jaką debiutował poprzednik!

Plusy:

• Pełnoprawne złącza HDMI 2.0 (18Gbps)
• Współpraca z sygnałem 4K HDR 60Hz (nareszcie!)
• Bardzo dobry efekt rozdzielczości 4K pomimo braku natywnego przetwornika
• Wsparcie dla HDR i szerokiej palety barw z prawdziwego zdarzenia!
• Bardzo wysoka jasność projektora
• Rewelacyjne oddanie barw, szczególnie po profesjonalnej kalibracji
• Dużo lepszy kontrast niż w technologi DLP 4K
• Rozbudowany system kalibracji w stosunku do poprzednika
• Dużo większe możliwości dopasowania jasności obrazu w HDR w stosunku do poprzednika TW9300
• Dynamiczna przysłona, która pozytywnie wpływa na czerń i jest cicha w działaniu
• Spora elastyczność w instalacji projektora – w pełni zmotoryzowany zespół optyczny (zoom, lens shift, focus)
• Pamięć obiektywu umożliwiająca zastosowanie ekranu w formacie kinowym (2,39:1)
• Bardzo dobra, elektronicznie kompensowana, jednorodność obrazu
• Technologia 3D 120Hz
• Satysfakcjonująca ostrość ruchomego obrazu
• Cicha praca urządzenia
• Niski input lag i chroma 4:4:4 – świetna wiadomość dla graczy

Minusy:

• W tej półce cenowej brak – są projektory o lepszej czerni, czy ostrości, ale przyjdzie nam za nie zapłacić prawie dwa razy więcej

Cena: Epson EH-TW9400 11 999zł

Sprzęt do testów dostarczyła firma Epson

Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com:

Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie?

Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj “Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora / projektora / monitora?” oraz “Test kalibracji”.

(56636)