BenQ ZOWIE XL2540 – TEST 240Hz monitora gamingowego z matrycą TN

Słowem wstępu

Firma BenQ / ZOWIE nie przystaje ani na chwilę w wyścigu o najlepszy monitor dla graczy. Dziś osiągnęła kolejny kamień milowy – pierwszy monitor w ofercie, o natywnym odświeżaniu wynoszącym aż 240Hz. Jest to dokładnie dwa razy wyższa częstotliwość niż w przypadku pierwszych wyświetlaczy dedykowanych dla graczy, które uzyskiwały zaledwie połowę tej wartości. Czy tak szybkie odświeżanie ma jeszcze sens, czy jest to już placebo? Zaraz się przekonamy, testując model XL2540.

Wygląd

Ekran został wykonany w całkowicie klasycznym stylu. Urozmaiceniem są czerwone elementy, jednak większość z nich znajduje się z tyłu ekranu.

Konstrukcja została zaprojektowana tak, by umożliwić ergonomiczną regulację monitora. Ekran można pochylić od -5 do +20 stopni, oraz regulować wysokość. Różnica w położeniu najniższym, w stosunku do położenia najwyższego, wynosi około 140mm. Na wsporniku znajduje się nawet czytelna podziałka.

Ekran można obracać na stopie od -45 do +45 stopni. Dostępna jest także funkcja pivot.

Wyposażenie i złącza

Monitor umożliwia podłączenie cyfrowych źródeł sygnału poprzez złącze Display Port, oraz dwa HDMI (jedno w standardzie 2.0). Pominięto analogowe złącze D-Sub, bo umówmy się, nikt nie kupuje takiego monitora, by podłączać go do komputera z przed 15 lat. Monitor wyposażono także w hub USB 3.0 z dwoma wejściami. Do huba możemy podłączyć także słuchawki i mikrofon.

W zestawie znajdziemy także kontroler (S Switch Arc), pozwalający na bardzo wygodną obsługę ustawień monitora. Pozwala on przełączać pomiędzy trzema trybami użytkownika. Tryby te mogą zawierać dowolnie definiowane ustawienia pracy (jasność, rozjaśnienie detali w czerniach itd). Rolka i dwa przyciski funkcyjne pozwalają także na pełną obsługę menu OSD monitora.

Ciekawym dodatkiem jest też pokrowiec na ekran, po założeniu którego prezentuje się on mniej więcej tak, jak na zdjęciu powyżej. Wycięcie na uchwyt pozwala na wygodne przenoszenie go np. po hali gamingowej, bez ryzyka uszkodzenia.

Znalazł się także kaptur, który pozwala osłonić ekran z lewej i prawej strony. Z pewnością przydatny dodatek podczas rozgrywania turniejów, a także na zwykłym lan-party.

Testy syntetyczne

Matryca, zalecane ustawienia

Koniecznie kliknij i przeczytaj też artykuł o matrycach: „IPS VS VA CZYLI KTÓRĄ MATRYCĘ WYBRAĆ”

Bardzo wysoka częstotliwość odświeżania matrycy wiąże się oczywiście z matrycą TN. Nie powinno jednak to martwić, skoro mamy do czynienia z monitorem dla graczy. Panele tego typu, choć mają słabe kąty widzenia, to cechują się najkrótszym czasem reakcji, co przekład się na jakość odwzorowania ruchu. Ekran ma 24,5″, co jest całkowicie wystarczające do rozgrywki, chociaż w modzie są już raczej większe ekrany.

Zalecane ustawienia

W menu monitora znajdziemy bardzo wiele trybów obrazu, z których każdy możemy edytować i zmieniać jego parametry. By uprościć obsługę, producent utworzył presety, które można łatwo przełączać z poziomu menu OSD. Presety powinny odpowiadać potrzebom graczy danych gatunków gier. Zasadniczo różnią się one temperaturą barw, jasnością, oraz krzywą gamma, odpowiadającą za kontrastowość obrazu. Większość trybów można poddać dowolnej regulacji.

Na potrzeby oceny obrazu postanowiłem użyć wyzerowanego trybu “Standard”. Od presetów zwanych np. “RTS”, czy “FPS”, różnił się on tym, że nie posiadał on domyślnie włączonych dodatkowych systemów zmieniających obraz.

Reprodukcja kolorów

Oddanie barw na monitorze gamingowym nie jest w zasadzie istotnym elementem. Liczy się tylko poprawne wyświetlanie odcieni w pobliżu czerni i bieli. Z tym monitor nie ma absolutnie żadnych problemów. Ogólnie parametry są w normie i kolory wyświetlane są bez bardzo dużych odstępstw od normy sRGB. Gdybym rozpatrywał to w kategorii monitora do pracy z kolorem, to na pewno przeszkadzał by mi ten lekko purpurowy odcień obrazu, czy poszerzona paleta kolorów w żółciach i zieleniach, jednak są w przypadku monitora dla graczy są to tak małe odstępstwa, że nie poświęcę im nawet jednego, osobnego akapitu.

Po kalibracji

Bardzo podstawowa kalibracja, na jaką pozwala monitor, sprowadziła się do wyboru innej krzywej gamma (“Gamma 3”), oraz poprawienia odcienie bieli. Udało się nieco zmniejszyć słupki błędów. Nie spowodowało to jednak dużej różnicy wizualnej.

Monitor posiada także funkcję pozwalającą w kontrolowany sposób zmienić charakterystykę obrazu. Mowa tu o “Black Equalizer”. Ustawienie to znacznie uwydatnia detale w ciemnych partiach obrazu (zmniejsza wartość gamma), dzięki czemu detale, które mogłyby umknąć naszemu wzrokowi podczas rozgrywki stają się bardzo mocno wyeksponowane.

Jasność, zakres regulacji

Monitor pozwala się regulować w zakresie od 400 do 50 cd/m² i co ważne, najważniejsza regulacja następuje wyłącznie za pomocą diod podświetlających ekran, co oznacza, że kontrast nie spada nawet przy skrajnych ustawieniach.

Monitor korzysta albo ze sterowania jasnością za pomocą natężenia prądu, albo PWM o bardzo wysokiej częstotliwości, bowiem mój spektrometr nie jest w stanie wychwycić migotania podświetlenia, a z reguły nie ma z tym problemu do wartości 2,5kHz.

Nie ma zatem możliwości, by oko zauważyło jakiekolwiek migotanie, nawet w obszarze widzenia peryferyjnego, które jest znacznie bardziej czułe na tego typu zjawiska. Regulacja jasności nie zmienia także odcienia bieli.

Kontrast, Powłoka ekranu

Powłoka ekranu jest mocno matowa, co zmniejsza odbicia lustrzane od ekranu, aczkolwiek w dzień obraz nie jest tak “krystaliczny” jak na monitorze połyskującym. Kontrast wynosi około 900:1, co jest typową wartością dla matryc TN. Oczywiście wartość te podaję po kalibracji do docelowego punktu bieli – D65.

Równomierność ekranu

Jednorodność ekranu była naprawdę dobra. Na białej, pełnoekranowej planszy, ciężko było dostrzec jakiekolwiek przebarwienia. Widać z resztą na zdjęciu, że jest bardzo dobrze.

Równie dobrze wygląda rozkład jasności. Dysproporcje są mniejsze niż 15%. Jak na monitor dla graczy jest aż nadto dobrze!

Odwzorowanie ruchu

O ile odwzorowanie barw, czy jednorodność podświetlenia, nie muszą być na najwyższym poziomie w monitorze dla graczy, tak odwzorowanie ruchu jest zdecydowanie najważniejszą cechą. Nie chcemy przecież, by naszej uwadze umknęło cokolwiek, przez smużący obraz. O ten nie powinniśmy się chyba jednak obawiać, mają aż 240Hz odświeżanie matrycy, ale czy na pewno…? Zacznijmy wpierw od samej teorii. 240Hz monitor cechuje się przede wszystkim niskim efektem Sample&Hold (czyli głównym winowajcą smużenia), bowiem czas trwania każdej klatki obrazu to zaledwie ~4[ms]. By uzyskać tak krótkie okresy odświeżania obrazu niezbędna była matryca o niskim czasie reakcji. Dlatego producent postawił na panel TN, oraz zaimplementował funkcję przyśpieszającą (overdrive – “AMA” w menu monitora). Funkcję tą możemy wyłączyć, bądź ustawić na stan wysoki (high), lub najwyższy (premium). Ostatnie ustawienie generuje wyraźne fałszywe kontury i zafarby za przesuwającymi się obiektami. Z tego względu pominąłem testowanie go. Wariant wysoki lub wyłączony różnią się od siebie i je poddamy dalszym rozważaniom.

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o fotografiach ruchu:  “Śledząca Kamera – najlepsze kryterium odwzorowania ruchu”

Parametry	Informacje		Obraz postrzegany w ruchu
Sygnał: 100Hz AMA: Off	Smużenie:  bardzo duże Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi:  brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 120Hz AMA: Off	Smużenie:  duże Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi:  brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 144Hz AMA: Off	Smużenie:  duże Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi:  brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 240Hz AMA: Off	Smużenie:  umiarkowane Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi:  brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 100Hz AMA: High	Smużenie:  bardzo duże Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 120Hz AMA: High	Smużenie:  duże Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 144Hz AMA: High	Smużenie:  umiarkowane Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte)
Sygnał: 240Hz AMA: High	Smużenie: małe Maksymalna jasność:  400 cd/m2	Powielenie krawędzi: brak (krawędzie rozmyte)

Tabela wyników jasno pokazuje, że dalsze zwiększanie częstotliwości ponad 120Hz ma swoje pozytywne skutki. Wariant 240Hz różni się znacząco ostrością i niższym rozmyciem od np. 144Hz. Nie jest to więc tylko mrzonka! Funkcji AMA warto, moim zdanie, użyć. Zmniejsza ona ślad jaki zostawia za sobą przesuwający się obiekt, aczkolwiek staje się on kolorowy, co może niektóre osoby rozpraszać.

Jest jednak pewien szkopuł. W monitorze nie zastosowano funkcji BenQ ULBM (ultra low motion-blur), która znalazła miejsc w np. XL2730. Jej działanie polega na dodatkowej modulacji (wygaszaniu) diod podświetlających ekran, w momencie, gdy matryca odświeża się. Pozwala to zarówno ukryć moment przejścia klatki (smużenia), jak i dodatkowo zmniejszyć efekt sample&hold. Przy 240Hz wynosi on bardzo mało, bo każda klatka trwa tylko 4ms. Uzyskać stabilne 240fps w grze jest jednak trudno. Przy użyciu ULMB można uzyskać taki sam efekt sample&hold już przy 120Hz. Połączenie 144Hz + ULMB daje także dużo wyraźniejszy obraz, niż 240Hz bez takich “wspomagaczy”. Bardzo wysokie odświeżanie monitora nie jest zatem chwytem marketingowym, jak wspomniałem wcześniej, jednak lepszy efekt dałoby się uzyskać na matrycy 144Hz z ULMB, a takie monitory BenQ/Zowie ma także w swojej ofercie! Dlaczego więc zapomniano o ULMB w testowanym wyświetlaczu? Na to pytanie nie znam niestety odpowiedzi.

Responsywność / Input lag

Koniecznie kliknij i przeczytaj artykuł o dwóch sprawach: „INPUT LAG, CHROMA 4:4:4 – CZY SĄ ISTOTNE?”

Input lag testowanego monitora jest tak niski, że z pewnością żaden gracz nie będzie w stanie go odczuć. Szesnaście milisekund, to wynik mieszczący się w najbardziej rygorystycznej grupie. W artykule o input lag zamieściłem test pozwalający zbadać swoją czułość na opóźnienie.

Kąty widzenia

Jak wiemy, kąty widzenia na matrycy TN są bardzo kiepskie. Tak też wygląda to na BenQ XL2540. W obszarze zastosowań monitora nie jest to jednak specjalnie istotne. Największa strata występuje po kątem pionowym:

Podsumowanie i ocena

Najszybszy (bo 240Hz) monitor w ofercie BenQ jest, bez wątpienia, ekranem godnym polecenia. Zapewnia on wyraźny obraz w ruchu i krótkiego laga, co jest nie do przecenienia w grach FPS, takich jak np. CS: GO, czy Battlefield 1. Pamiętajmy jednak, że do wykorzystania tego potencjału potrzebna będzie maszyna, pozwalająca wygenerować tak dużą liczbę klatek w każdej sekundzie. To może być trudne, a są przecież prostsze rozwiązania w ofercie producenta, zapewniające nawet wyraźniejszy obraz, chociażby 144Hz model XL2730, który dzięki funkcji ULMB uzyskuje wyższą sprawność. Tejże funkcji zabrakło niestety w XL2540, co można traktować jako stratę, szczególnie gdy nie będziemy w stanie uzyskać 240fps w grze. Jeśli mamy odpowiednio mocny komputer, to różnica nie będzie aż tak istotna. Warto wspomnieć dobre wyposażenie produktu – pokrowiec, dodatkowy kontroler, oraz kaptur, to akcesoria, które z pewnością przydadzą się w warunkach turniejowych.

PLUSY

• Matryca 240Hz
• Ergonomia (pivot, regulacja pochylenia i obrotu)
• Bardzo niski input lag
• Bardzo wysoka ostrość w ruchu
• Brak migotania obrazu
• Hub USB 3.0
• Pokrowiec na ekran
• Dodatkowy kontroler do sterowania monitorem
• Dołączony kaptur na ekran
• Wysoka jasność maksymalna

MINUSY

• Brak funkcji ULMB, zapewniającej wyższą ostrość obrazu przy niższym odświeżaniu
• Matryca TN ma bardzo słabe kąty widzenia
• Tylko 24,5″

Cena: BenQ XL2540 około 2 149 zł

Sprzęt do testów dostarczyła firma BenQ

Przeczytaj artykuł odnośnie ocen oraz wyróżnień na HDTVPolska.com:

Jak testujemy wyświetlacze na HDTVPolska.com? Czemu testy wyświetlaczy są najbardziej profesjonalne w Polsce i jedne z najlepszych na świecie?

Ekrany biorące udział w naszych testach są profesjonalnie skalibrowane i przygotowane przez http://skalibrujtv.pl/. To daje nam pewność, że wyciągnęliśmy z nich maksimum możliwości! Jak kalibrujemy? Przeczytaj “Czym jest PROFESJONALNA kalibracja telewizora / projektora / monitora?” oraz “Test kalibracji”.

(11838)