Technologia 8K nadal raczkuje, ale jest o niej bardzo głośno. Ma też szansę przebić się szybciej na rynek niż swego czasu 4K. Przyjrzyjmy się więc temu, co w tej chwili jest i w niedługim czasie będzie dostępne w tej rozdzielczości.
Słowem wstępu
W tym momencie modeli telewizorów obsługujących rozdzielczość 8K jest kilka, są to:
- Samsung Q900R (wydany w Europie w 2. połowie 2018, w Polsce kosztował premierowo od 19 999 do 59 999 PLN)
- Samsung Q950R 2019 (wydany w kwietniu 2019 z cenami startowymi podobnymi jak u QR00R, czyli również od 19 999 PLN)
- Sharp LV-70X500E (kategoryzowany jako monitor, wydany w Europie w kwietniu 2018, z ceną 11 999 EUR – ok. 52 000 PLN)
Niedługo będzie również premiera Sony ZG9, kosztującego około 70 000 PLN w wersji 85- i 266 000 PLN w wariancie 98-calowym. Podobnie z LG. Tam wejdzie do sprzedaży telewizor OLED Z9 o wielkości 88 cali oraz 8K LCD NanoCell SM99 w 75 calach. Ceny LG nie są jeszcze znane ale niskie na pewno nie będą.
Mimo wszystko, nadal wybór nie jest duży a próg wejścia jest całkiem spory. Chciałbym teraz zwrócić uwagę – zakładając, że dysponujemy takim odbiornikiem, na co możemy liczyć w kwestii treści w natywnym 8K. Zrobię to z podziałem na kategorie. Pozwoliłem pominąć sobie eksperymenty 8K z przeszłości i skupić się na realnych możliwościach dla przeciętnego konsumenta.
Serwisy VOD i platformy wideo
Platformy VOD prężnie się rozwijają – szybciej niż większość innych branż. Jednak nawet one nie są w stanie zapewnić treści w 8K. Maksimum na które możemy liczyć to 4K przy HDR10 / HDR10+ lub Dolby Vision wraz z Dolby Atmos. Sporym problemem będzie przepustowość. Do streamingu 8K potrzebne jest (za ISPreview z 2015) minimum 50 Mbit/s prędkości pobierania. Portal Lightreading natomiast w 2017 oszacował, że będą to wręcz okolice 80-100 Mbit/s. Tak więc na razie możemy zapomnieć o 8K na Netflixie, ale…
Są Vimeo i YouTube. Na tym pierwszym serwisie znajdziemy 6603 filmików z tagiem 8K, natomiast na YouTube będzie ich kilka tysięcy (platforma nie podaje dokładnej liczby). Niedawno NASA i ESA przesłały pierwsze nagrania 8K z kosmosu (właśnie na YouTube)
Rakuten TV, który staje się rozpoznawalny w Polsce, planuje w tym roku udostępniać treści VOD w 8K. Co więcej, prawdopodobnie firma otworzy swoją siedzibę także w Polsce.
Nadawcy naziemni
Zainteresowanie transmisjami w 8K ze strony nadawców jest całkiem duże. W zeszłym roku 1 grudnia wystartował dedykowany kanał 8K, uruchomiony w Japonii przez NHK (BS8K). Obsługuje on audio w 22.2, a można tam obejrzeć filmy, transmisje NASA, koncerty itp. W 2020 włoska telewizja RAI także wystartuje z własnym kanałem 8K.
Sport w 8K?
Właśnie a propos NHK i RAI, warto też wspomnieć, że obydwie te telewizje będą transmitowały nadchodzące Igrzyska Olimpijskie w Tokio. Sport jest zawsze sprzymierzeńcem najnowszych technologii audio-video, co także jest zauważalne w innych jego dziedzinach. Dla przykładu w niedawnym finale NFL Superbowl, użyto kamer 8K. Ponadto, w zbliżającym się turnieju Rolanda-Garrosa nagranych i transmitowanych będzie ponad 100 godzin meczów tenisa ziemnego. Nadawca France Télévisions pracuje w tym momencie nad usługą VOD w 8K dla Smart TV i urządzeń mobilnych. Oprócz tego testuje także przesyłanie takiego sygnału drogą satelitarną.
A może gry?
Gry wideo w rozdzielczości 8K są już rzeczywistością, chociaż bardzo niszową. Na PC dostępny jest jeden monitor Dell UltraSharp UP3218K o takiej właśnie rozdzielczości. Należy jednak pamiętać, że rozgrywka w 7680 x 4320 wymaga ogromnej mocy obliczeniowej (wyrażonej w TFLOPS-ach). To w końcu czterokrotnie więcej niż nadal bardzo zasobożerne 4K (jeśli ktoś chce grać w 60 lub 144 FPS-ach). Jako ciekawostkę mogę podać, że wg sondażu Steam z kwietnia 2019, zaledwie 1,5% graczy posiada wyświetlacz 4K. Tym bardziej nie będzie dużo osób dysponujących monitorem 8K.
Tak czy inaczej, aby móc grać w takiej rozdzielczości komfortowo potrzebna będzie karta graficzna taka, jak NVIDIA RTX 2080 Ti. Można oczywiście próbować na poprzedniej serii, jak na przykład na 1080 Ti. Wtedy jednak potrzebne będą dwie karty w trybie SLI. Digital Foundry w 2017 próbowało tak uruchomić w Battlefield (między 30 a 60 FPS, w zależności od ustawień), Call of Duty: Infinite Warfare (30 FPS na pojedynczym GPU), Crysis 3 (między 30 a 60 FPS), Forza Horizon 3 (okolice 30 FPS, pojedynczy GPU), a także Rise of the Tomb Raider (około 30 FPS na wysokich ustawieniach).
| Gra (RTX 2080 Ti SLI) |
8K Średnie FPS | 8K Minimalne FPS |
| Rise of the Tomb Raider | 50 | N/A |
| Shadow of War | 48 | 21 |
| Rainbow Six Siege | 50 | 22 |
| Far Cry 5 | 37 | 32 |
| F1 2018 | 81 | 54 |
| Shadow of the Tomb Raider | 40 | 32 |
Póki co, granie w 8K jest możliwą, ale bardzo egzotyczną ciekawostką. Najpierw musi unormować się sytuacja 4K i HDR na PC, które to nie są jeszcze aż tak powszechne jak mogłoby się to wydawać.
Co z filmami?
Wspominałem o japońskim kanale NHK BS8K. Tam właśnie emitowano odrestaurowaną niedawno „Odyseję Kosmiczną” w tej rozdzielczości, z najnowszego skanu. Poza tym japoński nadawca transmitował tam także odświeżony musical z 1964 roku „My Fair Lady”. W przyszłości pojawią się tam także i inne zremasterowane filmy. Tak naprawdę to odrestaurowywanie obrazów w 8K sięga czasów 2007 roku i produkcji „Baraka” (nie mylić z postacią z Mortal Kombat). Innym filmem zeskanowym w 8K był Lawrence z Arabii, a materiał wideo posłużył do transferu na nośniki domowe w Blu-ray (1080p) oraz streaming (iTunes, Amazon Prime Video – 4K HDR).
Generalnie pojedyncze filmy bywają odrestaurowywane w 8K (Ben Hur jakiś czas temu), ale nie jest to jeszcze normą. Miejmy jednak nadzieję, że będzie, chociaż sam chciałbym aby wiele wydań 1080p doczekało się wznowień w 4K (gdzie dostępny jest już takowy skan na potrzeby kin).
W kwestii kręcenia współczesnych filmów, na planach są niekiedy używane kamery 8K, ale na razie nie jest to standardem. James Gunn wyjawił, że spora część „Strażników Galatyki 2” została sfilmowana kamerą RED 8K Weapon. Mimo wszystko film ukończono w 2K. „Strażnicy” są przepełnieni efektami specjalnymi, a ich post-produkcja nawet w 4K byłaby gigantycznym kosztem. Mimo wszystko filmowcy wyrazili niedawno zainteresowanie 8K.
Jednym z twórców, który lubi eksperymenty technologiczne jest Ang Lee. Co prawda jego nadchodzący „Gemini Man” nie jest zrealizowany w 8K lecz 4K, ale przy okazji w 3D i przy 120 FPS. Oczywiście można kręcić i w 12K lub 16K – ostatecznie to stan projektorów w kinach zdefiniuje w jakiej rozdzielczości obejrzy dany film publika, a tutaj jeszcze nawet 4K nie jest powszechną normą…
Opracowanie: Jakub Krawczyński & Piotr Gmerek
(7322)