Ostatnie tygodnie miałem okazję spędzić z najnowszym projektorem Ultra HD 4K HDR od firmy BenQ. Jest to jeden z najtańszych projektorów tego typu na rynku – jego cena to w przypadku UHD “tylko” 5599zł. Stąd moje ogromne zainteresowanie tym produktem. Jako fan sportu chciałem go najbardziej sprawdzić z różnymi transmisjami w 4K oraz w 4K z HDR gdyż ostatnie tygodnie to wysyp tego typu realizacji w polskiej telewizji.
Projektor podobnie jak wszystkie inne tego typu urządzenia od BenQ pracuje w technologii DLP. Przypomnijmy co to oznacza?
Technologia DLP – podstawowe informacje
Technologia ta znana jest już od lat i powszechnie stosowana w urządzeniach profesjonalnych. W zasadzie każdy z projektorów, stosowanych w komercyjnych kinach cyfrowych, korzysta właśnie z niej. Do zalet przetworników DLP należą:
- Wysoki współczynnik wypełnienia (małe odległości między sąsiadującymi pikselami) dzięki czemu obraz ma bardzo dobrą ostrość. Zasadniczo jest ona lepsza niż w projektorach LCD, jednak nie aż tak dobra jak w najnowszych LCoS
- Bardzo niski czas reakcji, co przekłada się na dobre 3D i niższe smużenie (aczkolwiek to zjawisko zależy głównie od obecności systemu poprawy ruchu)
- Najczęściej rewelacyjne oddanie barw. Przetworniki DLP są proste w sterowaniu i dzięki temu odcienie kolorów są takie jak być powinny.
- Dobra równomierność obrazu
- Niezły kontrast, aczkolwiek na tym polu ustępują technologii LCoS, a także wysokie modele LCD mogą z nimi konkurować
Zasadniczą wadą projektorów DLP – jednochipowych (czyli znacznej większości rynku) jest fakt, że obraz rysowany jest krótkimi impulsami świetlnymi. Z tego względu niektóre osoby doświadczają zjawiska zwanego tęczą gdy przesuwają szybko wzrokiem po powierzchni ekranu, jednak przy obecnej generacji projektorów rzadko kto ma z tym problem. Szybkie, 6 – segmentowe koła barwne, eliminują problem tęcz niemal całkowicie. Budowa projektora DLP, utrudnia też zaprojektowanie obiektywu z dużym zakresem regulacji, co często utrudnia wykonanie optymalnej instalacji.
Rozdzielczość 4K
Zanim przejdę do wrażeń z oglądania sportu należy wspomnieć o chyba najważniejszym aspekcie tego projektora czyli rozdzielczości 4K. Można by domniemywać, że w tak niskiej cenie nie będzie rewelacji. Czy rzeczywiście tak jest?
W ofercie firmy Texas Instruments, która produkuje przetworniki obrazu (DMD) do projektorów, znajdują się chipy z natywną rozdzielczością 4K. Są to jednak bardzo duże i drogie systemy stosowane w multipleksach kinowych. Chipy do zastosowań domowych to przede wszystkim DMD 0,66″, zastosowany w BenQ W11000, oraz najnowszy DMD 0,47″, który został zastosowany właśnie w TK800. Pierwszy z przetworników ma natywną rozdzielczość 2,7K (4,15 Mpix) natomiast dzięki 120Hz odświeżaniu pozwala rysować dwa piksele w każdej klatce obrazu. Są one przesunięte względem siebie w poziomie i w pionie, dzięki czemu każdy piksel “dzielony jest na czworo”. W DMD 0,47″ sprawa wygląda trochę inaczej. Przetwornik ma fizyczną rozdzielczość Full HD (2,07 Mpix) jednak częstotliwość jego odświeżania podniesiono do aż do 240Hz, dzięki czemu wyświetla on aż cztery piksele w jednej klatce obrazu!
| DMD 0,66″ (rozdzielczość: 2716 x 1528)
BenQ W11000 / X12000 |
|
|
 |
 |
|
| 120Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel podwójnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesunięte po ukosie. | 240Hz częstotliwość odświeżania pozwala rysować każdy piksel poczwórnie, by uzyskać rozdzielczość 4K. Piksele są przesuwane zgodnie z ruchem wskazówek zegara. |
De facto obie metody uzyskiwania rozdzielczości 4K pozwalają zakwalifikować urządzenia jako 4K według wymagań CTA. Projektor rysuje cztery piksele w jednej klatce obrazu, a jak powszechnie wiadomo Full HD * 4 = Ultra HD (4K). Zanim przejdziemy do oceny efektów dawanych przez nowy system chciałbym jeszcze tylko raz przypomnieć, że nie ważna jest zastosowana technologia – waży jest efekt, więc tak naprawdę to, że DMD 0,47″ ma 1920×1080 pikseli, a nie 3840×2160 wcale mu nie umniejsza. Przekonajmy się dlaczego porównując testowe zdjęcie wykonane w rozdzielczości 4K:
Do tego co wyświetlane jest z nowego projektora BenQ TK800 w konfrontacji z modelem referencyjny (W11000), a także z natywnym projektorem 4K!
Jak widzimy, TK800 (podpisany jako W1700 gdyż to ten sam przetwornik obrazu) traci nieco do obecnej referencji ostrości – modelu W11000. To jednak oczywiste, ponieważ model wyższy jest znacznie większy i ponad 3 razy droższy. Nieoczywistym zaś była do tej pory konfrontacja z natywnym projektorem 4K, którego cena wynosi od 22 000zł! BenQ TK800 kosztujący zaledwie ułamek tej ceny oferuje w zasadzie taką samą sprawność! To ogromny komplement dla tego urządzenia i ostateczny dowód na to, że przetwornik wcale nie musi mieć fizycznej rozdzielczości 4K by śmiało konkurować z takimi produktami! Jak widać na załączonym obrazku, w kwestii ostrości możemy liczyć na naprawdę wiele.
Sport na BenQ TK800
Projektor ten wykorzystywałem głównie jako wyświetlacz do transmisji sportowych w rozdzielczości 4K, których ostatnimi czasy przybyło na polskim rynku telewizyjnym. Można je zobaczyć z takich źródeł jak np. nc+ czy telewizja Orange. Do oglądania zaprosiłem też kilka razy moich znajomych aby zasięgnąć opinii osób neutralnych, wcale nie związanych na co dzień z rynkiem rtv ale wiernych fanów piłki nożnej! Dzięki temu sprzętowi mogli po raz pierwszy zobaczyć na własne oczy jak wygląda wydarzenie sportowe w 4K na ekranie przekraczającym 110″. Na projektorze TK800 było to bardzo przyjemne gdyż jedną z najmocniejszych stron tego sprzętu to właśnie doskonałe wyświetlanie rozdzielczości nowej generacji o czym przeczytaliście już w poprzednim akapicie.
Co dokładnie oglądaliśmy razem? W Polsce możemy zobaczyć naprawdę wiele w nowej jakości obrazu a fan piłki nożnej może być zadowolony! Pierwsze pokazy odbyły się podczas prezentacji meczu z Ligii Angielskiej. Tak tak, angielska premier league była nadawana w tym roku w rozdzielczości 4K a jakość na Canal+ 4K robiła duże wrażenie! Różnica między “zwykłym” Canal+ Sport HD a Canal+ 4K była widoczna gołym okiem. Szczególnie gdy przed ekranem 110″ zasiedliśmy w odległości od 3 do 4m. Wiadomo, że im dalej się odsuniemy to szczegółów widocznych dzięki projektorowi 4K ubywa. Zagadnienie to tłumaczy dokładnie nasz kalkulator odległości znajdujący się tutaj.
Kolejne wielkie mecze w 4K to Finał Ligii Europy oraz Finał Ligii Mistrzów. Muszę przyznać, że realizacja tych dwóch spotkań stała na najwyższym możliwym światowym poziomie. Projektor pięknie zaprezentował jakość 4K i ponownie różnica między Canal+ Sport HD była zauważalna od razu.
Jeżeli chodzi o mecze piłkarskie to na koniec zostawiłem otwarcie mistrzostw świata w Rosji. Spodziewałem się tutaj transmisji w 4K z HDR ale okazało się, że tylko Canal+ Ultra HD 4K nadaje w tej pełnej jakości UHD. Zatem transmisja w TVP4K była “tylko” w 4K. Realizacja była dobra ale były pewne problemy zarówno z obrazem jak i dźwiękiem. Jednak już kolejne spotkania pokazały, że realizator zauważył co się dzieje i cały czas stara się by mecze wyglądały dobrze chociaż nadal można doszukać się pewnych niuansów. Oczywiście nie ma tutaj nic do gadania sam projektor gdyż wszystko zależy od realizatorów spotkania. Projektor spisywał się tutaj tak samo dobrze jak w przypadku innych oglądanych wydarzeń sportowych.
Jako ciekawostkę podam także, że na projektorze TK800 udało się zaliczyć pierwszą w Polsce transmisję sportową realizowaną w całości w 4K. Tego wyczynu podjął się polski Canal+ Sport transmitując na żywo ze Stadionu Narodowego Grand Prix Polski na żużlu. Wrażenia były super – ogromny ekran, doskonała jakość obrazu i pierwszy raz możliwość zobaczenia naszego stadionu narodowego w 4K :-).
Wszystkie te transmisje dostarczyły ogromnej radości zarówno mi jak i moim znajomym. Nie będę ukrywał, że wszystko głównie za sprawą ogromnego ekranu oraz niezłej jasności samego projektora dzięki czemu nie trzeba było oglądać transmisji w totalnych ciemnościach. Telewizor nigdy w tej cenie nie dałby nam takich wrażeń!
Odwzorowanie ruchu
Na koniec jeszcze kilka słów na temat ruchu, który w przypadku sportu jest bardzo ważny. Jak zawsze u nas, warto spojrzeć na ten aspekt także z fachowego punktu widzenia. BenQ TK800 poprawnie przyjmuje każdy rodzaj klatkażu, tj. 24, 50 i 60Hz. Pliki te wyświetla ze standardową płynnością. Oznacza to, że filmy (24 klatki) charakteryzują się klasycznym skokowym obrazem, jaki znamy dobrze z kin. Niestety, producent nie zdecydował się zaimplementować systemu poprawy płynności ruchu (upłynniacza), zatem nie ma szans wpłynąć na to jak wyświetlany jest film. Co, gdy włączymy materiał 50/60 klatkowy, na przykład transmisję sportową w telewizji? Tam ruch oczywiście jest płynny jak na każdym wyświetlaczu czy projektorze, jednak cechuje się pewną dozą rozmycia. Projektor DLP jakim jest TK800 ma w tym przypadku taką przewagę, że owe rozmycie jest na nim zauważalnie mniejsze niż na projektorach wykorzystujących inny przetwornik (3 LCD lub LCoS), oczywiście jeśli mowa o projektorach bez wspomagania ze strony elektronicznego systemu. Dowolny projektor 3 LCD posiadający chip 120Hz oraz system – „upłynniacz” pozwalający powielić ilość klatek do tej wartości sprawdziłby się lepiej, jednak trzeba nadmienić, że nie da się zmusić przetwornika DMD 0,47″ do pracy w 120Hz, ponieważ jego rzeczywista częstotliwość odświeżania (wynosząca de facto 2 razy więcej) wykorzystywana jest do wyświetlania rozdzielczości 4K za pomocą błyskawicznego przesuwania pikseli.
| Nazwa trybu | Informacje | Obraz postrzegany w ruchu | |
|
(brak) |
Smużenie:
duże Maksymalna jasność: 82 cd/m2, ekonomiczny! |
Powielenie krawędzi:
nieznaczne Poprawa płynności filmów (24p): brak |
 |
Podsumowanie
Muszę przyznać, że w tej cenie nie ma za bardzo co dyskutować nad tym czy opłaca się zakupić ten projektor. Dla fanów wielkiego ekranu nie ma w sumie innego wyboru. Telewizor w cenie 5599zł będzie miał zazwyczaj 55″ co jest nieporównywalne z tym jakie wrażenie robi ostry obraz w 4K na ponad 110 calach. Miło, że także ruch jak i jasność projektora należą do plusów tego sprzętu. Jeżeli chcecie oglądać transmisje sportowe w Ultra HD 4K to mogę z czystym sumieniem polecić ten sprzęt – pamiętajcie tylko o dobrym źródle obrazu aby wykorzystać jego maksymalny potencjał!
(12117)