LG ColorPrime okiem kalibratora, czym jest i komu jest potrzebne?

[Maciej Koper 1 175]

Technologia ColorPrime, była jedną z najgłośniej reklamowanych, nowych technologii, które wkroczyły do telewizorów LG w 2015 roku. Tegoroczne telewizory Super UHD TV 4K od modelu UH8507 wzwyż posiadają następną już wersję - ColorPrime Plus. Czy technologia ta w istocie poprawia jakość obrazu, czy jest jedynie marketingowym wymysłem? Odpowiem wam na to zaraz z perspektywy kalibratora dbającego o barwy na wyświetlaczach największych studiów filmowych w kraju

Kolor w filmie - jaki powinien być?

Od zarania dziejów, filmy tworzone są na monitorach o wspólnym standardzie barw, opisanym głównie w dokumencie Rec 709. Celowo pominę tutaj starsze normy takie jak EBU, czy SMPTE-C, by utrzymać prostszy wydźwięk artykułu. Śmiało można jednak przyjąć, że cała treść High Definition powstaje, powstawała i będzie powstawać na monitorach wyświetlających właśnie taki zestaw odcieni. Nasze kamery i aparaty, o ile nie mamy sprzętu profesjonalnego, również starają się poprawnie odwzorowywać kolory właśnie w tym standardzie.

Oczywiście nie oznacza to, że każdy wyświetlacz pokazuje barwy tak samo - tak dzieje się dopiero po profesjonalnej kalibracji, jednak domyślnie każdy ekran powinien do tego dążyć. Nie koniecznie w ustawieniach fabrycznych, te nastawione są na maksymalną jaskrawość, jednak w każdym teście dyktuję zalecane ustawienia, które zbliżają nas zawsze do normy, do której skalibrowany był monitor reżysera. Pokrycie palety Rec 709 jest obecnie w zasięgu możliwości praktycznie każdego telewizora. Może nie zawsze jest to 100%, ale z reguły nie spada poniżej 95-96% co można uznać za niuans. Co zatem można by zrobić lepiej z pomocą technologii ColorPrime?

Wielu dziennikarzy technologicznych upraszcza sprawę pisząc/mówiąc "technologia ta daje lepszy kolor", zapewne przez to, że sami nie rozumieją zagadnienia. Skoro "zwykłe" telewizory pokrywały źródłową paletę barw i po kalibracji zapewniały minimalne przekłamania barw, to cóż jeszcze mogłoby być lepiej. W zasadzie nic, gdyby nie to, że... w tym roku zaczął się przecież początek końca treści Full HD Wraz z wprowadzeniem standardu Ultra HD mamy nową, znacznie bogatszą paletę barw - Rec 2020. Na pewno każdy już z Was słyszał o tym, bo określenie to pada ciągle w naszych testach i artykułach. Po raz pierwszy temat poruszyliśmy w artykule z 2014 roku: Co to jest Ultra HD i 4K? Czym tak naprawdę jest technologia, która właśnie podbija rynek?

W dwóch słowach sprawę objaśnić można tak: Filmy Ultra HD posiadają znacznie bogatszą paletę kolorów (gamut). Oznacza to, że reżyser ma do dyspozycji dużo bardziej nasycone odcienie kolorów i może ich użyć podczas masteringu filmu. Technologia ColorPrime ma zapewnić nam możliwość wyświetlenia tych barw na ekranie telewizora.

Na diagramie technicznym prezentuje się to następująco:

Figura w kształcie łuski to całe spektrum widzialnych przez człowieka barw. Mały trójkąt to paleta Rec 709 - stosowana do tej pory w telewizorach, do wyświetlenia której nie była potrzebna żadna specjalna technologia. Duży trójkąt to zakres barw filmów UHD (Rec 2020). By odtworzyć większość z nich, niezbędny jest system ColorPrime. Sprawdźmy zatem jak dobrze działa!

Zwykła matryca (W-LED)

[/td][td]LG ColorPrime[/td]

Patrząc na powyższe, autorskie pomiary nie ulega wątpliwości, że system ColorPrime nie jest jedynie marketingowym wymysłem. Jest to technologia, która faktycznie działa i znacznie poszerza widzialną paletę barw. Bez systemu jesteśmy w stanie wyświetlić jedynie 63% nowego gamutu. Z ColorPrime wartość ta wynosi aż do 70%!

Oznacza to, że w filmach zobaczymy w niektórych miejscach, znacznie żywsze barwy niż mogliśmy zaobserwować do tej pory! Przykładowo takie wybuchy ognia, wyglądają niezwykle spektakularnie gdy mają nieznane dotychczas kolory. W filmie Mad Max: Na drodze Gniewu (Ultra HD Blu-ray) jest wiele takich scen.

Bez systemu ColorPrime scena ta wyglądałaby nadal nieźle, jednak ogień miałby znacznie mniejszą ekspresję. Kolor płomieni byłby mniej nasycony i mniej żywy. Nie miałby możliwości wykroczyć poza trójkąt Rec 709. Na zdjęciu widzicie dokładny pomiar zaznaczonego miejsca. Tak, to jest barwa, której do tej pory nie mogliśmy zobaczyć w domowych warunkach.

Innymi słowy - ColorPrime dostarcza nam poszerzony gamut niezbędny w filmach Ultra HD. Jest to faktyczna technologia, która ma zastosowanie przy tego typu treści. Nie wpływa jednak na filmy Full HD, ani nie dostarcza żadnych mitycznych "lepszych barw" jak zwykli pisać niektórzy "znawcy" tematu. Zejdźmy na ziemię Na koniec jeszcze jedna mała symulacja jak może wyglądać scena filmu w szerokim gamucie (uzyskanym np. dzięki ColorPrime), a jak wyglądałaby ona na zwykłym telewizorze:

Zwykły telewizor (W-LED):

[/td][td]LG ColorPrime:

[/td]

Jak widzicie powyżej, szeroki gamut to nie jest coś co rewolucjonizuje oglądanie, jednak efekt jest wyraźnie widoczny - kolory trawy, kwiaty na koszuli, czy wreszcie próbki barw są znacznie bardziej żywe w szerokim gamucie. Tak właśnie mógłby widzieć to reżyser i przekazać nam na telewizor. Od naszego wyświetlacza zależy jednak, czy odda te kolory tak jak na pierwszym zdjęciu, czy jak na drugim. Zwracam też uwagę na to, że barwy, które jest w stanie pokryć telewizor wyglądają prawie identycznie w obu przypadkach - tak właśnie działa dobrze skalibrowany telewizor. Tam jednak gdzie kończą się możliwości standardowej matrycy, wkracza omawiana technologia.

Jak działa technologia ColorPrime?

W technicznym ujęciu, technologia ta polega na zastosowaniu innych diod podświetlających ekran - w tym roku wykorzystane zostały diody ze specjalnym luminoforem, zwane PFS LED. Luminofor ten modyfikuje światło tak, że fale elektromagnetyczne, stymulujące nasze komórki w oczach, są od siebie lepiej odseparowane. Nasze postrzeganie barw to w końcu nic innego jak pochłanianie światła (promieniowania elektromagnetycznego) przez trzy typy receptorów. Odpowiadają one widzeniu barwy niebieskiej, zielonej i czerwonej, a ich czułość kształtuje się mniej więcej tak:

Zobaczmy teraz z jakich fal składa się światło telewizora. Tak wygląda to dla wyświetlacza wyposażonego w klasyczne diody (W-LED):

Zaś tak w przypadku ColorPrime, bazującym na diodach PFS LED:

Jak widzicie, zakres fal, odpowiadających za postrzeganie barw czerwonych, jest znacznie lepiej oddzielony od rejestrów zieleni. Dzięki temu światło czerwone naszego telewizora znacznie mniej pobudza inny typ komórek naszego oka. Jest to równoznaczne z postrzeganiem bardziej nasyconej barwy!

Podsumowując

ColorPrime jest faktycznym udoskonaleniem, które ma duży wpływ na wygląd filmów Ultra HD. To w nich potrzebna jest szersza paleta barw, którą zapewnia nam owa technologia. Telewizory z 2016 roku, które wyposażone zostały w ten system to:

• LG UH85 (nasz test)
• LG UH95 (test wkrótce)

Edytowane 5 Lipca 2016 przez Maciej Koper

[WPPP 32]

Tylko, że nie Panie Macieju w artykule nie ma ani słowa o tym, czy istnieje różnica, a jeśli tak to jaka, pomiędzy ColorPrime a ColorPrime Plus?

Z Pańskiego testu TV UH7707 wynika, że tegoroczny Color Prime nie jest tym samym, co ubiegłoroczny, a w tym roku mamy jeszcze ColorPrime Plus, który, jak na razie wskazują na to nielicznie dostępne dane, ma najprawdopodobniej osiągi ubiegłorocznego ColorPrime.

Ponadto, tutaj napisał Pan, że pokrycie barw w standardzie Rec 2020 w technologii ColorPrime (no właśnie z Plusem, czy bez?!) wynosi 78%, natomiast w teście TV UH850V, który posiada ColorPrime Plus wynosi 70%. Z kolei w teście TV UH7707, który oficjalnie posiada ColorPrime (bez Plusa) pokrycie barw w standardzie Rec 2020 wynosi niespełna 64%.

Proszę więc o wyjaśnienie tych ewidentnych niezgodności, niejasności i brakujących informacji typu ColorPrime (tegoroczny i ubiegłoroczny) vs (tegoroczny) ColorPrime Plus.

Skoro sam Pan zadał pytanie, czy owe nazwy nie są może tylko marketingowym wymysłem (ściemnianiem), to proszę precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie, bo chociażby we własnym teście TV UH7707, który oficjalnie wyposażony jest CorolPrime, pisze Pan (mając oczywiście rację), że nie posiada on poszerzonej palety barw :-). A zatem nie jest Pan konsekwentny.

Ponadto, być może pomiary w powyższym artykule pochodzą z TV UH950V? Stąd by może wynikała wspomniana przeze mnie różnica 70% i 78% (Rec 2020)?

Ach, i dlaczego w teście TV UH850V nie udało się dokonać pomiarów w szerokiej palecie barw? Czy wobec tego zamieszczone w tabelce 90% (DCI P3) i 70% (Rec 2020) zostało przepisane z dostępnych w internecie danych?

Edytowane 29 Czerwca 2016 przez WPPP

[Maciej Koper 1 175]

Tylko, że nie Panie Macieju w artykule nie ma ani słowa o tym, czy istnieje różnica, a jeśli tak to jaka, pomiędzy ColorPrime a ColorPrime Plus?

Z Pańskiego testu TV UH7707 wynika, że tegoroczny Color Prime nie jest tym samym, co ubiegłoroczny, a w tym roku mamy jeszcze ColorPrime Plus, który, jak na razie wskazują na to nielicznie dostępne dane, ma najprawdopodobniej osiągi ubiegłorocznego ColorPrime.

Ponadto, tutaj napisał Pan, że pokrycie barw w standardzie Rec 2020 w technologii ColorPrime (no właśnie z Plusem, czy bez?!) wynosi 78%, natomiast w teście TV UH850V, który posiada ColorPrime Plus wynosi 70%. Z kolei w teście TV UH7707, który oficjalnie posiada ColorPrime (bez Plusa) pokrycie barw w standardzie Rec 2020 wynosi niespełna 64%.

Największy problem ze sloganami przypisywanymi przez producentów jest taki, że nie są one do końca jasne. Założeniem technologii ColorPrime jest dostarczenie szerszego gamutu barw. Nie jest jednak ściśle sprecyzowane jakie muszą być spełnione warunki by była to wersja "plus". Zauważ, że podobnie jest z wartościami herców, które podają producenci.

Z UH7707 jest taki problem, że nie posiada on jakiejkolwiek technologii poszerzającej gamut. Diody podświetlające jego ekran to zwykłe W-LEDy (white led). Celowo pominąłem go w tym tekście. Sprawę wyjaśniamy z firmą LG.

Z Pańskiego testu TV UH7707 wynika, że tegoroczny Color Prime nie jest tym samym, co ubiegłoroczny, a w tym roku mamy jeszcze ColorPrime Plus, który, jak na razie wskazują na to nielicznie Proszę więc o wyjaśnienie tych ewidentnych niezgodności, niejasności i brakujących informacji typu ColorPrime (tegoroczny i ubiegłoroczny) vs (tegoroczny) ColorPrime Plus.

Skoro sam Pan zadał pytanie, czy owe nazwy nie są może tylko marketingowym wymysłem (ściemnianiem), to proszę precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie, bo chociażby we własnym teście TV UH7707, który oficjalnie wyposażony jest CorolPrime, pisze Pan (mając oczywiście rację), że nie posiada on poszerzonej palety barw :-). A zatem nie jest Pan konsekwentny.

Ponadto, być może pomiary w powyższym artykule pochodzą z TV UH950V? Stąd by może wynikała wspomniana przeze mnie różnica 70% i 78% (Rec 2020)?

Ach, i dlaczego w teście TV UH850V nie udało się dokonać pomiarów w szerokiej palecie barw? Czy wobec tego zamieszczone w tabelce 90% (DCI P3) i 70% (Rec 2020) zostało przepisane z dostępnych w internecie danych?

UF950V (bo zakładam, że o tym mówisz) nie posiadał luminoforów PFS. Miał coś co przypomina białe diody, o poszerzonym widmie w zakresie 640 - 680nm, zatem oferował tylko trochę szerszy gamut niż telewizory bez "dodatków".

Pomiarów nie udało się przeprowadzić ponieważ nie byłem w stanie zmusić telewizora do mapowania palety Rec 2020. W LG nie da się tego włączyć jawnie jak np. w Panasonic, czy Sony. Zawodzi sprzęt. Mechanizm sygnalizowania tych elementów jest trudny i obecnie zawodny. Szeroki gamut można sygnalizować zarówno na poziomie ramki AVI, jak i metadanych ST2086, przy czym telewizory biorą pod uwagę zarówno to pierwsze. Czasem jednak ignorują jedno i drugie. Ponoć w nowym generator - Murideo Fresco działa już to jak należy od około tygodnia. Nie wykluczam, że niedługo taki nabędziemy na potrzeby redakcji.

Pokrycie gamutu da się jednak sprawdzić rzetelnie bez wprowadzania telewizora w tryb Rec 2020. Więc ten pomiar jest prawidłowy. Ja nie przepisuję danych z Internetu. To ode mnie przepisują ;)

[WPPP 32]

Panie Macieju, bardzo dziękuję za staranną odpowiedź.

Wasz portal i forum stanowią dla mnie najlepsze źródło zdobywania wiedzy i informacji o produktach elektroniki użytkowej, z miażdżąca dominacją najnowocześniejszych TV.

[Gmeru 2 216]

@WPPP na forum nie musimy Panować bo nie ma takiego zwyczaju Jestem Gmeru ;-). Maciek to Maciek. Dzięki za dobre słowo! Staramy się na maxa : )

[WPPP 32]

@WPPP na forum nie musimy Panować bo nie ma takiego zwyczaju Jestem Gmeru ;-). Maciek to Maciek. Dzięki za dobre słowo! Staramy się na maxa : )

Ok, w takim razie postaram się przestać tutaj Panować, Maćku ;-).

Mam jednak jeszcze dwa pytania, zresztą chyba już zadane powyżej.

Otóż, z którego TV, albo z jakiego źródła informacji, pochodzi odczyt 78% pokrycia palety kolorów w standardzie Rec2020 w technologii LG ColorPrime, ponieważ w testowanym przez Ciebie UH850V wpisałeś 70%?

No i skąd wziąłeś wynik 90% DCI P3 (w UH850V), skoro nie dało się tego odczytać za pomocą posiadanego urządzenia pomiarowego?

A co do zapytania do LG o ColorPrime w UH7707, to raczej ciężko będzie o ich odpowiedź, a przynajmniej odpowiedź bezpośrednią, chyba, że z adnotacją "proszę tego nie publikować" . Bo raczej wiadome jest już to, że LG po prostu wprowadza kupujących w błąd, pisząc wprost: kłamie przypinając modelowi UH77 metkę Super UHD z poszerzaną paletą kolorów.

Ach, i jeszcze jedno pytanie, opierając się na Twoim Maćku komentarzu

Powyżej napisałeś, że UF950V nie posiada luminoforów PFS. Ale w teście tego modelu napisałeś, cytuję: Diody zostały pokryte specjalnym luminoforem pozwalającym uzyskać pokrycie szerszej palety barw niż w zwykłym telewizorze. Skoro tak, to znaczy, że jakimś innym, gorszym luminoforem? No i skoro jest on gorszy (w UF950V), to dlaczego najprawdopodobniej procentowe porycie palety kolorów będzie bardzo zbliżone- wg Twojego badania lub rozeznania UH850V = ok. 90% DCI P3, a UF950V ma 89%? Chyba, że w UH950V wyjdzie pełne 92%, co byłoby różnicą wobec 89% w UF950V większą niż tylko o charakterze symbolicznym.

Edytowane 2 Lipca 2016 przez WPPP

[WPPP 32]

No cóż, brak odpowiedzi (wyjaśnienia), bo najprawdopodobniej artykuł jest sponsorowany, może nawet w dużej części napisany przez samo LG, co akurat w niczym by mi nie przeszkadzało (nie reaguje na takie artykuły negatywnie, nie mówiąc już, że mocno emocjonalnie- jak wielu innych internautów), ale rzeczą bardzo nie w porządku jest to, że powyższy artykuł ("test") zawiera kłamliwe informacje. Dlatego, że 78,3 % Rec 2020 zawiera (wg. Waszego testu) Panasonic TV-65DX900 (nawet obrazek graficzny przedstawiający ten wynik pomiaru jest identyczny), a przecież ten jeden najwyższy model Panasonica a TV-y LCD od LG (z ColorPrime Plus) to kompletnie inne światy pod względem poszerzonej palety kolorów i kilku innych rzeczy.

Szkoda więc, że pozwalacie sobie na swoim portalu, mówiąc delikatnie, zaciemniać (ściemniać) niektóre dane i informacje o opisywanych produktach. Co nie zmienia faktu, że i tak lubię Wasz portal, ale jak zawsze w życiu również i tutaj trzeba do przedstawianych przez Was danych podchodzić z rezerwą, ostrożnością, po prostu w niektórych przypadkach (częściach) z potrzebą własnej weryfikacji.

Edytowane 5 Lipca 2016 przez WPPP

[WPPP 32]

Aha, czyli 69,9% .

[Maciej Koper 1 175]

No cóż, brak odpowiedzi (wyjaśnienia), bo najprawdopodobniej artykuł jest sponsorowany, może nawet w dużej części napisany przez samo LG, co akurat w niczym by mi nie przeszkadzało (nie reaguje na takie artykuły negatywnie, nie mówiąc już, że mocno emocjonalnie- jak wielu innych internautów), ale rzeczą bardzo nie w porządku jest to, że powyższy artykuł ("test") zawiera kłamliwe informacje. Dlatego, że 78,3 % Rec 2020 zawiera (wg. Waszego testu) Panasonic TV-65DX900 (nawet obrazek graficzny przedstawiający ten wynik pomiaru jest identyczny), a przecież ten jeden najwyższy model Panasonica a TV-y LCD od LG (z ColorPrime Plus) to kompletnie inne światy pod względem poszerzonej palety kolorów i kilku innych rzeczy.

Szkoda więc, że pozwalacie sobie na swoim portalu, mówiąc delikatnie, zaciemniać (ściemniać) niektóre dane i informacje o opisywanych produktach. Co nie zmienia faktu, że i tak lubię Wasz portal, ale jak zawsze w życiu również i tutaj trzeba do przedstawianych przez Was danych podchodzić z rezerwą, ostrożnością, po prostu w niektórych przypadkach (częściach) z potrzebą własnej weryfikacji.

Cieszę się, że są tu osoby, które czytają moje artykuły od deski do deski, a nawet odświeżają je kilka razy dziennie, dzięki czemu powstają posty jak powyższy, gdy ja nie zdążyłem nawet odpowiedzieć. Wolałbym jednak byś nie posądzał mnie o bycie na utrzymaniu którejś z firm w zamian za naciąganie pomiarów, bo jest to wyjątkowo irytujące, gdy w realu nie wchodzą przelewy na konto.

Jak sam zauważyłeś pomyliłem link i niesłusznie zasugerowałem się wykresem z DX900 w tekście. Panasonic używa PFS z wyższym pikiem na brzegu widma. LG, a zaraz zobaczysz także Sony i TCL wykorzystują "łagodniejsze" luminofory tego samego typu. Stąd trochę mniejsze pokrycie. Co do UF950V to odpisałem Ci w powyższym poście i nie oceniałem czy zastosowane w nim diody są lepsze czy gorsze.

Edytowane 5 Lipca 2016 przez Maciej Koper

[WPPP 32]

Dzięki Maćku za kolejne wyjaśnienia .

Nie było mi łatwo wyrazić tutaj swoje przypuszczenie, że być może (bo oczywiście nie wiem jak jest naprawdę) artykuł czy też test został zasponsorowany przez LG, ale mam wrażenie, że moją próbę o wyjaśnienie ewidentnych niezgodności przeczytałeś już dawno, czyli 3 dni temu, ale do czasu mojego dzisiejszego komentarza nie było żadnej Twojej odpowiedzi, a przecież nawet w przypadku braku czasu wystarczyło odpowiedzieć jednym lub dwoma zdaniami. Dlatego nawet w sytuacji, gdy było to dla mnie mocno niekomfortowe postanowiłem szczerze wyrazić swoją myśl o charakterze hipotezy. Jeśli nie mam racji, rozumiem, że to może być przykre, za co w takiej sytuacji oczywiście przepraszam.

Przy czym, mam też w pamięci ubiegły rok, gdy dopiero wówczas trafiłem na Wasz portal i forum pisząc obszernie pod jednym z testów TV LCD UHD od LG o powidokach w tych TV (modele z matrycami 60 Hz serii 7 i 8). Miałem wówczas za sobą własne "testy" aż 8 lub 9 egzemplarzy tych TV i dosłownie wszystkie miały wadę mocno zagadkowych i bardzo dużych powidoków, o których Wyście milczeli w swoich testach. Trudno uwierzyć, że ja trafiłem na wszystkie egzemplarze z tymi powidokami (a były to sztuki z różnych sklepów), a Wyście nie trafili na ani jeden z tą ewidentną wadą fabryczną matryc. Bardzo jasno opisałem to zjawisko, pytałem Was o to, ale nie było żadnej odpowiedzi, żadnego komentarza. A niemożliwym jest, abyście tych powidoków nie zauważyli, bo mnie wystarczyło kilka minut od pierwszego uruchomienia pierwszego egzemplarza ubiegłorocznego Smart TV od LG, nie przeprowadzając w tym czasie żadnych testów, ażeby dostrzec na ekranie anormalne i znaczące powidoki.

Nadto, sponsorowania bezpośredniego być nie musi, bo już darmowe udostępniane TV do testów przez ich producentów raczej trudno potraktować całkowicie obojętnie. Gdyby nie te wypożyczenia, Wasze przedsięwzięcie w postaci tego (notabene naprawdę świetnego) portalu albo nie byłoby możliwe albo byłoby co najmniej o wiele trudniejsze.

I masz rację, należę do osób, którzy interesujące ich teksty czytają bardzo dokładnie, można powiedzieć, że od deski do deski.

Ewidentnie jestem przeciwieństwem tych czytelników Twojego i innych portali, którzy zadają pytania znajdujące się w teoretycznie przeczytanym tekście. Co innego czegoś nie rozumieć, szczególnie na tak wyspecjalizowanym portalu jak HDTVPolska, a co innego pytać o coś, co czarno na białym znajduje się już w tekście powyżej.